بازدید 33026

فیلم سینمایی 313

محمد رضا زائري
کد خبر: ۶۹۸۲۸
تاریخ انتشار: ۰۳ آبان ۱۳۸۸ - ۱۰:۰۲ 25 October 2009
ما که عادت کرده‎ایم موضوع انتظار امام عصر و نیمه شعبان را یا از زبان یک روحانی در صدا و سیما بشنویم یا در فضای حسینیه و مسجد با آن روبه‎رو بشویم یا... نماد‎های تصویری مشخصی از ریش و عمامه تا چادر مشکی و... را برای این پیام انتظار داشته باشيم. برای همین وقتی می‎بینیم یک مجری تلویزیون از ظهور امام عصر سخن می‎گوید و دعا می‎خواند، اگر از آن نماد‎های مشخص بی‎بهره باشد، برای این نسل کمی‎نگر و مادی‎پندار و ظاهر‎گرا و به‎شدت سطحی، باور‎پذیر نیست و با خود می‎گوییم: «مجبور است دیگر بیچاره، به او گفته‎اند بگو، می‎گوید، برایش نوشته‎اند و گفته‎اند بخوان!»

البته حق هم داریم، فضای عمومی و فرهنگی جامعه ما و نماد‎های صوتی و تصویری رایج جز این اقتضا نمی‎کند. در روزگاری که نرخ روز نان عافیت در بسیاری از اوقات نفاق و ریا و تظاهر است و به اقتضای شرایط، چنان که افتد و دانی... طوری که کارگردان مسابقه تلویزیونی هم مجبور است قبل از ضبط جواب سئوال مذهبی برنامه را به حضار اعلام کند ! (‎چون فرض دروغین و بی‎ربط اولیه این است که اولا دینداری یعنی پاره‎ای ‎محفوظات و ثانیا همه مردم دیندار و مذهبی هستند و...) این تازه اول داستان است !

با ‎چنین پیشینه ذهنی وقتی وسط فیلم‎‎های متنوع و جدید یک ویدئوکلوپ به یک فیلم داستانی برمی‎خوری که از یاران امام زمان سخن می‎گوید، باید هم تعجب کنی... وقتی در قفسه فیلم‎های اکشن و درام و رمانتیک و رزمی ‎هالیوود، فیلمی می‎بینی که درباره انتظار امام عصر ساخته شده، باید هم شگفت‎زده شوی...

وقتی عادت کرده‎ای تصویری را همیشه در یک قاب و قالب خشک و ثابت و کلیشه‎ای ببینی، انتظار ‎نداری یک فیلم با فضای غربی و لوکیشن اروپایی و ادبیات امروزی از مفهوم سنتی و دینی انتظار بگوید.

انتظار نداری قهرمان اصلی فیلم که قرار است بعدا از یاران امام عصر باشد، حلقه به گوشش بیندازد یا گیتار دستش بگیرد یا... (کسی که کراوات دارد، ساواکی است و کسی که قرار است شهید شود، از اول داستان ریش می‎گذارد و نماز شب می‎خواند. بر همین اساس، امام زمان و اسلام و انقلاب فقط مال ماست و آمریکا و استکبار و جهنم مال بقیه و از همه این‎ها مهمتر، تهران مرکز عالم است و بس.
قرائت و روایت ما از همه چیز - نه فقط دین و مبارزه با استکبار - تنها قرائت مجاز و مقبول است!)

فیلم «313» چه برای ما خوشایند باشد و چه نه، چه آن را بپسندیم و چه نه، چه از نظر حرفه‎ای نمره بالایی بگیرد و چه نه... به هر حال، جسارتی قابل تحسین است و نخستین گام برای پاسخ گفتن به نیاز جدی و اساسی امروز ما یعنی ریختن محتوای ارزشی و اعتقادی در ظرف مناسب و جدید و عرضه پیام دینی به زبان و ادبیات قابل فهم مخاطبان جهانی متنوع و مختلف.

ما در ایران به دلیل عدم ارتباط مستمر و مستقیم و ناآشنایی با زبان‎های خارجی، متأسفانه این ضرورت را احساس نمی‎کنیم. از آثار و تبعات سوء تهاجم فرهنگی به‎شدت آسیب می‎بینیم، اما تأثیری نمی‎توانیم بگذاریم. رسانه‎هایمان برای خارج از کشور را کسانی اداره می‎کنند که جز به زبان فارسی آشنا نیستند و ما در واقع از تهران برای دنیا حرف می‎زنیم نه در یک فضای زنده و فعال و ملموس.

