ایران و روسیه باید در سوریه دست به انتخاب بزنند

به گزارش «تابناک»، در همین راستا، هفته نامه آمریکایی «نیوزویک» در مطلبی به انتقاد از سیاست‌ها و اقدامات باراک اوباما در سوریه در پنج سال اخیر پرداخته و معتقد است، نامه ۵۱ دیپلمات آمریکایی با هدف خارج کردن اوباما از سیاست‌های منفعلانه در سوریه در مقابل دولت سوریه، ایران و روسیه نوشته شده است. چنین نامه‌ای مسبوق به سابقه بوده، به گونه‌ای که دیپلمات‌های آمریکایی نیز در سال ۱۹۹۰ بی‌تفاوتی و انفعال آمریکا در برابر قتل عام در بالکان را به چالش کشیدند.

این مجله آمریکایی بر این باور است، بر خلاف تجربه بیست سال پیش بالکان، پایان دادن به بحران سوریه با هر ابزاری، سیاستی از که رئیس جمهوری بعدی آمریکا باید دنبال کند.

در ادامه، این هفته نامه آمریکایی می‌گوید، باراک اوباما هیچ رغبتی برای رویارویی و عبور از ایران و روسیه در سوریه ندارد. هم اکنون گزارش‌های رسانه‌ای حاکی از آن است که ایران و روسیه در حال تجدیدنظر در سیاست‌های خود در سوریه و حمایت از دولت این کشور هستند. مخالفت‌های اخیر در وزارت خارجه در مقابل اقدامات ایران و روسیه نشان دهنده این است که دیگر تضمینی وجود ندارد که آمریکا در برابر ایران، روسیه و دولت سوریه کوتاه بیاید و به نظر می‌رسد آن‌ها به این نتیجه رسیده اندکه باید سیاستشان را در سوریه تغییر دهند.

نیوزویک مدعی است، ایران و روسیه در حال فشار بر کاخ سفید برای تصمیمات و سیاست‌هایی است که هم برای خودشان خوب باشد و هم دولت سوریه. تهران و مسکو نیاز به زمان بیشتری برای خنثی کردن و از بین بردن دشمنان بشار اسد دارند. با این حال، روسیه و ایران با یک انتخاب حیاتی و مهمی روبه رو هستند: یا دنبال یک معامله و توافق برای انتقال قدرت سیاسی با دولت اوباما در سوریه باشند یا اینکه منتظر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و انتخاب رئیس جمهور جدید بمانند.

در همین راستا، برخی منابع غربی بر این باورند که ایران و روسیه می خواهند با دولت اوباما تا پیش از ترک کاخ سفید برای حل بحران سوریه به توافقاتی برسند. این منابع غربی معتقدند ایران و روسیه به خوبی می‌دانند که اگر هیلاری کلینتون، رئیس جمهور آمریکا شود، سیاست تهاجمی تری را در سوریه دنبال خواهد کرد؛ کما اینکه، یکی از موارد اختلافی میان اوباما و کلینتون در زمانی که کلینتون وزیر خارجه آمریکا بود، مسأله سوریه بوده است.

به یاد بیاوریم که چند ماه پیش، کلینتون در مصاحبه با شبکه‌های تلویزیونی بوستون صراحتاً از عملکرد کاخ سفید در رویارویی با بحران سوریه ابراز ناخرسندی کرده و گفته بود: «شخصاً طرفدار اعمال منطقه پرواز ممنوع در سوریه و مداخله نهادهای بشردوستانه برای توقف کشتار زمینی و هوایی در این کشور هستم».

این در حالی است که دولت اوباما بار‌ها با این سیاست مخالفت کره و حتی سخنگوی کاخ سفید در واکنش به اظهارات کلینتون گفته بود: «اعلام منطقه پرواز ممنوع، یکسری سؤالات منطقی و دشوار از جمله اینکه چگونه باید این سیاست اعمال شود و چه منابعی برای حفاظت واقعی از منطقه لازم است را به دنبال خواهد داشت».

بلومبرگ نیز در تازه‌ترین تحلیل خود در این باره نوشته است: «هیلاری کلینتون در تبلیغات انتخاباتی خود اعلام کرده که رویکرد خشن تری را در قبال دولت بشار اسد به نسبت باراک اوباما در پیش خواهد گرفت. یکی از طرح‌های مدنظر وی، حمایت از برقراری طرح پرواز ممنوع است».

این در حالی است که رابرت پاول از تحلیلگران ارشد مسائل خاورمیانه گفته است: «من تعجب می‌کنم اگر هیلاری کلینتون در سوریه دست به تقابل جدی تری با روسیه بزند. برای حرکت نظامی جدی از سوی امریکا در سوریه دیر شده است. زمانی بود که امریکا می‌توانست با توسل به گزینه نظامی تغییری در میدان بدهد اما از آن زمان بسیار گذشته است».

از سوی دیگر، با توجه به زمان انتشار نامه ۵۱ دیپلمات آمریکایی، آن‌ها بر این باورند که بسیار بعید است در استراتژی اوباما در قبال سوریه در چند ماه مانده تغییری ایجاد شود. کاخ سفید می‌گوید که از نظریات و طرح‌های جدید در خصوص سوریه استقبال می‌کند؛ اما اینکه این استقبال به تغییری منتج شود، بسیار بعید خواهد بود. باراک اوباما به صراحت اعلام کرده که راهکار نظامی را بهترین راه حل برای بحران سوریه نمی‌داند و با همین استراتژی، روزهای باقی مانده در کاخ سفید را هم خواهد گذراند.

رابرت فورد که در سال ٢٠١۴ از عنوان نماینده اوباما در امور سوریه استعفا داد، در ایمیلی به بلومبرگ گفته است، در سه دهه‌ای که در وزارت امور خارجه بوده است، هیچ گاه شاهد امضای سندی توسط بیش از سه تا چهار دیپلمات ارشد نبوده و از این حیث سند سوریه که اخیرا منتشر شده با امضای ۵١ دیپلمات بسیار مهم است. فورد در این خصوص می‌گوید: این سند می‌گوید که سیاست‌های فعلی امریکا در سوریه شکست خورده است.

اندرو تابلر از تحلیلگران مسائل سوریه در این خصوص می‌گوید: «در این نامه یا سند پیشنهاد حملات گسترده و وسیع به سوریه نشده است، بلکه پیشنهاد حملات هدف داری را شامل می‌شود که می‌تواند حیات دولت بشار اسد را تهدید کند. به گفته این تحلیلگر این سند در حقیقت پیشنهادی به رئیس جمهور بعدی امریکا در خصوص سوریه است».

حال چند پرسش اساسی می‌ماند که برای پاسخی روشن‌تر به آن‌ها باید منتظر اتفاقات آینده باشیم. آیا روسیه، ایران و دولت اوباما می‌توانند تا پیش از برگزاری انتخابات نهایی آمریکا و روی کار آمدن دولت جدید به توافقی برسند؟ و پرسش مهم دیگر آنکه، دولت آینده آمریکا به ریاست جمهوری ترامپ و احتمال قوی‌تر کلینتون، چه سیاستی در سوریه اتخاذ خواهد کرد؟ دخالت نظامی در سوریه و پذیرش ریسک مقابله با ایران و روسیه یا در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی و مذاکره؟