سیر تا پیاز ساختار اقتصاد آب
محمد شهاب*
در ایران تبخیر از بارندگی بیشتر است لذا به جای تاکید بر چگونگی مصرف در سطح خانگی باید تاکید به سدهای زیرزمینی و ذخیره سازی آب در زیر زمین تمرکز داشت و گرنه تمام بارندگی تبخیر می شود:
مصرف روزانه سه میلیون مترمکعب آب یعنی مصرف یک میلیارد متر معکب آب سالانه در تهران، یک میلیارد متر مکعب آب به ترتیب یعنی 0.025، 0.7، 10 درصد از حجم بارندگی، منابع تجدید پذیر و تبخیر آب پشت سدها.
مصرف روزانه سه میلیون مترمکعب آب یعنی مصرف یک میلیارد متر معکب آب سالانه در تهران، یک میلیارد متر مکعب آب به ترتیب یعنی 0.025، 0.7، 10 درصد از حجم بارندگی، منابع تجدید پذیر و تبخیر آب پشت سدها.
با 400 میلیارد مترمعکب بارندگی و 130 میلیارد متر مکعب منابع تجدید پذیر در ایران چه کردند که عواقب آن را امروز با مصرف 7 میلیارد مترمکعب آب توسط مردم می خواهند بپوشانند؟ کم نیست که تلویزیون یا تبلیغات سخن از کاهش مصرف آب توسط مردم نکند. حداقل در حوزه آب می توان گفت آنچه در حال رخ دادن در رسانه ها است به نظر بزرگنمایی آنچه اصلا موضوعیت نداشته و سخن نگفتن از آنچه علت و مرتبط با علت است، می باشد.
سهم ایران در بارندگی سالانه 400 میلیارد مترمکعب است. بیش از 50 درصد بارندگی در ایران تبخیر میشود. با آنکه ذخیره دانایی تکنولوژی قنات و ذخیره آبهای جاری و تجدید پذیر وجود داشته است به جای تکیه بر آن پشتوانه ها، سد سازی سطحی در دستور کار قرار گرفته است. با وجود علم به شدت تبخیر بالا در ایران اجازه به سدهای سطحی و تولید برق از آب غیر منطقی به نظر می رسد.
با سد های ایجاد شده بر رودخانه ها، رودخانه ها به سمت خشکی کشانیده شدند که مثال آن را میتوان در رودخانه کارون به صورت اصلی ترین منبع تجدید پذیر ایران رصد کرد. رودخانه ای که با اعمال 5 سد سطحی عامل ایجاد خبر های خشک شدن رود کارون در رسانه ها بدون اشاره به علت ایجاد این خشک شدن، شد.
طبیعی است که تالاب ها و دریاچه هایی که رودخانه ها به آن جا ریخته میشدند نیز خشک گردد و طبیعی تر آن است که عامل ایجاد و افزایش چاه های زیرزمینی به واسطه سدهای سطحی شده و سبب شود سفره های آب زیرزمینی با بحران مواجه گردد از این روست که بالاترین تعداد چاه های زیرزمینی در استان هایی مانند استان آذربایجان انجام گرفته است.
دقت نمایید کارون یک مثال است. دعوت اصلی نگارنده به تمام مخاطبین بررسی عواقب سدسازی بر رودخانه های ایران است. بررسی کنید و تحقیق کنید و این مساله را بیان کنید که آیا تبخیر بالا در ایران بزرگترین علت نفی سد سازی ایران می تواند باشد یا خیر؟
رودخانه های شمال را بررسی کنید. آن زمان که گفته می‌شد سد ها برای تامین آب کشاورزی احداث خواهد شد و غیره را بررسی کنید و ببینید که نتیجه آن ادعا ها و سدسازی ها در شمال چه شد؟ سدسازی بر رود کرخه را بررسی کنید، نتیجه آن خشک شدن کدام رودخانه شد؟ سدهای دیگر که برای تامین آب شرب ایجاد شد را بررسی کنید و ببنید آیا بحران تامین آب آشامیدنی ایجاد نشد؟
صحبت از رود کارون نیست. صحبت از منابع تجدید ناپذیر نیز نیست، صحبت از بحرانی است که در منابع تجدید پذیر ایجاد شده است. صحبت از 130 میلیارد مترمکعب آب منابع تجدید پذیر(آب رودخانه ها) است که باید پرسید با چه تکنولوژی رودخانه های ایران در مسیر خشک شدن قرار گرفت؟ آب هایی که میتواند نیاز 80 میلیارد مترمعکب آب کشاورزی را تامین کند چگونه با محروم کردن از تامین آب کشاورزی تبخیر شده و به هوا فرستاده شده اند؟
آنچه پیش رو باید باشد:
الف: سدهای زیرزمینی: با توجه به تکنولوژی، میلیون ها سال قبل را هم قابل جبران میتوان قرار داد. سدهای زیرزمینی برای هدایت آب منابع تجدید پذیر به منابع تجدید ناپذیر می تواند در دستور کار قرار بگیرد. برای این امر می بایست تاملی جدی نسبت به سد های سطحی به عنوان مانع استفاده از منابع تجدید پذیر صورت داد.
