همزمان با برخي موضعگيريها در ايران به ويژه ادامه گفتوگوها با «1+5»، رسانههاي غربي با تفسيرهاي گوناگون به تفسير اين مواضع پرداختهاند. جالب آن كه مواضع هوشمندانه و ميانه چهرههايي چون علياكبر ولايتي، در عين ايجاد جو مثبت، آنها را به نتايج مطلوب نرسانده است.
به گزارش سرويس بينالملل «تابناك» رويترز نوشت: لحن ملايم ايران درباره بسته پيشنهادي اتمي غرب، ممكن است تلاشي براي به دست آوردن زمان بيشتر باشد تا تغيير در راستاي پذيرش خواسته اصلي غربيها، يعني توقف فعاليتهاي اتمي ايران.
اين خبرگزاري ادامه داد: كارشناسان و ديپلماتها بر اين باورند که به رغم مطرح شدن بحث واكنش احتمالي ايران از سوي سياسمتداران ارشد اين كشور، هيچ نشانه رسمي از آمادگي براي تعليق غنيسازي اورانيوم ـ كه مهمترين خواسته غربيهاست ـ وجود ندارد.
يك ديپلمات اروپايي گفت: به نظر ميآيد كه اوضاع، بهتر از پيش از ارايه پيشنهاد است، اما ما تغييرات مهمي را در طرف ايراني نديدهايم.
در چهاردهم ژوئن گذشته و در روز ارايه پيشنهادها به ايران از سوي خاور سولانا، ايران به روشني موضع خود را اعلام و يكي از مقامات دولت ايران نيز هر گونه تعليق غنيسازي را رد كرد.
اما مقامات ايراني هماكنون راه ملايمتري در پيش گرفتهاند و حتي محمود احمدينژاد هم سكوت عجيبي را پس از تأكيدهاي پيدرپي مبني بر تن ندادن به خواستههاي غرب در پيش گرفته است.
شمار ديگري از ديپلماتهاي غربي، از ايجاد مواضعي مثبتتر توسط ايران خبر ميدهند و بر اين باورند كه مواضع ايران در برابر عموم نرمتر شده است.
البته اين ديپلمات اعلام كرد: هنوز مشخص نيست كه آيا ايران تعليق را خواهد پذيرفت يا به تعليق متقابل دست خواهد زد!
ماه گذشته يك مقام ايراني كه نخواست نامش فاش شود، به رويترز گفت: زمان به سود ايران است. اين مقام ايراني كه در جريان گفتوگوهاي سولانا در تهران هم بود، ادامه داد: ما بسته را بررسي ميكنيم، اما نه درباره تعليق غنيسازي ... ما كار خود را پيش ميبريم.
ايران در سال 2006 هم موضع مشابهي پيش گرفت، اما سرانجام آن را رد كرد. البته ديپلماتها مانور آن زمان ايران را تنها وقتكشي دانستند و شماري هم روش كنوني را با همان هدف ميدانند.
يك ديپلمات اروپايي گفت: ممكن است ايران پيشنهادهاي متقابل مانند اجازه بازرسيهاي بيشتر را بدهد. وي افزود: اما همه اين كارها به معني زمان بيشتر براي ادامه فعاليتهاي كنوني آنهاست.
اما كارشناسان بر اين باورند كه شواهدي هست كه رهبري ايران و در رأس آن آيتالله خامنهاي، معتقدند كه ايران بايد موضع تقابلجويانه خود با غرب را كه احمدينژاد محور آن است، نرمتر كند.
يك كارشناس ايراني ميگويد: به نظر من، آنها دريافتهاند كه جنگ تبليغاتي كه مدتها پيش به راه انداختهاند، به جايي رسيده كه ديگر كمكي به آنها نميكند و هماكنون احتياط بيشتري ميكنند؛ سياست ايران هميشه در راستاي به دست آوردن زمان بيشتر است.
كارشناسان ميگويند: آيتالله خامنهاي متمايل به تصميم جمعي است. او در برابر عموم از تلاشهاي اتمي رئيسجمهور حمايت كرد، اما مقامات با نفوذي هم در ايران هستند كه معتقدند لحن تند احمدينژاد، باعث آسيب رساندن به ايران شده است.
سخنان علياكبر ولايتي به عنوان يكي از نزديكان رهبر بسيار نادر و شگفت و بازتابي از اين ديدگاهها بود كه گفت: مقامات ما بايد از موضعگيريها و سخنان غيرمنطقي و تحريككننده خودداري كنند. «1+5» روي تك تك اين كلمات و شعارها حساب خواهد كرد. ما بايد با احتياط بيشتري رفتار كنيم.
اين سخنان در كنار سخنان اخير منوچهر متكي، وزير امور خارجه ايران، باعث ايجاد مباحثي در ميان مقامات ايراني و حتي مجلس ايران شده كه آيا بايد اين بسته را پذيرفته يا موضع نرمتري در پيش بگيرند و يا به راههاي ديگرروي آورند؟