اقدامات دانشگاه‌ها در طرح ملی حفظ قرآن
در هفتادمین جلسه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت، دانشگاه فرهنگیان به عنوان مدیر بخش دانشگاهی نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در سال آینده انتخاب شد.
به گزارش دانشجو، هفتادمین جلسه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها روز گذشته با حضور اعضای این شورا و به منظور بررسی چهار دستور، «برگزاری سی و سومین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان»، «بررسی کلیات طرح ملی حفظ قرآن کریم»، «بررسی ابعاد برگزاری مجدد جشنواره دو سالانه نهج‌البلاغه دانشگاهیان» و «انتخاب مدیریت بخش دانشگاهی نمایشگاه بین‌المللی قرآن» برگزار شد.
تدوین سیاست‌های جدید در حوزه قرآن
در ابتدای این جلسه حجت‌الاسلام سعید کرمی، مدیرکل فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، ضمن بیان دستور کار این جلسه گفت: شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها فرصتی در اختیار فعالان قرآنی دانشگاه است. متأسفانه حجم فعالیت‌ها، خدمات و زحمات متناسب با حجم نیاز مخاطب و فضای گسترده دانشگاه پیش نرفته است. امیدواریم در شرایط جدید که تغییراتی در برخی دستگاه‌ها و نهاد‌ها ایجاد شده است رویکرد جدیدی را شاهد باشیم.
وی با تأکید بر اینکه در حال تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های نهاد در حوزه قرآن هستیم، افزود: یکی از اولویت‌های نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دوره جدید گسترش فعالیت‌های قرآنی در فضای دانشگاه‌هاست. یکی از برنامه‌هایی که به صورت روزانه در مورد آن فکر و برنامه‌ریزی می‌شود، همین بحث قرآن کریم است. قطعاً نگاه نهاد به حوزه فعالیت‌های قرآنی متفاوت و پرحجم‌تر از گذشته خواهد بود.
کرمی اظهار کرد: واقعیت این است که امروز وقتی به دانشگاه‌ها و فعالیت تشکل‌های قرآنی نگاه می‌کنیم، شاهدیم که حجم فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی دانشگاه آن گونه که باید باشد، نیست. کانون‌های قرآن و عترت نیازمند حمایت‌های بسیار بیشتری هستند. امیدواریم روزی برسد که هم حمایت مادی و سخت‌افزاری را شاهد باشیم و هم فعالیت‌ها بیشتر از گذشته شود.
در بخش دیگری از این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی صالحی، معاون فرهنگی – سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، به اولین دستور کار این جلسه که طرح ملی حفظ قرآن کریم و اقدامات دانشگاه‌ها در این طرح بود، پرداخت.
وی در این بخش ابتدایی به فراز‌هایی از بیانات مقام معظم رهبری در مورد تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم پرداخت و گفت: جلسات متعدد کارشناسی در ستاد طرح ملی حفظ برگزار شده است. در آنجا مقرر شد قرارگاه بخش دانشگاهی این طرح در دبیرخانه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها که در نهاد مستقر است واگذار شود. طبیعتاً اگر بخواهیم اقدامات را اولویت‌بندی و اجرایی کنیم، همراهی دستگاه‌ها در این امر همانند جشنواره را باید داشته باشیم.
صالحی با اشاره به برگزارنشدن جلسه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها طی یک سال گذشته، گفت: امیدواریم با عزم راسخ دوستان این مسئله جبران شود و از این پس شاهد برگزاری جلسات باشیم.
وی با بیان اینکه شش بند برای اقدامات دستگاه‌های دانشگاهی در زمینه طرح ملی حفظ قرآن کریم تعریف شده است، افزود: تأکید ما بر بند‌های یک شامل «ابلاغ هرچه سریع‌تر طرح ملی ۱۴۵۲ حفظ و مفاهیم جزء ۳۰ قرآن کریم» و بند دو شامل «پیگیری مشوق‌ها و انگیزه‌بخشی جهت پیشبرد امر حفظ قرآن کریم در دانشگاه‌ها» هست.