فیلم داستانی «313» محصول گروهی از شیعیان انگلستان است که به نظر می‎رسد چندین نفر از آن‎ها اعضای یک خانواده هستند.

با امکانات عادی اما در سطح قابل قبولی از جهت حرفه‎ای و فنی تولید شده است. استاندارد‎های رایج کار در همه زمینه‎ها رعایت شده؛ از طراحی پوستر و تیتراژ و ترانه‎هایی در میان فیلم تا راه‎اندازی سایت اینترنتی.

فیلم در عین این‎که بسیار ساده و متواضع و بی‎ادعاست، نکات مثبت فراوانی دارد. خوش‎ساخت و جذاب و مؤثر است و مسیر داستان تقریبا منطقی و باور‎پذیر به نظر می‎رسد.

داستان درباره جوانی به نام علی لیث است. او که هنگام تولد، فرزند آخرالزمان خوانده شده، به‎عنوان نماد نسلی که ظهور امام زمان را درک خواهند کرد، معرفی می‎شود. وی در یک خانواده شیعی در لندن زندگی می‎کند. پدرش او، مادر بیمار و خواهرکوچکش را رها کرده و وي برای گذران زندگی به فروش مواد مخدر می‎پردازد. با نماز بیگانه است و از عقاید شیعی چیزی نمی‎داند.

مدیر مدرسه که به هوش و استعداد او مطمئن است، مجبورش می‎کند درباره امام مهدی(عج) یک مقاله تحقیقی بنویسد و او که در آغاز زیر بار نمی‎رود، طی حوادثی به این کار تن می‎دهد.

او به طور معجزه‎آسایی با یک عالم دینی به نام محسن آشنا می‎شود که گرچه معمم نیست، اما در نقش یک روحانی با مدارا و حوصله به‎تربیت او پرداخته و به بهانه مقاله نوشتن، بسیاری از مشکلاتش را درمان می‎كند.

در طول داستان چند بار با عدد «313» مواجه می‎شود. خواب‎های عجیبی می‎بیند و شیخ محسن او را به‎عنوان جوانی که به خاطر مأموریت‎های بزرگ انتخاب شده، برای آینده آماده می‎کند.

او که بسیار به این دانشمند نکته‎دان و دوست‎داشتنی وابسته شده، ناگهان درمی‎یابد که او از دنیا رفته است و تمام ثروت خود را برای وي گذاشته. او با این پول به دانشگاه می‎رود و پس از تحصیلات، مؤسسه امام مهدی را تأسیس می‎کند.

در پایان فیلم، صحنه‎ای را می‎بینیم از پخش خبر ویژه تلویزیون‎های خبری دنیا در مورد حوادث مکه مکرمه. تصاویر آشوب و اغتشاش در مکه را نشان می‎دهند و گزارش تصویری از کشته شدن نفس زکیه می‎گوید که از نشانه‎های ظهور امام زمان(عج) است.

بعد از آن علی به همراه سيصدوسيزده نفر دیگر از مؤمنین دیده می‎شود که از نقاط مختلف دنیا پیرامون نوری (اشاره به وجود مقدس امام عصر) جمع شده‎اند و آماده یاری حضرت موعود هستند.

طبیعتا نخستین کار این گروه و تجربه این کارگردان قابل انتقاد است. هم نکته‎های بسیاری از جهت حرفه‎ای و فنی وجود دارد که می‎توان به آن‎ها ایراد گرفت و هم مسايلی که ما از جهت اعتقادی و فکری ممکن است نپسندیم یا نپذیریم.

شخصا نیز اشکالاتی به فیلمنامه یا بعضی صحنه‎ها دارم، اما معتقدم در مجموع اصل این اقدام بسیار قابل ستایش است.

متأسفانه دست‎اندرکاران تولید فیلم را نمی‎شناسم، اما هرکه باشند و به هرگروه فکری و دسته‎بندی سیاسی اجتماعی که منسوب شوند، فرقی نمی‎کند. این تجربه یک جای خالی جدی را پر کرده است و امروز ما برای سخن گفتن با دنیا، چاره‎ای جز توجه جدی به این ظرفیت‎های مؤثر نداریم. (هفته آینده درباره تأثیر پخش سریال «یوسف پيامبر(ع)» در کشور‎های عربی و بازتاب عجیب آن خواهم نوشت. در اشاره به ظرفیت نقد آماده و مفت و مجانی ارتباط و تأثیر در مخاطبان جهانی به زبان هنر).