ب: تبدیل آب از هوا: 250 میلیارد متر مکعب تبخیر آب بارندگی در ایران وجود دارد این رقم جدای از تبخیر آب های پشت سد ها است. تکنولوژِی آب گیری از هوای مرطوب و خشک ایجاد شده است و در ایران شرکت هایی در این حوزه ایجاد شده اند. می توان تا چند ده سال بهترین آب آشامیدنی از این طریق ذخیره سازی کرد. مگر سهم مردم در مصرف آب چقدر است. نهایت مصرف آب خانگی 7 میلیارد مترمکعب آب است.
پ: پروژه های عمرانی: بدانید صحبت از ساختار است. از پیمان کاران میخواهم تا زمانی که ساختار را نشناخته اند دست به روشن کردن دکمه های ماشین آلات خود نزنند. آنهایی که میخواهند آب دریا را شیرین سازی کنند... بدانید این کار کار خوبی است ولی بدانید اگر ساختار شناخته نشود صد در صد به نفع مافیای واردات آب تمام خواهد شد. به قیمت جان مردم اب قیمت گذاری میشود و مردمی که با مدیریت نادرست توزیع مصرفی منابع آبی مواجه بوده اند اند، حال برای حاجت رفع تشنگی ایجاد شده بر آنها باید به قیمت جان خود خدمت گذاری مافیای خون خوار واردکننده آب کنند.
در یادداشت های آتی:
الف: تحریف جایگاه کشاورزی در ساختار اقتصاد آب:
محل مصرف آب برای کشاورزی از محل آب های تجدید پذیر تعریف نشده است که علت بحران آب در منابع تجدید پذیر به کشاورزی نسبت داده میشود و در صورت رفع بحران در منابع تجدید پذیر ، منابع تجدید ناپذیر نیز حفظ خواهند شد. 70 درصد آب در دنیا برای کشاورزی مصرف میشود. و بیشتر آب استفاده شده در دنیا برای کشاورزی از محل آب های جاری است به طور مثال برای کشور های اروپایی که نه برابر ایران بارندگی دارند و یک نهم ایران اقدام به سد سازی کرده اند. به آب های جاری، آب های تجدید پذیر می گویند چرا که هر ساله استمرار دارند. اب های غیر تجدید پذیر سفره های آب زیرزمینی هستند که برای تشکیل شدن آنها میلیون ها سال زمان داشته است...
ب: سد سازی نمیتواند به علت تولید برق باشد:
ژاپن دو برابر انرژی برقابی و دو برابر کل تولید برق ایران، تولید برق از طریق انرژی خورشیدی و انرژی بادی انجام میدهد برقابی در ایران در شرایطی که حداکثر از ظرفیت بالفعل خود نیز فراتر رفته که با آن همه نتوانسته جایگاه خود در تولید برق را از 15 درصد افزایش دهد، عملا موضوعیت تولید برق را از خود گرفته و باید به برقابی تاملاتی در خور تامل در ماهیت ساختار اقتصاد وارداتی در حوزه کشاورزی و آب داشت...
*دانشجوی دکتری اقتصاد و کارشناس اقتصادی
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۱
باسلام تغذیه آابهای سطحی اولین بار توسط شرکت مهندسین مهاب قدس دردشت گرمسار وورامین بصورت آزمایشی انجام پذیرفت این بنده حقیر تمام محاسن ومعایب این علم را مورد ملاحظه قرار گرفتیم لذا پیشنهاد می‌گردد درصورت نیازحاظرم اطلاعات خود را تقدیم نمایم