در آستانه سال نو و در حالی که بسیاریمان با خرید رخت و لباسهای نو و برخی اقلام ضروری و غیر ضروری دیگر مهیای رسیدن موسم نوروز شدهایم، آماری منتشر شده که به غایت شوکآور است و فاصلهای را نشان میدهد که میان مردم افتاده و موجب بیخبری ایشان از حال یکدیگر شده است.
به گزارش «تابناک»، مرکز آمار ایران که در نیمه نخست امسال «طرح آمارگیری از مصرف حاملهای انرژی و ویژگیهای محیط زیستی خانوارهای شهری» را به اجرا گذاشته بود، در روزهای اخیر نتایج آماری مربوط به آن را منتشر کرد. آمارهایی جامع که نکات تلخی هم لابهلایشان به چشم میخورد.
آن گونه که این آمار نشان میدهد، تعداد خانوارهای ساکن شهرهای کشورمان، ۱۸.۱۲ میلیون خانوار است که در ١٧.٦٨ میلیون واحد مسکونی زندگی میکنند و از این تعداد ۹.۹۷ میلیون خانوار در واحدهای مسکونی غیرآپارتمانی زندگی میکنند. یعنی حدود ۵۵ درصد خانوارهای ایرانی ساکن واحدهای مسکونی غیرآپارتمانی هستند و هنوز آپارتمان نشینی، شیوه غالب سکونت ایرانیان نشده است.
اما هرچه این آمار خوشایند به نظر میرسد، در ادامه گزارش مرکز آمار آمده که «٠.٠١ میلیون خانوار شهری در کشورمان در سایر انواع واحدهای مسکونی (چادر، کپر، آلونک، زاغه) زندگی میکنند.» یعنی ۱۰ هزار خانوار شهری در کشورمان به معنای واقعی و متعارف، مسکن ندارند. آماری بزرگ که بعید است پیشتر درباره اش شنیده باشیم.
درباره شرایط سکونت ۱۰ هزار خانواده ایرانی سخن میگوییم که ساکن زاغهها و آلونکهایی هستند که گاه فکر میکنیم چند دهه پیش برچیده شده اند. واحدهای مسکونیای که در حلبی آبادها برپا شده اند و از زن و مرد و کودک و خردسال گرفته تا پیر و جوان در آنها ساکنند، اما به چشم کسی نمیآیند؛ نه مردم که کاری از دستشان ساخته نیست و نه مسئولان که نهایت تدبیرشان برای حمایت از اقشار ضعیف طرح مسکن مهر شده که آن هم پر است از اشکال.
درباره مردمانی حرف میزنیم که میبایست در امثال طرحهایی مانند سهام عدالت، پیش و بیش از دیگران دیده شوند و وقتی طرحهایی مانند تحول نظام سلامت در دستور اجرا قرار میگیرد، رسیدگی به ایشان اولویت نخست باشد، اما این گونه نمیشود و حتی نشاندنشان در قاب دوربین (چه از نوع عکاسی باشد و از نوع فیلم برداری و سینمایی)، «سیاه نمایی» تعبیر میشود.
وضعیتی به غایت سیاه که کسی تمایلی به دیدنش ندارد، جز ماموران سازمان آمار که الحق باید به ایشان در این خصوص خسته نباشید گفت. حال و روز مردمانی که البته تنها زاغه نشیان و افراد ساکن چادر و کپر در کشور نیستند و چه بسا از افراد کم بضاعت ساکن برخی مناطق روستایی حال و روز بهتری هم داشته باشند!
خانوارهای کپر، چادر، آلونک و زاغه نشین روستاها که گاه از نعمت برق هم بی بهرهاند؛ مردمانی که حتی به اندازه زاغه نشینان شهرها شانسی برای دیده شدن، آن هم به صورت گاه و به گاه و توسط برخی رسانهها ندارند. خانوادههایی که ظاهرا در چشم مسئولان کشورمان محکوم به نابودیاند!
برخی دیگر از نکات شاخص این طرح آمارگیری بدین شرح است:
۱۳۹۶/۱۲/۲۹ - ۱۳:۱۷
◊ خانوارهای شهری کشور، ٧٩,٨ درصد از کل زیربنای واحدهای مسکونی خود را در ماههای سرد سال، گرم و ٧٦.٠ درصد از کل زیربنای واحد مسکونی خود را در ماههای گرم سال، خنک میکنند.
◊ بررسی سهمی از زیربنای واحد مسکونی معمولی که گرم میشود نشان میدهد، استانهای قزوین (٩٤,٧ درصد) و تهران (٩٣.٨ درصد) زیربنای بیشتری را نسبت به سایر استانها، گرم میکنند.
◊ بررسی سهمی از زیربنای واحد مسکونی معمولی که خنک میشود نشان میدهد، استانهای هرمزگان (٩٧,١ درصد) و تهران (٩٦.١ درصد) زیربنای بیشتری از واحد مسکونی را نسبت به سایر استانها خنک میکنند.
◊ در میان وسایل و تجهیزات گرمایشی، بخاری گازی، سهم عمدهای از وسایل گرمایشی را داراست به طوری که ٧٥,١ درصد از خانوارهای شهری فقط با بخاری گازی واحد مسکونی خود را گرم میکنند. متوسط ساعت استفاده هر خانوار شهری از وسیله گرمایشی در یک شبانهروز در فصل زمستان ١٥ ساعت است.
◊ در میان امکانات و وسایل سرمایشی، کولر آبی با ٥٦,٨ درصد و کولر آبی و پنکه با ١٤.٠ درصد، سهم عمدهای از وسایل و امکانات سرمایشی را در بین خانوارهای شهری دارا است. متوسط ساعت استفاده هر خانوار شهری از وسایل و امکانات سرمایشی در یک شبانهروز در فصل تابستان ١١ ساعت است.
◊ خانوارهای شهری کشور به طور متوسط در هر هفته ١٧٥٥٤٨ تن پسماند تولید کردهاند. سرانه پسماند تولید شده توسط هر خانوار شهری ٩,٧ کیلوگرم در هفته بوده است.
◊ ٥٩,٨ درصد خانوارها، پسماندها را دوباره استفاده میکنند و کیسه پلاستیکی با ٥٨.٧ درصد، بیشتر از سایر پسماندها، توسط خانوارهای شهری دوباره استفاده شده است.
◊ ٥,٤ میلیون خانوار شهری، به طور متوسط در هر ماه از حداقل یکی از وسایل یکبار مصرف پلاستیکی (لیوان، بشقاب و ...) استفاده کردهاند. به طور متوسط ١٤.٥ میلیون کارد، قاشق و چنگال، ٤٥.٩ میلیون لیوان، ١٨.٩ میلیون بشقاب، کاسه یا دیس و ٣٢.٥ میلیون متر سفره یکبار مصرف پلاستیکی در هر ماه استفاده شده است.
◊ بررسی متوسط استفاده از کیسه فریزر، کیسه مخصوص زباله و کیسه پلاستیکی شفاف در هفته توسط خانوار، نشان میدهد، ٩٥,٤ درصد خانوارهای شهری از کیسه فریزر استفاده کردهاند و سرانه کیسه فریزر استفاده شده ١١ عدد در هفته به ازای هر خانوار بوده است.