فیلم «313» از همکاری فنی چندین نفر بریتانیایی هم استتفاده کرده. زبان اصلی طبیعتا انگلیسی است، اما در نسخه دی‎وی‎دی زیرنویس فارسی هم دارد. کیفیت تصویر و نور و صدا قابل قبول و در سطح کار‎های معمول غربی است.

صحنه‎ها زیبا و فيلم خوش‎ساخت است. چون بعضی ملاحظات نامربوط ما را نداشته‎اند، شخصیت ‎پردازی و تغییر و تحول قهرمان فیلم تقریبا باور‎پذیر و طبیعی است. بازیگر نقش علی لیث بر اساس شناسنامه فیلم به بازیگر نقش مادرش محرم است، بنابراین در صحنه بیمارستان مادر به طور طبیعی پسرش را در آغوش می‎گیرد و می‎بوسد.

همه خانواده‎های مسلمان در فیلم یکدست و یک‎جور نیستند. (خانم بی‎حجاب و مرد بی‎نماز در میان آن‎ها به چشم می‎خورد) در بخش‎هایی از داستان به‎طور بسیار زیبا و مفیدی لایف استایل زندگی دینی دیده می‎شود (از نمک خوردن قبل از غذا گرفته تا تلاوت قرآن و...) فیلم به طور پراکنده پیام‎های معنوی و مؤثر فراوانی دارد که نیاز امروز مخاطب است.

نکات بسیار زیادی در مورد فیلم «313» می‎شود گفت، اما طبیعتا اینجا قرار نیست نقد فیلم بنویسیم یا داستان فیلم را شرح دهیم. قصد من تنها معرفی این کار به دوستانی بود که می‎توانند درباره آن بنویسند و آن را معرفی کنند.

فکر می‎کنم حتی خود فیلم هم با حذف چند صحنه مختصر که محل ایراد و اشکال اعتقادی خواهد بود، حتی قابل پخش از صدا و سیما باشد (شاید البته من معیار‎های عجیب و غریب صدا و سیما را فراموش کرده‎ام که در آن فیلم ماتریکس و نارنینا قابل پخش است و جومونگ قهرمان ملی‎اش می‎شود.

اما بعضی از پیام‎های دینی و مذهبی غیرکلیشه‎ای و برخی چهره‎های مؤمن و متعهد صریح و صادق در آن غیر قابل پخش هستند).

فیلم «313» کار خارق‎العاده و عجیب و غریبی نیست. یک تجربه است که ممکن است ایراد هم داشته باشد. یک گام است که با پیوستن گام‎های بعدی راهی نارفته را به مقصد می‎رساند.

منبع: هفته نامه پنجره
تور تابستان ۱۴۰۳
آموزشگاه آرایشگری مردانه
چیلر
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۶
انتشار یافته: ۰
جای خالی پرداختن به موضوعات دینی بصورت حرفه ای همیشه در هنر ایران خالی بوده و هست و خواهد بود، ظاهرا هیچ اراده ای برای پرداخت حرفه ای به این موضوعات وجود ندارد، فیلمسازان متعهد با انبوهی از مشکلات و موانع در سر راهشان حتی فرصت فکر کردن به موضوعات فوق را ندارند ، فیلم های ساخته شده در مورد موضوعات دینی (بدلیل سفارشی و مناسبتی بودن) چه از لحاظ تکنیکی و چه از لحاظ داستان و ساختار و... بسیار ضعیف و گاه مشمئز کننده اند ،قطعا در چنین فضائی ساخت فیلم هائی همانند 313 باعث شادی و بعضا ذوق زدگی ما شیعیان میگرددکه البته خود جای تامل دارد. اینکه چرا در کشوری که بعنوان استکبار جهانی شناخته می شود فضای ساخت چنین فیلم هائی وجود دارد ولی در ام القرای اسلامی کسی بدنبال چنین موضوعاتی نیست جای بسی تاسف است. امیدوارم این مقال و گفتار باعث حرکت شتاب زده از سوی برخی سینماگران وطنی و تخصیص بودجه های هنگفت و بی حساب و کتاب و در نهایت منجر به تولید ضعیفی که نتیجه آن گریز بیشتر جوانان از مقوله دین نگردد. به هر حال امیدوارم ساخت این فیلم تلنگری باشد به بدنه بیمار سینمای ایران که اکنون در بسیاری موارد بزرگترین دغدغه آن چشم و ابرو! و مثلث عشقی! و کمدی های تهی و ..... در یک کلام سطحی نگری و ابتذال است گردد . انشاء اله
با سلام

