چرا پوتین در دیدار رئیس جمهور آمریکا از هستهای شدن ایران نگران بوده است؟
این گفتوگو نشان دهنده مواضع بسیار نزدیک دو طرف در مورد ایران و کره شمالی است و پوتین خود را به عنوان یک شریک مشتاق و حامی آمریکا در اقدام در این موارد معرفی میکند
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «آرشیو امنیت ملی» آمریکا که متن گفتوگوهای رهبران روسیه و آمریکا بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۸ را منتشر کرده نشان از نگرانی روسیه پوتین از هستهای شدن ایران است.
بر اساس این اسناد بوش و پوتین مرتبا بر جلوگیری ایران از غنیسازی اورانیوم و دستیابی سلاح هستهای تاکید کردهاند.
به گزارش یورونیوز، در گفتگوی نخست که در جریان دیدار دو رهبر در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۱ در قلعه «بردو» اسلوونی انجام شد، در پی ابراز نگرانی جورج بوش درباره برنامه هستهای ایران و فروش تسلیحات به تهران، ولادیمیر پوتین گفت که فروش فناوری موشکی به ایران را محدود میکند و تایید کرد که ایران به دنبال دستیابی به سلاح هستهای است.
پوتین گفت: «کارشناسان ایرانی از کارشناسان ما سوالات بسیاری درباره موضوعات حساس میپرسند. شکی نیست که آنها سلاح هستهای میخواهند.»
او افزود: «من به افرادمان گفتم که راجعبه چنین مسائلی با آنها صحبت نکنند.»
در این دیدار همچنین بوش ضمن تکذیب گزارشها مبنی بر تلاش آمریکا برای عادیسازی روابط با ایران، با اشاره به تصویب تحریمها علیه ایران در کنگره آمریکا گفت که کنگره چنین امری را عملا غیرممکن کرده است.
به گزارش بی بی سی، سند دوم مربوط به دیدار ولادیمیر پوتین و جورج بوش در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۵ در دفتر بیضی کاخ سفید است. این دیدار که با حضور کاندولیزا رایس، وزیر خارجه وقت و دونالد رامسفلد وزیر دفاع وقت آمریکا و همچنین سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه انجام شد، عمدتاً مسائل مربوط به عدم اشاعه تسلیحات هستهای و همکاری ایالات متحده و روسیه در مورد ایران و کره شمالی را پوشش میدهد و به ویژه بر برنامه هستهای ایران و جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای متمرکز بوده است.
این گفتوگو نشان دهنده مواضع بسیار نزدیک دو طرف در مورد ایران و کره شمالی است و پوتین خود را به عنوان یک شریک مشتاق و حامی آمریکا در اقدام در این موارد معرفی میکند. بوش به پوتین میگوید: «ما به تعداد زیادی دیوانه مذهبی! دارای سلاح هستهای نیاز نداریم» که ظاهرا به ایران اشاره دارد. پوتین هم توضیحات مفصلی در مورد درک و نگرانیهای روسیه در مورد برنامه هستهای ایران و همچنین دلایل مشارکت روسیه در پروژه راکتور بوشهر به بوش ارائه میدهد.
بر اساس این اسناد ولادیمیر پوتین در یکی از این جلسات از جورج بوش میپرسد که آیا ایالات متحده به سمت عادیسازی روابط با ایران حرکت میکند، که جورج بوش و کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا، آن را شایعه خوانده و رد میکنند.
در این خصوص، کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا نیز که در تمام این گفتوگوها بوش را همراهی میکرد، تایید کرد که شایعاتی مبنی بر تلاش واشنگتن برای عادیسازی روابط با تهران وجود دارد، اما تاکید کرد چنین موضوعی واقعیت ندارد.
این اسناد همچنین نشان میدهد که رئیسجمهور روسیه، در سال ۲۰۰۱ متحد نزدیک جورج بوش بوده و تمرکز مشترک آنها بر مبارزه با «تروریسم» بود، پوتین از تمرکزش بر چچن و بوش از تمرکزش بر القاعده میگوید تا جایی که بوش با صدای بلند خطاب به رئیس جمهوری روسیه میگوید: «تو از آن تیپ آدمهایی هستی که دوست دارم در سنگر با من باشند.»
