کارشناسان در «اتاق شیشهای تابناک» پاسخ گفتند: بخش نخست
آیا آلودگی هوا ریشه در بنزین تولید شده داخل دارد؟
درست از هنگامی که اعلام شد با بهکارگیری ظرفیت تولید بنزین در پتروشیمیها، نه تنها از واردات این محصول مهم بینیاز شدهایم، بلکه استاندارهای تولید این محصول در داخل را ارتقا دادهایم، برخی تشکیک کردند که اگر این قابلیت بود، چرا در سالیان گذشته از آن بهره گرفته نمیشد؟ از آنجا بود که نظر بسیاری از درباره آلودگی هوای کلانشهرها به کیفیت بنزین معطوف شد. آیا این موضوع درست است؟
ممکن است با دیدن برف و باران پاییزی احساس کنیم که آلودگی هوا کاسته شده و هوا رو به «پاک» شدن گذاشته است، ولی کافی است به سخنان روز گذشته قائم مقام سازمان حفاظت محیط زیست دقت کنیم که با توجه به در پیش بودن آلودگی دوباره هوای تهران گفت: در روزهای آتی، جلسه کمیته کاهش آلودگی هوای تهران برگزار خواهد شد. به گزارش «تابناک»، وضعیت آلودگی هوا، سالهاست گریبانگیر برخی شهرهای بزرگ کشورمان شده است، تا جایی که هر از چند گاهی، عملا روند زندگی در برخی مناطق کشورمان را مختل کرده و در قالب بحرانی فرو میرود که مسئولان تنها رویکرد حفظ وضعیت ناگوار ـ و جلوگیری از مخاطرات بیشتر ـ را در تعطیل کردن برخی شهرها یافته و به دنبال آن، انگشت اتهام کمکاری را به سمت یکدیگر نشانه میروند.
این در حالی است که در چند سال اخیر، تدبیر نکردن معضل آلودگی هوا به کمک گرد و غبار وارداتی از کشور همسایه کاری کرده که دیگر مشکل تنفس، تنها منحصر به پرجمعیتترین شهر کشورمان نبوده و به نوعی درد تهران به هفت کلانشهر دیگر کشورمان نیز سرایت کند؛ اهواز، اراک، تبریز، اصفهان، کرج، مشهد و شیراز و شاید اگر به همین منوال به پیش برویم، چند شهر دیگر هم یا به فهرست شهرهای آلوده جهان افزوده شدهاند و یا نامزد ورود به این لیست هستند.
کمی دقت در این جدول، میزان اثرگذاری تصمیمات مسئولان در سالیان متمادی را به روشنی نشان خواهد داد!
با نگاهی به جدول تغییرات شاخص آلودگی هوای تهران در سالهای گذشته، درخواهیم یافت که ساکنان پایتخت در ده سال گذشته، از ۱۷۶ روز (کمتر از شش ماه) هوای پاک برخوردار بودهاند، در حالی که در همین مدت ـ با احتساب این که جدول تا تاریخ ۲۰/۹/۹۱ به روز رسانی شده است ـ ۱۰۳۷ روز، یعنی چیزی نزدیک سه سال را در وضعیت «ناسالم» گذراندهاند.
بیگمان، وضعیت بسیار نامطلوبی در پایتخت حاکم است؛ اما ماجرا هنگامی ابعاد بزرگتر از یک شهر به خود میگیرد که بدانیم تهران از دیرباز از نظر آلودگی زبانزد شهرهای جهان بوده و به دنبال آن، میتواند ویترین کارکرد مسئولان در چگونگی مقابله با آلودگی هوا هم لقب گرفته و شرایط آن را به دیگر شهرهای آلوده تعمیم داد.
اما فارغ از چند و چون رسیدن به این نقطه از ماجرا، چند گاهی است که با اوج گرفتن آلودگی هوا، یکی از نخستین مسائلی که در سطح جامعه مطرح میشود، اعتراض به کیفیت سوخت به ویژه بنزینهای تولید داخل است، چراکه برخی بر این باورند که خودکفایی کشورمان در تولید بنزین، آن هم با بهرهگیری از راهکار تولید این محصول در پتروشیمی، به چشم اسفندیار محیط زیست کشورمان تبدیل شده است.