متن جالبي بود فقط يک نکته:
"در آن فیلم ماتریکس قابل پخش است"

ميشه بگيد ايراد ماتريکس چه بود؟
اگر نميشه گفت پس ايميل خودتان را بدهيد تا به شما بگم اين فيلم از زاوياي ديگر چقدر جالب و مذهبي است. همچنين کافي است کتاب چاپ جمهوري اسلامي ايران تحت عنوان "ماتريکس - مکاشفه قرن" را به عنوان سند نمونه ذکر کنم.
مسولين محترم سايت اگر اين پيغام را نمايش نمي دهيد لااقل به نظر سمع و نظر نويسنده محترم برسانيد.
مقاله های آقای زایری همیشه خوندنی است ممنون تابناک
مرد حسابی !
ورداشتی اینو نوشتی
سایت حسابی!
ورداشتی اینو منتشر کردی

حالا ما از کجا فیلمه رو پیدا کنیم نگاه کنیم ؟
با سلام
از اينگونه تحليلها باعث روشن شدن ذهن جوانان ما مي‌شود. نويسنده راست مي‌گويد تا زماني كه شخصيت شناسي امام زمان و ائمه اطهار و معصومين و ديگر احكام ديني جزو تابو است و نمي شود به راحتي در مورد آنها بحث و بررسي نمود، جوانان ما كمتر به سوي دين مي‌روند و آن را تنها از روي جبر مسلمان زاده بودن انتخاب مي‌كنند. يادمان باشد كه دولت و مقامات مذهبي ج.ا.ايران ، غرب را بخاطر اينكه افراد را به جهت صحبت و زيرسؤال بردن تابوي هولوكاست تنبيه مي‌نمايد، به شدت مورد انتقاد قرار مي‌دهد ولي به خود كه بسياري از تابوهاي غيرضروري درست كرده است نمي‌نگرد، ما بايد ابتدا خود را درست كنيم. به قول شاعر:
آينه آن روز كه گيري به دست
خود شكن آن روز، مشو خودپرست
منن الله توفيق 
اللهم عجل لولیک الفرج
از نقد شما متشکرم به امید آن روز بابرکت
خوب بود به نظر من هم در كشور ما هم مي توان چنين فيلمهايي را ساخت
سلام به استاد هماره و معلم ديرين انشاي خودم جناب مستطاب آقاي زائري
ياد آن روزگاري بخير كه سر كلاس انشا از ادبيات شيرين و تحليلهاي دقيق و عادلانه شما بهره ها گرفتيم و نتيجه آن شد كه هركدام از آن دوستاني كه زانوي تلمذ در محضر اديبانه حضرتعالي زدند يا بالقوه قلم توانايي دارند و يا بالفعل در مطبوعات و نشريه ها و وبلاگها و سايتها و عموما هم در جوار خودتان صاحب قلمند .
بنده حقير سراپا تقصير همواره شما را به عنوان يك فرد روحاني متعادل شناختم كه به دور از تعصبات كوركورانه و تحجر خطرناك تر از ابتذال مسايل را با چشم تيزبين و البته حقيقت ياب رصد مي كند و در معرض تيغ نقد قرار مي دهد .بنده كه در محضر شما به جز هنر نوشتن مطالب زياد ديگر آموختم و هميشه به شاگردي شما مفتخرم . علاوه بر علاقه عميق قلبي به شما براي طرز فكر و منش صادقانه تان احترام خاصي قائلم و توفيقات روز افزون شما و خانواده مكرمتان را از خداوند متعال خواستارم .
كلامي هم با خوانندگان نوشته هاي آقاي زائري
ايشان يك روحاني مخلصي است كه هم در زمينه اخلاق و مسايل معنوي از نوادر است و هم در زمينه نوشتن قلم منحصر بفردي دارد . از لحاظ تحليل مسايل سياسي و اجتماعي نيز كاملا منصفانه و بدون هيچگونه تعصبي بحث مي كنند و معمولا آنقدر ذهنشان باز است كه نقدهاي شيرين ايشان به دل جوانان مي نشيند . اميد است مسئولان تابناك همواره قدر ايشان را به تمامه بدانند . انشاالله
خواهشن با ذهن مردم بازی نکنید
قابل توجه مسئولين سيما ما ها كه مدعي شيعه بودن و معتقد به ظهور آقا امام زمان هستيم در اين خصوص جه كار كرده اند ديگران ميبايست .....
برچسب منتخب
# اسرائیل # حمله ایران به اسرائیل # کنکور # حماس # تعطیلی پنجشنبه ها # توماج صالحی