تقابل ترکیه و قطر با عربستان و امارات حقیقت دارد؟

به گزارش «تابناک»، روزنامه «حریت» در مطلبی به سفر اخیر نخست وزیر ترکیه به قطر پرداخته و اشاره می‌کند، این نخستین سفر داوداوغلو در جایگاه نخست وزیر به دوحه بود؛ اما به عقیده این روزنامه، زمان انجام این سفر به هیچ وجه تصادفی نبوده و ترکیه تلاش دارد، از طریق هماهنگ شدن با قطر به عنوان یکی از متحدین اصلی خود در منطقه، راه حلی برای چالش‌های جدی پیش روی خود بیابد.

به عقیده تحلیلگر این روزنامه، توجه به این حقیقت که پیش از سفر داوداوغلو به دوحه، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز به عربستان و امارات سفر کرد، می‌تواند پازل موجود را کامل‌تر کند. با توجه به شدت یافتن عملیات‌های تروریستی در ترکیه، داعش در واقع خواستار توقف حمایت ترکیه از دیگر گروه‌های مسلح درگیر در سوریه است.

طی هفته‌های اخیر، آتش بس برقرار شده میان دولت و معارضین عملاً با بن بست مواجه شده و به ویژه شهر حلب، شاهد موجی جدید از درگیری‌های شدید بوده است. در این شرایط، به دست آوردن همکاری دوحه، بری آنکارا از اهمیتی حیاتی برخوردار است. پایگاه نظامی مشترکی که دو کشور روز پنجشنبه آغاز به کار آن را اعلام کردند، می‌تواند از این منظر و برای هماهنگ کردن اقدامات نظامی در سطح منطقه دارای اهمیت باشد.

افزون بر این، آمریکا به شکل فزاینده‌ای در سیاست سوری خود به حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) کردهای سوریه متکی می‌شود. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، به تازگی اعلام کرد که ۲۵۰ نیروی نظامی جدید را برای حمایت از گروه «نیروهای دموکراتیک سوریه» که عمدتاً متشکل از کرد‌هاست، اعزام می‌کند. این در حالی است که ترکیه اعلام کرده، تنها در صورت نبود کرد‌ها در این ائتلاف، از آن حمایت خواهد کرد.

در همین حال، روسیه به هدف قرار دادن مواضع گروه‌های معارضی که تحت حمایت ترکیه، قطر و عربستان هستند، ادامه می‌دهد. در این اوضاع که آمریکا نیز تا حد زیادی خواستار دستیابی به یک راه حل مشترک با روسیه برای سوریه است، کردهای سوریه از یک سو مورد حمایت واشنگتن و از سوی دیگر، مورد حمایت مسکو قرار گرفته‌اند.

اخیراً اوباما در جریان سفری به منطقه، با سران کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس دیدار کرد. این دیدار در شرایطی فراهم شد که روابط واشنگتن با ریاض بر سر مجموعه‌ای مسائل، با چالش‌های مواجه شده است. در این شرایط، پیوندهای کشورهای عرب منطقه با آمریکا کاهش و همکاری آمریکا با روسیه و کرد‌ها افزایش یافته است. در چنین اوضاع و احوالی، نزدیک شدن دوحه و آنکارا به یکدیگر، معنای بیشتری می‌یابد.

با این حال، این تمام ماجرا نیست و برخی از تحلیلگران، به گونه‌ای دیگر به سفر اخیر داوادوغلو و به ویژه راه اندازی پایگاه نظامی جدید ترکیه در قطر می‌پردازند. به عنوان مثال، احمد موسی، تحلیلگر مصری، در اظهاراتی که در شماری از رسانه‌ها نیز بازتاب پیدا کرد، مدعی شد که هدف اصلی ترکیه از ساخت پایگاه نظامی در قطر، ایران و عربستان هستند.

وی در این زمینه اظهار داشت: «شبکه سی ان ان اعلام کرد که قطر دو پایگاه نظامی بزرگ در السیلیه و العدید دارد که وابسته به آمریکاست، پس نیازی به پایگاه جدید ندارد؛ اما مسأله اینجاست که ترکیه در پی زیاده خواهی و تهدید همگان در منطقه است و این پیام برای برادران ما باید واضح باشد که ترکیه تلاش می‌کند، همواره مقابل چشم کشورهای عربی باشد».

وی در ادامه مدعی شد: «ترکیه هرگز با ایران وارد جنگ نخواهد شد و هدف از اعزام نیرو به قطر و ایجاد پایگاه نظامی در دوحه از سوی ترکیه، فقط دو کشور عربستان و امارات هستند».

البته باید این نکته را در ذهن داشت که اظهارات موسی به عنوان یک تحلیلگر طرفدار دولت مصر – که دارای روابطی تیره با ترکیه است – بدون جهت گیری و اغراق نبوده و هدف از آن را می‌توان بیشتر، تحریک امارات و عربستان به عنوان دو حامی اصلی دولت عبدالفتاح السیسی به عدم همراهی با ترکیه دانست؛ وگرنه ترکیه طی ماه‌های اخیر و در مواجهه با پیشروی‌های دولت سوریه از یک سو و بهبود جایگاه ایران در منطقه در پی توافق هسته‌ای از سوی دیگر، در راستای تحکیم روابط با محور سعودی در منطقه نیز گام برداشته است و به همین دلیل، اساساً نمی‌توان احداث این پایگاه را به مثابه تهدیدی برای سعودی‌ها قلمداد کرد.