به این منظور، در «اتاق شیشهای تابناک» به سراغ دو تن از کارشناسان ارشد مقوله آلودگی هوا رفتیم و با ایشان به گفتوگو نشستیم:
«افت کیفیت بنزین»، عامل اصلی نیست
دکتر وحید نوروزی، مشاور محیط زیست معاون شهردار تهران با رد فرضیه اوج گرفتن آلودگی به دلیل استفاده از بنزین داخلی، میگوید: به نظر من، سخن گفتن ـ به صورت کلی ـ درباره کیفیت بنزین تولیدی، نمیتواند درست باشد، چرا که اگر بنزین مصرفی با افت عمدهای روبهرو شده بود، باید نتیجه این رخداد را جهشی بزرگ در نمودارهای آلودگی هوا میدیدیم، در صورتی که این گونه نیست و با اتکا به همین موضوع، میتوان فرضیه افت شدید کیفیت بنزین تولیدی را به مثابه عامل اصلی رد کرد، چرا که شاخصهای ما نشان میدهد در سالهای گذشته، جهش بسیار بزرگی در روزهای ناسالم، هشدار و اضطراب نداشتهایم؛ هر چند سال گذشته بیش از دویست روز شرایط «ناسالم» داشتیم.
وی میافزاید: منبع آلودگی هوای تهران برای همه روشن است: انواع خودرو (اعم از سبک و سنگین)، سوختی که مصرف میکنند و منابع ثابت که متأسفانه پشت منابع متحرک سنگر گرفته و پنهان شدهاند؛ یعنی وقتی نگرش ما به آلودگی به خودرو معطوف شود، آلودگی این منابع ثابت پشت خودروسازان پنهان خواهند شد؛ به عبارت بهتر، سالهاست که لزوم تعیین سهم منابع ثابت و متحرک در یک پروژه ویژه در سازمان محیط زیست به شدت احساس میشود.
بیگمان، وضعیت بسیار نامطلوبی در پایتخت حاکم است؛ اما ماجرا هنگامی ابعاد بزرگتر از یک شهر به خود میگیرد که بدانیم تهران از دیرباز از نظر آلودگی زبانزد شهرهای جهان بوده و به دنبال آن، میتواند ویترین کارکرد مسئولان در چگونگی مقابله با آلودگی هوا هم لقب گرفته و شرایط آن را به دیگر شهرهای آلوده تعمیم داد.
اما فارغ از چند و چون رسیدن به این نقطه از ماجرا، چند گاهی است که با اوج گرفتن آلودگی هوا، یکی از نخستین مسائلی که در سطح جامعه مطرح میشود، اعتراض به کیفیت سوخت به ویژه بنزینهای تولید داخل است، چراکه برخی بر این باورند که خودکفایی کشورمان در تولید بنزین، آن هم با بهرهگیری از راهکار تولید این محصول در پتروشیمی، به چشم اسفندیار محیط زیست کشورمان تبدیل شده است.
به این منظور، در «اتاق شیشهای تابناک» به سراغ دو تن از کارشناسان ارشد مقوله آلودگی هوا رفتیم و با ایشان به گفتوگو نشستیم:
«افت کیفیت بنزین»، عامل اصلی نیست
دکتر وحید نوروزی، مشاور محیط زیست معاون شهردار تهران با رد فرضیه اوج گرفتن آلودگی به دلیل استفاده از بنزین داخلی، میگوید: به نظر من، سخن گفتن ـ به صورت کلی ـ درباره کیفیت بنزین تولیدی، نمیتواند درست باشد، چرا که اگر بنزین مصرفی با افت عمدهای روبهرو شده بود، باید نتیجه این رخداد را جهشی بزرگ در نمودارهای آلودگی هوا میدیدیم، در صورتی که این گونه نیست و با اتکا به همین موضوع، میتوان فرضیه افت شدید کیفیت بنزین تولیدی را به مثابه عامل اصلی رد کرد، چرا که شاخصهای ما نشان میدهد در سالهای گذشته، جهش بسیار بزرگی در روزهای ناسالم، هشدار و اضطراب نداشتهایم؛ هر چند سال گذشته بیش از دویست روز شرایط «ناسالم» داشتیم.