اقدامات دانشگاه پیام نور در زمینه حفظ قرآن
در ادامه این جلسه امین ناجی، معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی پیام نور دانشگاه پیام نور، به تشریح طرحی پرداخت که این دانشگاه در زمینه حفظ قرآن کریم از سال ۱۳۹۱ تاکنون انجام داده است. وی در توضیح این طرح گفت: دانشگاه پیام نور در راستای تلاش برای ارتقای سطح فعالیت‌های قرآنی و با تأکید بر جزء ۳۰ قرآن کریم در میان مجموعه دانشجویان خود در تمامی مقاطع، درسی اختیاری و یک واحدی را تعریف کرده است. این طرح از سال ۹۱ مصوب شورای دانشگاه و شورای آموزش ذی‌ربط شد. در این طرح هر دانشجو می‌تواند این درس یک واحدی را بدون محدودیت انتخاب کند و به صورت کتبی در آزمون نهایی حضور یابد.
ناجی افزود: از زمان ابلاغ طرح با این نگاه که تأثیر مثبت در معدل دانشجو داشته باشد، شاهد اقبال خوبی از سوی دانشجویان بودیم. آماری که از سال ۹۱ به دست آمده است حدود ۵۳ هزار و ۹۱۲ نفر در همان نیم‌سال اول این درس را انتخاب کردند. بالاترین رقمی که وجود دارد مربوط به سال ۹۳-۹۴ است که در حدود ۶۸ هزار و ۳۴۱ نفر بوده است. این روند با توجه به کاهش جمعیت دانشجویی در سال تحصیلی جاری به ۴۰ هزار و ۳۵۲ نفر رسیده است. این آمار نشان از حضور ۱۰ درصد جمعیت دانشگاه در این طرح دارد.
معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه پیام نور با بیان اینکه به دنبال ارتقا و تکمیل این طرح هستیم، گفت: بنا داریم تا متناسب با دوره‌های تحصیلی تکالیف خاصی را داشته باشیم تا بتوانیم برای استمرار حفظ اقدامی انگیزیشی داشته باشیم. در این طرح تنها به حفظ اکتفا نکرده‌ایم و به مفاهیم نیز پرداخته‌ایم، مسیر تکامل این طرح باز هست و امیدواریم برای سال تحصیلی جدید مسیر اجرای تکامل این طرح مهیا شود.
ناجی در انتهای سخنان خود در این جلسه بیان کرد: تلاش ما باید بر تعمیق‌بخشی و افزایش کمیت نیز باشد؛ برای مثال باید تلاش کنیم تا در نیم‌سال بعد پنج درصد به این جمعیت اضافه کنیم. با تمام این اوصاف تحلیل‌های فراوانی می‌توان از اجرای این طرح استخراج کرد که مبنای فعالیت این طرح در آینده قرار بگیرد.
جای حفظ قرآن کلاس درس نیست
در ادامه حجت‌الاسلام ابراهیم کلانتری، معاون فرهنگی – دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی، با بیان اینکه اجرای چنین طرح‌هایی برای آموزش عالی به آسانی امکان‌پذیر نیست، گفت: با توجه به اینکه به اندازه کافی برای تدریس چنین دروسی استاد وجود ندارد، ممکن است با آن کیفیت دنبال نشود. از سوی دیگر قرآن با ابلاغ و این قبیل مسائل حفظ نمی‌شود بلکه در زمینه حفظ قرآن کریم باید عشق، علاقه باشد و با دل و جان پیش رفت.
وی بیان کرد: در فضای آموزش عالی به دقت بسیار زیادی نیاز داریم؛ چراکه حفظ قرآن آداب خاص خود را دارد و باید با ایمان و عشق همراه باشد؛ لذا به اعتقاد من خیلی اصرار نداشته باشیم چنین طرحی را در جدول آموزشی قرار دهیم. زیرا درس قرآن فراتر از آموزش است، تاروپود وجودی انسان باید رنگ قرآن بگیرد و این را در کلاس نمی‌توان انجام داد.
کلانتری اظهار کرد: کاری که در دانشگاه پیام‌نور انجام شده کار خوبی بوده، اما باید این را مدنظر قرار دهیم که دانشگاه پیام‌نور غیرحضوری است، در حالی که دیگر دانشگاه‌ها حضوری هستند و اضافه کردن واحد اختیاری برای دانشجویان این دانشگاه‌ها شاید سخت باشد.
