پشت پرده اختلاف‌نظر شرکت‌کنندگان در نشست «لوزان» درباره نتیجه مذاکرات

به گزارش «تابناک»، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، پس از پایان نشست لوزان گفت: طرفین ایده‌های متعددی را بررسی کردند، ولی درباره یک اقدام مشخص و ملموس برای توقف درگیری‌ها به توافق نرسیدند. کری گفت‌و‌گو‌های چهار ساعته را «سازنده و صریح» توصیف کرد و گفت: تماس بین طرفین در روزهای آینده ادامه خواهد یافت.

از سوی دیگر، خبر رسید که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در حاشیه نشست لوزان با سرگئی لاوروف، وزیرامورخارجه روسیه، دیدار جداگانه‌ای داشته است. روز جمعه، وزیر خارجه روسیه، گفته بود، مسکو در پی یک طرح آتش بس جدید نیست، بلکه خواهان اجرای قطعنامه‌های گذشته سازمان ملل متحد است که بر تفکیک گروه‌های شورشی میانه رو از «گروه‌های تروریستی» در حلب تأکید دارد.

همچنین ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل تأکید کرده بود، هدف کلیدی نشست لوزان این است، کشورهایی را که از معارضین مسلح سوریه حمایت می‌کنند، ترغیب کنند تا از نفوذشان برای تحقق یک آتش‌بس جدید در این کشور درگیر جنگ استفاده کرده و گروه تروریستی جبهه النصره را نیز منزوی کنند.

تفاوت مواضع درباره نتیجه مذاکرات

یکی از نکات جالب توجه درباره مذاکرات روز گذشته لوزان، تفاوت موضع‌گیری طرف‌های مختلف درباره نتیجه آن بود. از یک سو، هیأت عربستانی شرکت کننده در نشست لوزان اعلام کرد، نتایج قابل ملاحظه‌ای در این نشست حاصل نشده است. وزارت خارجه ترکیه نیز صرفاً اعلام کرد در این نشست موضوع آتش‌بس و راه‌های امداد رسانی به ساکنان شهر حلب و مناطق محاصره شده مطرح و بررسی شده است.

در مقابل، وزیر خارجه روسیه بعد از این نشست گفت: شرکت کنندگان پیشنهاد‌ها و طرح‌های جال توجهی ارائه کرده‌اند. به عبارت دیگر، وی نیز بر موضوع ادامه تماس‌ها و بحث درباره طرح‌های مطرح در نشست اخیر تأکید کرد.

از سوی دیگر، دولت سوریه نیز بعد از پایان نشست لوزان از اجماع خوب طرف‌های شرکت کننده در این نشست درباره احتمال توافق آتش‌بس در این کشور خبر داد. بر اساس گزارش «العربیه»، دولت سوریه اعلام کرد که لوزان به اجماع خوبی در مورد احتمال توافق آتش‌بس در سوریه رسیده است.

به این ترتیب، می‌توان چنین استدلال کرد که شاید طرح‌های مورد بحث در نشست روز گذشته لوزان، واقعاً زمینه اولیه را برای دستیابی طرف‌های درگیر به تفاهم درباره آتش‌بس فراهم کرده باشد؛ اما نه به آن شکلی که کشوری همچون عربستان سعودی، به عنوان حامی اصلی گروه‌های معارض و تروریستی در سوریه، انتظار آن را داشته و برای آن برنامه‌ریزی کرده است.

تردیدی نیست که عربستان سعودی و دیگر متحدانش، خواستار پایان فوری حملات علیه گروه‌های مسلح در حلب و توقف عملیات ارتش سوریه در این شهر هستند، ولی به نظر می‌رسد آنچه در شرایط کنونی محور حداقلی مباحث مورد توجه قرار گرفته، باز کردن راه‌های امدادرسانی و کمک‌های بشردوستانه به حلب بوده است، نه لزوماً توقف فوری عملیات ارتش، آن‌گونه که در طرح اولیه روسیه و آمریکا آمده بود. دلیل این امر نیز مشخصاً نزدیک بودن دستیابی ارتش سوریه و روسیه به موفقیت در حلب است.

در همین راستا، الکساندر یاکوونگو، سفیر روسیه در انگلیس در یادداشتی در روزنامه «گاردین» نوشت کشورش برای مبارزه با تروریسم وارد سوریه شده و در حال رسیدن به موفقیت در راستای این هدف است. دیپلمات روس با یادآوری اینکه ارتش روسیه از سی ام سپتامبر سال ۲۰۱۵ حملات هوایی در سوریه را آغاز کرده، درباره شرایط حاکم در آن زمان در سوریه می‌نویسد: «ائتلاف غربی برای چندین سال در آنجا فعال بود و برای حمایت از معارضان میانه‌رو که بسیار مورد تمجید بودند، بمب و موشک پرتاب می‌کرد. اما باز هم سوریه در آستانه فروپاشی بود».

یاکوونگو سپس به پیشروی‌های گروه تروریستی داعش و جنایت‌ها و اقدامات متجاوزانه این گروه اشاره کرده است. وی سپس می‌نویسد: «یک سال بعد از اینکه روسیه نیرو‌هایش را در پاسخ به درخواست دولت قانونی سوریه به آنجا فرستاد، این تصویر، متفاوت به نظر می‌رسد. داعش که بیش از ۴۶۰۰ مایل مربع از سرزمین‌ها و نزدیک به ۳۵ هزار نفر از پیکارجویانش را از دست داده رو به عقب‌نشینی است».

به این ترتیب، مجموعه شرایط میدانی حاکی از آن است که دست کم در اوضاع کنونی، مسکو و دمشق قصد ندارند عملیات آزادسازی حلب را که بسیار برای آن هزینه کرده‌اند، متوقف کنند و تلاش دارند این عملیات را تا زمان دستیابی به موفقیت ادامه دهند. با این حال، پیگیری همزمان روند مذاکرات بین‌المللی، می‌تواند دستکم زمینه‌ای را برای به ثبات رسیدن اوضاع پس از این امر فراهم کند.