وی میافزاید: منبع آلودگی هوای تهران برای همه روشن است: انواع خودرو (اعم از سبک و سنگین)، سوختی که مصرف میکنند و منابع ثابت که متأسفانه پشت منابع متحرک سنگر گرفته و پنهان شدهاند؛ یعنی وقتی نگرش ما به آلودگی به خودرو معطوف شود، آلودگی این منابع ثابت پشت خودروسازان پنهان خواهند شد؛ به عبارت بهتر، سالهاست که لزوم تعیین سهم منابع ثابت و متحرک در یک پروژه ویژه در سازمان محیط زیست به شدت احساس میشود.

نوروزی میگوید: سال ۷۴ هنگامی که ژاپنیها وضعیت آلودگی هوای تهران را ارزیابی کردند، سهم ۳۰ درصدی به این منابع دادند و از آن زمان به بعد، دیگر سهم این منابع ارزیابی نشده است؛ البته گاهی فعالیتهای ایذایی و محدود مانند تعطیلی چند کارخانه یا پایش آنلاین یک واحد صنعتی رخ میدهد که موردی است و محلی از اعراب ندارد.
مصرف روزانه ۶۰۰۰۰۰۰۰ لیتر مازوت پیرامون تهران
معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در تشریح چرایی بروز آلودگی هوا، میگوید: به رغم مصوبه هیأت وزیران مبنی بر عرضه سوخت منطبق با استاندارد جهانی یورو چهار از آغاز سال جاری، هنوز میبینیم که این اتفاق در مورد بنزین ۱۰۰ درصد محقق نشده است؛ از سوی دیگر، میبینیم که خودروسازان، به ویژه دو خودروساز بزرگ، هنوز نتوانستهاند به استانداردهای مورد نظر دست بیابند؛ هر چند که گاهی تهدید به جلوگیری از تولید شده اما سرانجام مهلتشان تمدید میشود! درست همان گونه که پیش بینی میکردیم، توقف خودروهای فرسوده از آغاز تیر ماه امسال رخ نخواهد داد.
وی میافزاید: از سوخت و خودرو که بگذریم، سهم آلودگی منابع ثابت بسیار چشمگیر است تا جایی که در پاییز و زمستان به طور متوسط، در نیروگاهها و صنایع مهم پیرامون تهران، روزانه نزدیک شصت میلیون لیتر مازوت مصرف میشود!
پتروشیمی بنزین تولید نمیکند
مدیر عامل شرکت کنترل هوای تهران درباره چگونگی محاسبه وضعیت آلودگی هوا میگوید: هماکنون شش نوع آلاینده شامل: منو کسید کربن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ازن و ذرات معلق که در دو طیف (زیر دو و نیم میکرون و زیر ۱۰ میکرون) ارزیابی میشوند. سپس نتایج اندازهگیریها بر پایه استاندارد آن آلاینده تعیین شده و وضعیت کلی آلودگی هوا به دست میآید؛ این گونه که هر کدام از آلایندهها که از سطح استاندارد بالاتر برود، شاخص آلودگی هوای آن روز معرفی میشود، که معمولاً در تهران «ذرات معلق» این نقش را دارند.
دکتر یوسف رشیدی، مدیر عامل شرکت کنترل هوای تهران نیز در رد این فرضیه با نوروزی موافق است؛ اما در پاسخی متفاوت میگوید: نخست باید بگویم پتروشیمی اصلاً بنزین تولید نمیکند، بلکه محصولاتی مانند بنزن، تولوئن و زایلین تولید میکند که شاید از نظر سوخت خواص بسیار خوبی بروز داده و حتی اکتان بالای صد هم داشته باشند، ولی مشکل اینجاست که این ترکیبات به شدت سرطانزا هستند و اثرات سوء آنها، سالهاست که ثابت شده است.