به گزارش یورونیوز، سند سوم مربوط به دیدار جورج بوش با ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۰۸ در اقامتگاه رئیسجمهوری روسیه در شهر سوچی این کشور است. در این دیدار نیز برنامه هستهای ایران یکی از مسائل اصلی گفتگوی دو رهبر است.
پوتین در این جلسه گفت که درباره ایران «همهچیز در حال کنترل است». او با این حال گفت که ایران در برخی موارد قصد دارد امور را «مخفیانه» پیش ببرد و افزود: «پیدایشان میکنیم و مجازات میشوند.»
کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا نیز تایید کرد که فعالیتهای مخفیانهای در تاسیسات هستهای «اراک» انجام شده است.
جورج بوش با اشاره به طرح پیشنهادی روسیه در آن زمان مبنی بر فراهم کردن سوخت هستهای برای نیروگاههای اتمی ایران و جلوگیری از غنیسازی، خطاب به پوتین گفت: «طرح شما بسیار هوشمندانه بود. رهبران [ایران]میگویند برق هستهای غیرنظامی میخواهند؛ ما میگوییم خوب، حق شماست. روسیه میگوید، این هم سوخت؛ پس نیازی به غنیسازی ندارید. اگر غنیسازی کنید، نشان میدهد برق غیرنظامی نمیخواهید و چیز بیشتری میخواهید.»
پوتین با اشاره به این که ارسال سامانههای موشکی «اس-۳۰۰» (S-۳۰۰) به ایران را مشروط به رفتار تهران کرده است، گفت: «چهار سال پیش با آنها قرارداد امضا کردیم، اما اجرا نشده است.»
بوش در پاسخ به این اظهارات گفت: «از شما قدردانم. آنها دیوانهاند.»
پوتین پاسخ داد: «آنها کاملا دیوانهاند.»
رهبر روسیه افزود: «چیزی که من را شگفتزده کرده این است که اگرچه ایدئولوژی آنها دیوانهوار است، اما هوشمندند، تحصیلات دانشگاهی دارند و از محیط آکادمیک آمدهاند، از جمله احمدینژاد، اطرافیانش و رئیس مجلس. آدمهای بدوی نیستند. برایم شگفتآور بود.»
به گزارش تابناک، پوتین در اسناد گفته است ایران بهطور جدی درباره دستیابی به سلاح هستهای سوالات حساس میپرسد و شکی در هدف تهران ندارد — که این ارزیابی باعث شد روسیه از انتقال فناوری حساس به ایران خودداری کند.
پوتین عملاً از همان زمان دستگاههای سانتریفیوژ، سیستمهای کنترل، تجهیزات غنیسازی و فناوری رآکتور را تحت محدودیت قرار داده بود.
این موضوع از فشارهای بینالمللی بر روسیه نیر جلوگیری میکرد ضمن اینکه از آغاز یک مسابقه تسلیحاتی در منطقه به زعم مسکو ممانعت میکرد.
از سوی دیگر مسکو ملاحظات خود در موضوع ثبات در قفقاز، خاورمیانه و دریای خز را نیز داشته است. مسکو نگرانی داشت که تسلیحات هستهای در خاورمیانه باعث بیثباتی و رقابت تسلیحاتی در منطقه شود و امنیت روسیه و متحدانش را تحت تاثیر قرار دهد.
اگرچه در برخی موارد روسیه و آمریکا در سیاستها تفاوت داشتند، اما در اصل جلوگیری از گسترش سلاحهای هستهای (non-proliferation) نگرانی مشترکی بود که پوتین با آن موافق بود.
در واقع مسکو در آن زمان در تلاش بود تا نوعی سیاست متوازن را دبنال کند و از یک سو هم ایران را از خود دور نکند (برای روابط اقتصادی و ژئوپلیتیک) و از طرف دیگر واشنگتن هم دلخور نشود و در بحث عدم اشاعه با آمریکا هماهنگ بماند.
