کلیات

منظور از شرکت دانش بنیان، شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط تشکیل می شود و بر اساس معیارهای مورد نظر آیین نامه، به تایید کارگروه می رسد.

قانون تعریف خاصی از شرکت دانش بنیان دارد و یک شرکت تنها در صورتی دانش بنیان نامیده می‌شود که در تعریف قانونی قرار بگیرد. از نگاه قانون و بر طبق ماده ۱ قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسه‌های دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات که در سال ۱۳۸۹ تصویب شده است، تعریف شرکت دانش‌بنیان عبارت است از: «شرکت و موسسه‌های دانش‌بنیان، شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم‌افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی – شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری، تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل طراحی و تولید کالا و خدمات در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان به‌ویژه در تولید نر‌م‌افزارهای مربوط تشکیل می‌شود».

انواع شرکت های دانش بنیان
۱-شرکت هایی که مالکین آن فقط اعضای هیأت علمی هستند.
در صورتی که سهام دانشگاه کم تر از ۵۰ درصد باشد، شرکت دانش بنیان شرکتی خصوصی است که باید تابع قانون تجارت باشد و در اداره ثبت شرکت ها ثبت شود.
۲-اما نوع دوم شرکت هایی هستند که دانشگاه ها نیز در آنها مالکیت دارند.
البته توجه داشته باشید در صورتی که سهام دانشگاه ۵۰ درصد یا بیشتر باشد، شرکت دانش بنیان شرکتی دولتی است.

ویژگی های اصلی شرکت دانش‌بنیان
خلق ایده‌های جدید: یک شرکت دانش‌بنیان باید بتواند ایده‌های جدیدی تولید کرده و یا برای تولید محصولات مختلف، بهبود محصولات موجود و البته توسعه فناوری‌های مختلف، فعالیت کند و در واقع اولین ویژگی هر شرکت دانش‌بنیان، توانایی ایجاد ایده‌های جدید و البته تجاری‌سازی آن ایده‌ها است؛
پایداری در مقابل تحولات جهانی: یک شرکت دانش‌بنیان باید بتواند هم‌گام با تغییرات و تحولات صنعتی دنیا حرکت کند و به‌عبارتی می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر شرکت دانش‌‎‌‌‌بنیان، پایداری در مقابل تحولات جهانی خواهد بود؛
رقابت‌پذیری: یک شرکت دانش‎بنیان باید بتواند در بازار سهم ایجاد کرده و از منابع اقتصادی و انسانی موجود، به‌بهترین نحو ممکن و در راستای گسترش بازار استفاده کند. هر شرکتی که نسبت به رقبای خود، ارزش بالاتری را در بازار ایجاد کند و با انعطاف زیاد قادر به رفع نیازهای مختلف باشد، رقابت‌پذیری بیشتری خواهد داشت.

مزایای شرکت‌های دانش بنیان
تمام شرکت‌هایی که پس از طی فرایند مشخص جزو شرکت‌های دانش‌بنیان محسوب می‌شوند، امکانات و تسهیلات خاصی را کسب خواهند کرد. برخی از این تسهیلات شامل موارد زیر است:
-معافیت از پرداخت برخی از مهم‌ترین مبالغ تعیین‌شده برای شرکت‌های عمومی مثل مالیات، عوارض، حقوق گمرکی و سود بازرگانی تا ۱۵ سال؛
-اعطای مبالغ مالی و حمایتی مثل تامین تمام یا بخشی از هزینه‌های تولید و عرضه با استفاده از تسهیلات کم‌بهره یا بدون بهره بلندمدت یا کوتاه‌مدت؛
-داشتن اولویت برای استقرار در برخی از بهترین مناطق ویژه علم‌ و فناوری مانند پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و یا مناطق ویژه اقتصادی؛
-بیمه‌شدن کامل برای کاهش خطرپذیری محصولات و دست‌آوردهای دانش، نوآوری و فناوری در مراحل مختلف مثل تولید، عرضه و به کارگیری؛
-تسهیلات نظام وظیفه و کسری خدمت برای موسسین و کارکنان انواع شرکت‌های دانش‌بنیان و اعطای امریه سربازی به آن‌ها؛
-ارتقای رتبه اعضای هیئت علمی فعال در این شرکت‌ها؛
-پخش آگهی‌های تشویقی در صداوسیما؛
-حمایت سازمان بورس از این شرکت‌ها برای تسهیل ورود آن‌ها به بازار بورس؛
-تخفیفات خدمات آزمایشگاهی، ثبت علامت تجاری و حمایت از ثبت حق اختراع در این شرکت‌ها؛
-تسهیلات مختلف مثل تامین محل کار، حمایت از حضور در مناقصات بین‌المللی، حمایت از حضور در نمایشگاه‌های خارجی و…؛
-اخذ استانداردها و مجوزهای مختلف بین‌المللی و برخی حمایت‌های دیگر بر اساس برنامه جامع توسعه کسب‌وکار دانش‌بنیان.

اهداف شرکت های دانش بنیان
۱- ایجاد زمینه برای به کارگیری هر چه بیشتر توانمندی های دانشگاه ها واحدهای پژوهشی در جامعه
۲-ترغیب متخصصین، نوآوران، مخترعان، اعضای هیات علمی دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی برای فعالیت های بیشتر در رفع نیازهای جامعه برای ترویج فرهنگ تجاری سازی در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی
۳-تشویق بنگاه های اقتصادی و دستگاه های اجرایی به بهره گیری از یافته های پژوهشی و فناوری های شکل یافته در مراکز پژوهشی
۴-ارتقای فرهنگ عمومی کارآفرینی
۵-جذب و تبدیل ایده ها به محصول و مشاغل پایدار