وی میافزاید: جدا از این نکته، گویا برای مقابله با آلودگی هوا، با توجه به حجم مازوتی که در واحدهای صنعتی اطراف تهران مصرف میشود، شاید برخورد با این واحدهای آلاینده کافی باشد.
وی میافزاید: جدا از این نکته، گویا برای مقابله با آلودگی هوا، با توجه به حجم مازوتی که در واحدهای صنعتی اطراف تهران مصرف میشود، شاید برخورد با این واحدهای آلاینده کافی باشد.

به زودی ارزیابی آلایندگی خودروها را آغاز میکنیم
رشیدی در ادامه پیگیری، این موضوع را وظیفه سازمان محیط زیست خوانده و درباره سرچشمه آلودگی هوای تهران میگوید: یکی از نخستین گامها برای مقابله با آلودگی هوا، به ویژه در شهری مانند تهران که با آلاینده ذرات معلق دست به گریبان است، علاوه بر پایش مستمر آلایندهها، تجزیه و تحلیل این ذرات معلق است تا منشأ آلودگی شناسایی شود، در حالی که ما اصلا مجوز بررسی واحدهای صنعتی را نداریم. البته ما حتی قادر به توقف خودروهای آلاینده هم نیستیم اما به تازگی تجهیزاتی خریداری کردهایم، تا به صورت یک کار میدانی، میزان آلایندگی خودروهای گوناگون را اندازهگیری کنیم، چراکه اعتقاد داریم برخی خودروهایی که حتی شاید در مرحله تولید (حالا به هر نحوی) استاندارد خاصی را بگذرانند، مطمئناً پایداری حفظ این استاندارد را ندارند.
مدیر عامل شرکت کنترل هوای تهران میافزاید: ممکن است خودرویی با استاندارد یورو دو به بازار عرضه شود؛ اما حتماً پس از مدتی کاتالیست آن دچار آسیب شده و به شدت آلاینده خواهد بود تا هر چند بنا بر مصوبه هیأت وزیران، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف به تأمین این قطعه شده و سازمان محیط زیست وظیفه پیگیری این امر را عهده دار شده است، عملاً وقتی کار خاصی در این باره انجام نشود، دیگر اهمیت نخواهد داشت که این خودرو با چه استاندارد اولیهای راهی بازار شده است؛ اینجاست که تفاوت کشور ما با کشورهایی که در عرصه مقابله با آلودگی موفق بودهاند خود را نشان میدهد، چرا که در آن کشورها، «کاتالیست» قطعه گارانتی مادامالعمر به شمار میآید؛ شاید بد نباشد که مثلا خودروسازان کشور ما هم در همان آغاز کار هزینه این قطعه را دو برابر محسوب کرده و به جای آن گارانتی مادام العمر را در این باره به اجرا دربیاورند!
رشیدی در ادامه میگوید: شاید بد نباشد برای حل معضل آلودگی به این نکته توجه کنیم که از سال ۸۴ تا کنون، چه استانداردی تقویت شده یا مقابله با آلایندهها انجام گرفته است؟ در مورد سوخت که هنوز استاندارها محقق نشده، خودرو هم که هنوز نتوانسته به استاندارد یورو ۳ دست پیدا کند؛ چه برسد به یورو چهار، تنها بحث حمل و نقل عمومی با اندکی رشد روبهرو شده که در کنار آن، سالانه چندصد هزار خودرو هم به شهری مثل تهران افزوده شده است.
بخشهای دیگر این گفتوگوی مشروح، در روزهای آتی منتشر خواهد شد؛ با این امید که بتوانیم در آینده با دیگر دستاندرکاران مقابله با آلودگی هوا به گفتوگو نشسته و دیدگاههای ایشان را با شما در میان بگذاریم.
