با این تاریخچه می‌توان فهمید سعودی‌ها کفایت اداره حج را ندارند!

با اینکه سعوی ها خود بهتر از هر که می‌دانند، اماکن مقدسی چون خانه خدا به ایشان تعلق ندارد، هر تصمیمی که دوست دارند، بی آنکه با دیگر مسلمانان مطرح کرده و مشورت بگیرند، به اجرا درمی‌آورند و عجیب آنکه وقتی نتیجه تصمیمات اشتباهشان آشکار می‌شود، مسئولیت اعمالشان را هم نمی‌پذیرند.

به گزارش «تابناک»، اگر اتفاق تلخ صحرای منا تنها اتفاق مرگبار موسم حج بود، شاید می‌شد پذیرفت که این اتفاق غیرقابل کنترل بوده و سعودی ها قدرت پیش بینی و پیشگیری از آن را نداشته‌اند اما حج، چه امسال و در سال های گذشته با آنچنان حوادث تلخ و ناگواری همراه بوده که با یک نگاه اجمالی به آنها، می‌توان فهمید متولی اجرای حج، توان کافی برای انجام این مهم را ندارد.

البته «ناتوانی» نامیدن چنین ماجرایی چندان منصفانه به نظر نمی‌رسد، زیرا حج، اتفاقی بین‌المللی با مشارکت گسترده بسیاری از کشورهای جهان است که حتی به ممالک اسلامی هم محدود نمی‌شود، چون دایره حضور مسلمانان در جهان، محدود به کشورهای اسلامی نیست؛ بر این اساس می‌توان فهمید که اگر قرار باشد هر اتفاقی در راستای تسهیل انجام این فریضه الهی و رفع مشکلات آن صورت گیرد، می‌توان از توان بسیاری از جهانیان در راستای آن بهره برد.

بدین ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که سعودی ها نمی‌خواهند ناتوانی خود را در این باره قبول کرده و از مسلمانان و جامعه جهانی در این زمینه یاری بگیرند که نتیجه این رویکرد، وقوع حوادثی مانند سقوط جرثقیل در مسجد الحرام و انبوه جان باختگان در صحرای مناست، وگرنه کیست که نداند اگر جمعی از کارشناسان ایمنیِ مسلمان از کشورهای مختلف گرد هم آمده و پیش از فرارسیدن موسم حج، از این سرزمین و زیرساخت های آن بازدید نمایند، به هیچ عنوان شاهد بروز چنین فجایعی نخواهیم بود؟!

این در حالی است که این ناتوانی به کرات تکرار و اثبات شده و کار به جایی رسیده که می‌توان نتیجه گرفت سعودی ها کفایت لازم برای انجام این امر مهم را ندارند که اگر داشتند، حج امثال چنین با خون و مرگ گره نمی‌خورد و این گونه نمی‌شد که تبدیل نمودن مسجد الحرام به کارگاه ساختمانی، به سقوط جرثقیل و جان باختن شمار زیادی از حجاج منجر شود و بعد فاجعه مرگبار منا رقم بخورد.

اما هرچه این اتفاقات دردناک رقم خورده در حج امسال برای اثبات بی کفایتی سعودی ها کفایت می‌کند، متأسفانه تاریخچه برگزاری حج به دست آل سعود پر است از این نمونه های تلخ؛ تاریخچه‌ای که نیم نگاهی به آن برای اثبات بی کفایتی حاکمان این کشور در این امر مهم و ضرورت اداره حج با کمک دیگر مسلمانان کافی به نظر می‌رسد. در ادامه قصد داریم برخی از این موارد را با هم مرور کنیم.

آل سعود، در ماجرای کشته شدن حاجیان پرونده‌ای قطور دارد که حمله به زائران ایرانی بیت‌الله الحرام در ذیحجه سال 66 و کشتن بیش از 270 زائر ایرانی نیز از جمله آنهاست؛ رویدادی که طی آن نظامیان سعودی ده‌ها زائر ایرانی و غیر ایرانی را پس از برگزاری مراسم برائت از مشرکین، کشتند و از درمان زخمی‌ها خودداری کردند و حتی بعدها شنیده شد که یک روز پیش از حادثه به بیمارستان های مکه اعلام کرده بودند که از پذیرش بیماران ایرانی سرباز بزنند!

روز نهم مردادماه ۱۳۶۶ شمسی برابر با ششم ذیحجّه سال ۱۴۰۷ قمری، هزاران زائر ایرانی و تعدادی از زائران دیگر کشورهای اسلامی در مکه معظّمه و خانه خدا، در حال انجام فریضه الهی برائت از مشرکین بودند که به دست مأموران دولت وهابی عربستان سعودی مورد تهاجم وحشیانه قرار گرفته و به شهادت رسیدند. بر اثر این یورش بی‌‏رحمانه در خانه امن الهی، جمعی از حجّاج ایرانی به شهادت رسیده و بیش از هزار تن نیز زخمی شدند. حمله به زائران خانه خدا نشان داد که سردمداران وهابی عربستان، نه تنها لیاقت خدمت به حرمین شرفین در این کشور را ندارند، بلکه برای اثبات سرسپردگی خویش حاضرند احکام مُحکم الهی را نیز زیر پای بگذارند.

