اگرچه یکی از انتقادات وارده به نظام آموزشی کشور طی سالهای اخیر، کاهش سطح کمی و کیفی دانشجویان علوم پایه بوده، اما تاکنون گام مثبتی از سوی وزارت علوم برای حل این مشکل برداشته نشده است و به گفته مسئولان آموزش کشور هر ساله میزان گرایش داوطلبان کنکور به رشتههای علوم پایه کاهش مییابد.
به گزارش «تابناک»، کم رنگ شدن رشتههای علوم پایه در میان سایر رشتههای دانشگاهی درحالی است که نگاهی به تازهترین آمار منتشر شده از سوی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) حکایت از آن دارد که حضور رشتههای علوم پایه در تولید علم کشورمان طی سالهای گذشته روند صعودی داشته و تعداد مقالههای چاپ شده در این رشتهها افزایش یافته است.
در واقع با وجود افت تعداد متقاضیان تحصیل در رشتههای علوم پایه، برخی دانشجویان و اساتیدی که به تحصیل و تدریس در این رشتهها مشغولند، همچنان با انگیزه فعالیتهای علمی خود را پیش میبرند.
ناگفته نماند که به گفته کارشناسان آموزشی، ورودیهای رشتههای علوم پایه رتبههای پایینتری نسبت به رشتههای فنی مهندسی و پزشکی دارند و به جز معدود افراد با استعدادی که به خاطر علاقه شخصی این رشتهها را انتخاب میکنند، سطح علمی دانشجویانی که وارد این رشتهها میشوند نسبت به گذشته، کاهش یافته است.
یعنی درحالی که تعداد مقالههای منتشر شده مربوط به رشتههای علوم پایه در همایشها و کنفرانسهای بین المللی رشد خوبی داشته، اما تعداد دانشجویان این رشتهها کاهش یافته است و رتبههای برتر کنکور بیشتر به سمت رشتههای مهندسی و پزشکی سوق پیدا کرده اند.
حال سوال این است که دلیل افت انگیزه داوطلبان کنکور برای تحصیل در رشتههای علوم پایه چیست؟ یعنی چه عواملی موجب کاهش علاقه مندی کنکوریها برای انتخاب رشتههای علوم پایه شده است؟
کارشناسان آموزش معتقدند که نبود بازار کار مهمترین علت کم رنگ شدن رشتههای علوم پایه در میان رشتههای مهندسی و پزشکی است و سایر عوامل همچون پولساز بودن رشته، دررتبههای بعدی قرار دارند.
چندی پیش علی اشرفی زاده، معاون آموزشی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی درباره بی توجهی به رشتههای علوم پایه از سوی کنکوریها گفت: یکی از گزینههای مهم اشتغال برای کسانی که در رشتههای علوم پایه تحصیل میکنند آموزگاری است، اما با توجه به وجود مجموعه بزرگی همچون دانشگاه فرهنگیان، وزارت آموزش و پروش بیشتر اصرار دارد که نیروهایش را از آنجا جذب کند و در نتیجه جاذبه تحصیل در رشتههای علوم پایه در دانشکدهها کاهش مییابد، چون فرصت شغلی کمتری برای آنها وجود دارد.
جدا از نبود کار برای رشتههای علوم پایه؛ به نظر میرسد، چون رشتههای پزشکی و مهندسی جزو پولسازترین رشتهها محسوب میشوند خانوادهها و همچنین بسیاری از دانش آموزان به تحصیل در این رشتهها علاقهمند هستند.
موضوع دیگری که درکاهش استقبال داوطلبان کنکور برای انتخاب رشتههای علوم پایه موثر است، شرایط فرهنگی خانوادهها و جامعه است، این عامل نقشی اساسی در انتخاب رشتههای مهندسی و پزشکی بازی میکند و به خاطر لقب و عناوین پرآوازه رشته پزشکی یا فنی مهندسی، خانوادهها فرزند خود را تشویق به انتخاب این رشتهها میکنند.
پس میتوان گفت: نبود بازار کار، پولساز نبودن، پرآوازه بودن رشتههای فنی و مهندسی و پزشکی موجب شده که سطح کمی و کیفی دانشجویان رشتههای علوم پایه درسالهای اخیر کاهش یابد اگرچه در این شرایط، این رشتهها همچنان برای برخی داوطلبان کنکور جاذبه دارند و حتی دانشجویانی هستند که به دلیل علاقهشان از رشتههای فنی مهندسی تغییر رشته میدهند و علوم پایه را انتخاب میکنند.
پس با توجه به علاقهمند بودن برخی داوطلبان و دانشجویان برای تحصیل در رشتههای علوم پایه و هم اینکه وضعیت رشتههای علوم پایه از شاخصهای پیشرفت کشورها است و کشورهایی که سرمایهگذاری بیشتری در این زمینه انجام میدهند، پیشرفتهتر هستند و رشتههای رشتههای فنی و مهندسی هم در رشتههای علوم پایه دارند پیشنهاد میشود که مسئولان وزارت علوم ضمن اینکه تعداد پذیرفته شدگان این رشتهها را با نیاز جامعه تطبیق میدهند، فکری هم برای اشتغال فارغ التحصیلان این رشتهها داشته باشند تا بیش از این شاهد کاهش دانشجویان این رشتهها در دانشگاهها نباشیم، چون رشتههای علوم پایه در بهبود وضعیت علمی کشور موثر هستند.