گزارش خطا
غیر قابل انتشار: ۲
در انتظار بررسی: ۴۶
انتشار یافته: ۸۰
پاسخ ها
ساسان نخود هر آش
| ۱۴:۰۸ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
شاخص بهسوزی بنزین عددی است به نام اکتان که عدد آن برای بنزین معمولی 88 و سوپر 95 است.
اما درباره بنزین تولید پترو شیمی ها بحث عدد اکتان مطرح نیست چرا که اصولاً آروماتیک ها اکتان بالایی دارند. مشکل در سمی بودن بنزن است که این موضوع بحث کاملاً منطقی است.
در مورد بنزین تولیدی پترو شیمی ها هم به زبان ساده باید بگم که ما مثل خانواده ای در وسط کوه پر از برف و یخ می مونیم که ارتباطش با شهر قطع شده و نفت و گازش هم تموم شده. حالا این خانواده برای گرم کردن و زنده ماندن مجبوره هر ماده سوختنی که داره رو بسوزونه تا خودشو زنده نگه داره.
حالا این شیئ می خواد مبلمان و میز نهارخوری چوب گردو باشه تا لباس های گرانقیمت و فرش دست بافت!
به بیان ساده می توان گفت وقتی پترو شیمی ها بنزین تولید می کنند تولیداتشون از مواد اولیه شون ارزون تره! مثل همون خونواده که میز چوب گردوشون رو به عنوان زغال می ریزن تو منقل!
امیدوارم مطلب رو رسونده باشم و درج بشه
امید
| ۱۸:۴۵ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
ناشناس
| ۱۹:۳۰ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
ناشناس
| ۱۴:۵۶ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۸
به امید روزهای برتر برای یکایک ایرانیان
جالبه! اگه به نمودار دقت کنین دقیقا از سال 89 به بعد که بحث خودکفایی بنزین مطرح شد سقوط آزاد نمودار آلودگی شروع میشه (تعداد روزهای ناسالم سال 90 نسبت به 89 دو برابر شده است)
اگه دو برابر شدن به معنی جهش ناگهانی نیست ایشون معنی جهش ناگهانی رو توضیح بدن تا ما هم بدونیم.
چرا مسئولین به مسائل زیست محیطی که با سلامت شهروندان سروکار داره اصلا اهمیت نمیدن؟
لطفا به موارد زير توجه فرمائيد:
1- پالايشگاه تهران، شركت نفت بهران، شركت نفت ايرانول، شركت نفت پارس، شركت نفت پاسارگاد و كارخانه سيمان تهران، يكي از آلوده كننده هاي اصلي هوا در تهران هستند. مثلا پالايشگاه تهران نزديك به 60 كوره و بويلر دارد. پالايشگاه تهران مشتمل بر دو پالايشگاه مي باشد. اين پالايشگاه داراي 6 مشعل است كه به صورت نرمال 4 مشعل آن روشن مي باشد. پالايشگاه تهران در فصل زمستان 50 درصد گازطبيعي و مابقي از گاز سوخت و سوخت مايع استفاده مي كند. مصرف سوخت اين پالايشگاه بين 6 درصد تا 7 درصد حجمي خوراك اين پالايشگاه است. در فصل زمستان مصرف سوخت اين پالايشگاه نزديك به هفت درصد خوراك اين پالايشگاه است. با احتساب 250000 بشكه در روز خوراك اين پالايشگاه روزانه 17500معادل بشكه از خوراك ارزش حرارتي مصرفي اين پالايشگاه است كه مي سوزد و باعث آلودگي تهران مي شود. در آلودگي اخير هواي تهران آلوده ترين نقطه تهران، شهرري بوده است كه مويد برا صحت گفته هاي بالاست. تمام شركتهاي مذكور در شهرري قرار دارند و براي هركدام مي توان محاسبه نمود چه مقدار باعث آلودگي هواي تهران مي شوند.