وی در پایان به فاصله مباحثی همچون هنر، صنعت و ارتباط آن با قرآن در دانشگاه‌ها، گفت: اگر می‌خواهیم کار‌های عمیق انجام دهیم به ارتباط این موارد با قرآن فکر کنیم و بر روی آن برنامه‌ریزی کنیم.
دغدغه‌مندی منجر به پاک کردن مسئله نشود
حجت‌الاسلام سعید کرمی، مدیر کل فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، با بیان اینکه نکاتی که گفته شد از جنس دغدغه بود، گفت: نباید به خاطر وجود دغدغه صورت مسئله را پاک کنیم، بلکه باید به دنبال راه‌حل برویم. شاید بتوانیم از همین طریق راه‌حلی برای این کار پیدا کنیم. چه بسا برکت‌هایی در این الزام‌ها وجود داشته باشد؛ بنابراین می‌توان بدون پاک کردن صورت مسئله راهکار پیدا کرد.
وی اظهار کرد: در دانشگاه‌ها شبکه‌ای با عنوان کانون‌های قرآن و عترت در اختیار داریم که می‌تواند در این طرح بسیار کمک‌رسان کند. دانشجویان فعالی که انگیزه حضور در چنین طرح‌هایی را داشته باشند در این کانون‌ها حضور دارند و می‌توانند به ما بسیار کمک کنند. اگر بتوانیم با محوریت حفظ قرآن کریم نشستی بین کانون‌های قرآن و عترت همه دانشگاه‌ها داشته باشیم، امری مطلوب خواهد بود.
تشریح اقدامات دانشگاه‌ها در طرح ملی حفظ قرآن/ دانشگاه فرهنگیان؛ مدیر بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن
در ادامه این جلسه عیسی علیزاده، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی نیز در تذکر کوتاهی گفت: نکاتی که در این جلسه گفته می‌شود برای حفظ یک جزء از قرآن کریم است؛ یعنی همه این کار‌هایی که گفته شد صورت می‌گیرد تا دانشجو حافظ یک جزء قرآن کریم شود. افرادی که در حوزه حفظ هستند می‌دانند که اگر بعد از مدتی استمرار در حفظ وجود نداشته باشد کار به فراموشی کشیده می‌شود.
وی با طرح این پیشنهاد که به این کار مانند ورزش همگانی و ورزش حرفهای نگاه کنیم، تصریح کرد: برای حفظ کل قرآن کریم باید یک سری افراد علاقه‌مند که به دنبال این حفظ هستند تربیت کنیم. این به مثابه ورزش حرفهای خواهد بود. از سوی دیگر هر مسلمانی تمایل دارد یک سری آیات را حفظ کند و این مانند ورزش همگانی می‌شود؛ بنابراین باید از این دید به بحث حفظ قرآن کریم نگاه کنیم.
مهلت دو هفته‌ای به دستگاه‌ها برای ارائه پیشنهادات عملیاتی
در نهایت و پس از بررسی‌های اعضاء، مقرر شد تا هر کدام از اعضاء مدل و پیشنهاد عملیاتی خود برای «ارتقاء جایگاه حفظ و حافظان قرآن کریم در فرایند‌های آموزشی، ارزیابی و ارتقاء اساتید و دانشجویان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی» را طی دو هفته آینده به دبیرخانه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها ارائه دهند.
دومین دستور جلسه هفتادمین جلسه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها به گزارش وزارت علوم از برگزاری سی و سومین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان اختصاص یافت.
گزارش سی و سومین دوره جشنواره قرآن و عترت دانشجویان/ میزان رضایت‌مندی از جشنواره
رشید جعفرپور، رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم در این بخش با اشاره به اینکه در این دوره از مسابقات چهار گروه داوری برای قضاوت رقابت‌ها انتخاب شده بود، گفت: اختتامیه و افتتاحیه مسابقات در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اما به جهت صرفه‌جویی در زمان و هزینه مسابقات در هتل محل اسکان متسابقان برپا شد. تمهیدات در نظر گرفته شده در نهایت منجر به رضایت حداکثری شرکت‌کنندگان بود که این رضایت در بحث اسکان بیش از ۹۸ درصد اعلام شد.
جعفرپور به حضور ۱۱۷۱ نفر در جشنواره سی و سوم اشاره و اظهار کرد: روز ۲۵ آبان‌ماه که آخرین روز‌های هفته قرآن و عترت در دانشگاه‌ها است، پذیرش شروع شد و تا روز ۲۷ آبان‌ماه نیز ادامه داشت. در این جشنواره مجموعاً ۱۲۳ نفر تجلیل شدند. پوشش زنده رسانه‌ای از شبکه قرآن و معارف سیما و شبکه استانی از جمله دیگر ویژگی‌های این مسابقات بود.
رئیس اداره فعالیت‌های دینی و قرآنی وزارت علوم از ارزیابی این جشنواره در سه سطح خبر داد و گفت: این ارزیابی‌ها از سوی شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها، کمیته نظارت و ارزیابی ستاد عالی هماهنگی مسابقات قرآن کشور و دانشگاه فردوسی مشهد صورت گرفت. بر اساس برآورد‌های شورای هماهنگی، ۸۴ درصد از جشنواره رضایت داشته‌اند. همچنین بر اساس برآورد‌های دانشگاه فردوسی مشهد میزان رضایت شرکت کنندگان ۸۸ درصد بوده است. کمیته نظارت و ارزیابی نیز به صورت شفاهی اعلام کرده است رضایت خوب بوده است.
وی در پایان جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان را بادوام‌ترین جشنواره دانشگاهی معرفی و اظهار کرد: از این جشنواره باید به عنوان پرمخاطب‌ترین جشنواره دانشجویی یاد کرد. در هیچ جشنواره دانشجویی شاهد حضور ۳۰۰ هزار دانشجو نبوده‌ایم. همچنین این جشنواره متنوع‌ترین جشنواره است که سلیقه‌های مختلف را به خود جذب کرده است.
دانشگاه آزاد میزبان جشنواره سی و چهارم
در ادامه این جلسه لوح تقدیر رئیس نهاد نمایندگی، ولی فقیه در دانشگاه‌ها به برگزار کنندگان جشنواره ملی قرآن و عترت در دوره سی و سوم اهداء شد و پس از آن حکم میزبانی دوره سی و چهارم به مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تقدیم شد.
جایگزینی تمدن توحیدی به جای تمدن غرب؛ رسالت فعالان قرآنی در دانشگاه
سخنان حجت‌الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها از دیگر بخش‌های این جلسه بود.
وی با بیان اینکه اشراف امت پیامبر (ص) دو دسته هستند، افزود: یک دسته از آن‌ها حاملان قرآن هستند. تلاش‌هایی که در مسیر دست‌گیری از بندگان خداوند و مخاطبان قرآن برای متصل کردن آن‌ها به این حبل الهی صورت گرفته است، جزء ارزشمندترین تلاش‌هاست.
رستمی به خلأ‌های موجود در تمدن غرب اشاره و تصریح کرد: نکته عجیب در این مسیر این است که جوامع غربی در طی کردن مسیر‌های مبتنی بر پاسخ‌گویی به نیاز‌ها بازمانده‌اند و به تعبیر اندیشمندان درجه اول‌شان، نظام لیبرال دموکراسی نتوانست خلأ‌های زندگی بشر را برطرف کند، لذا باید دنبال طرح جایگزین باشیم.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها اظهار کرد: آن پیامی که می‌تواند این خلأ‌ها را پر کند، قطعاً پیام قرآن است. مقام معظم رهبری در هفته‌های اخیر نشستی با رؤسای برخی از اندیشکده‌ها داشتند. معظم‌له آنجا بحث زوال تمدنی غرب را مطرح و اعلام کردند که بدون تردید تمدن غرب روبه افول است و نشانه‌های آن نیز ظاهر شده است. عوارض این تمدن محصولاتی مانند «ترامپ» است. نظایر این محصولات هم فراوان هستند. این تمدن به واسطه ناتوانی در پاسخ دادن به نیاز‌های بشر در همه ابعاد در حال افول است.
دانشگاه فرهنگیان مدیر بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن
در ادامه نیز به سومین دستور کار این جلسه که تعیین مدیر بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن بود، پرداخته شد. دانشگاه‌های آزاد اسلامی و دانشگاه فرهنگیان دو گزینه میزبانی بخش دانشگاهی نمایشگاه قرآن بودند که پس از رأی‌گیری دانشگاه فرهنگیان به عنوان میزبان انتخاب شد.