2- فرارورده هاي توليدي پالايشگاه هاي ايران با مشخصات شركت ملي نفت عرضه مي شود. كيفيت اين سوخت از استاندارد 1996 اروپا نيز پايين تر است. يعني حتي داراي استاندارد يورو دو نيز نمي باشد چه برسد به استانداردهاي يورو پنج و شش كه امروزه مطرح بوده است. مصلا در استاندارد يورو دو ميزان گوگرد گازوئيل بايد 2000 جز در ميليون (ppm) باشد در حاليكه ميزان گوگرد موجود در گازوئيل پالايشگاه هاي ايران در حدود 10000 جزء در ميليون است. هر مشخصه اي كه غير از اين توسط شركت ملي پالايش و پخش اعلام شود كذب است. براي نمونه اخيرا سازمان استاندارد ايران نمونه هايي از پمپ بنزين هاي پايتخت گرفته است و ميزان گوگرد در حدود 9000 جزء در ميليون بوده است.
3- بنزين پالايشگاه هاي ايران داراي مقادير زيادي آروماتيك، نزديك به 50 درصد و بنزن حدودا ميان 3 تا 5 درصد وزني است. ميزان حداكثر 5/0 جزء در ميليون (ppm) بنزين در هوا مجاز مي باشد. بنزين توليدي پتروشيمي ها خروجي واحد آروماتيك پتروشيمي هايي نظير پتروشيمي بندر امام خميني (ره) و ... مي باشد كه به اشتيباه در گزارش چيز ديگري آماده است. اين بنزين معروف به پلتفورميت مي باشد كه حاوي مقادير زيادي بنزن و تولوئن و زايلين مي باشد بيش از 40 درصد، اين بنزين شديدا سرطان زا و آلوده كننده هواست و به عنوان اكتان افزا به بنزين توليدي پالايشگاه اضافه مي شود كه خودش نيز مشكل كيفيت دارد. حداكثر ميزان بنزن موجود در بنزين پالايشگاه بايد يك درصد وزني باشد، درحاليكه با افزودن پلتفرميت توليدي پتروشيمي ها ميزان بنزن موجود در بنزين نزديك 5 درصد تا 10 درصد وزني مي شود.
4- يكي از مشكلات اساسي بنزين توليد پالايشگاه ها اكتان آن مي باشد، مطابق استاندارد روز دنيا بنزين مصرفي بايستي داراي عدد اكتان 90 تا 95 باشد، بنزين توليدي پالايشگاه ها مطابق استاندارد شركت نفت بايد داراي عدد اكتان 87 باشد. به جرات مي توان گفت در بسياري از مواقع بنزين مصرفي داراي عدد اكتان 84 تا 87 مي باشد. اين بنزين در ماشين ها به صورت ناقص سوخته مي شود و موجب آلودگي مي گردد.
5- طرحهاي توسعه پالايشگاه ها كه قرار بود راه اندازي شوند و استاندارد فرارورده هاي نفت سفيد، گازوئيل و بنزين را افزايش دهند به جزء يكي يا دو تا از پالايشگاه ها به ثمر نرسيده اند و در هاله اي از ابهام مي باشند. علت آن نيز مديريت ضعيف است، اميدوار هستيم با مديران لايق مشكلات بالا مرتفع گردد. موفق باشيد.
پاسخ ها
سهیل
| ۱۱:۲۹ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
ناشناس
| ۱۱:۵۵ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
ناشناس
| ۱۲:۲۲ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
صد البته باید عوامل مسئول محیط زیست وارد شوند و اقدام نمایند وگرنه در جرم ابتلا به سرطان و دهها مرض دیگری که مردم را گرفتار خواهد کرد شریک هستند
امير هوشنگ طالقاني
| ۱۳:۴۶ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۷
امیر
| ۰۰:۲۹ - ۱۳۹۱/۰۹/۲۸
هنوز آقایان قرار است در آینده کارهای را انجام دهند و هیچکس نمی پرسد تا حالا چه میکردید؟؟؟؟؟!!!
نظرسنجی
آیا به عنوان زن حاضرید با مهریه 14 سکه «بله» را بگویید؟