به این کارنامه زشت، جان باختن 1426 حاجی بر اثر ازدحام جمعیت در تونل منتهی به مسجد الحرام در سال 90 میلادی را هم می‌توان افزود که آنجا نیز به مانند رویداد اخیر، زیر دست و پا ماندن حجاج جان بسیاری را گرفت؛ رویدادی که اگر از آن درس گرفته شده بود، هرگز رویدادی شبیه حادثه منا نباید رخ می‌داد و وصله بی کفایتی را نمی‌شد به سعودی ها چسباند.

رمی جمرات اما شاهد بیشترین حوادث ناگوار ضد زایران بوده و عمق ناتوانی آل سعود در اداره این مراسم مذهبی را نشان داده است. در مراسم رمی جمرات سال ۱۹۹۴ ( ۱۴۱۴ قمری) به علت ازدحامی که به هنگام خروجِ حجّاج از منا بر روی پل جمرات روی داد، ۲۷۰ زایر بی گناه جان خود را از دست دادند. مقامات عربستان در سالهای بعد مدعی شدند که تغییراتی برای جلوگیری از بروز حوادث مشابه انجام داده‌اند تا چنین حوادثی تکرار نشود، اما چهار سال بعد در سال ۱۹۹۸ بار دیگر حادثه ای مشابه تکرار شد که در نتیجه آن ۱۱۸ تن از حجّاج بیت الله الحرام جان باختند.

و عجیب اینکه باز در همان مسیر شاهد رقم خوردن اتفاقی دردناک، آن هم در ابعادی بسیار وسیع تر از نمونه های قبلی هستیم تا ثابت شود منظور از بی‌کفایتی عربستانی‌ها چیست و چگونه می‌توان فهمید که قصور ایشان بیشتر از ناتوانی و غیر قابل اغماض است، زیرا با وجود این هشدارهای فراوان، باز از پس مدیریت اوضاع برنیامده‌اند تا بار دیگر جهان به واسطه بی کفایتی ایشان به سوگ بنشیند.

در روز عید قربان سال ۱۴۲۴ ق. (بهمن ۱۳۸۲ و فوریه ۲۰۰۴) نیز حادثه ای مشابه در منطقه رمی جمرات رخ داد که به شهادت ۲۴۴ حاجی و مجروح شدن دهها نفر دیگر انجامید. این البته پایان کار حوادث وحشتناک در رمی جمرات نبود. در سال ۲۰۰۶ میلادی بار دیگر حادثه ای مشابه تکرار شد و بر اثر ازدحام  جمعیت در ورودی شرقی پل رمی جمرات ۳۴۵ نفر کشته و ۲۸۹ نفر زخمی شدند.

پس از وقوع این رویداد، حاکمیت عربستان که سعی داشت بی کفایتی خود در تکرار این حوادث را انکار کند، علت اصلی این حادثه را اصرار زایران برای حمل اسباب و اثاثیه خود به هنگام رمی اعلام کرد. درست مثل این روزها که برخی از مسئولان سعودی مقصر وقوع حادثه مرگبار منا را حجاج معرفی می‌کنند و اصلا به روی خودشان نمی‌آورند که تکرار فراوان چنین حوادثی نشان دهنده بی کفایتی متولیان برگزاری این مراسم است نه عامل دیگری.

همچنین در سال ۱۹۹۷ در آتش سوزی گسترده ای که در منی به وقوع پیوست، ۳۴۰ حاجی به شهادت رسیده و ۱۵۰۰ نفر دیگر نیز زخمی شدند. 9 سال پیشتر نیز در اثر فرو ریختن ساختمان یک هتل ۸ طبقه در مکه مکرمه ۷۶ تن از زایران که همگی از حجاج آسیایی بودند، جان خود را از دست دادند. گزارش های رسمی از عربستان سعودی، حکایت از آن داشت که ساختمان این هتل در زمان ریزش بیش از ۴۰ سال قدمت داشته و برای اسکان زایران محل مناسبی نبود، این در حالی بود که ریزش هتل زمانی اتفاق افتاد که بیشتر زایران در محل حاضر نبودند، در غیر این صورت تلفات این اتفاق بسیار بیش از این ارقام می شد.

اکنون اگر به این حوادث، رویدادهای مرگبار دیگری چون آتش سوزی های پیاپی در این کشور در موسم حج و شمار چان باختگان بر اثر ازدحام و... را اضافه کنیم، آیا غیر از این نتیجه خواهیم گرفت که سعودی ها کفایت لازم برای متولی حج بودن را ندارند و باید برای تأمین امنیت حجاج، همه کشورهای اسلامی را دعوت کرده و با همکاری ایشان، سازوکاری امن یافته و اجرایی کنند؟ آیا غیر از این است که روگردانی ایشان از این امر ضروری، اثبات دیگری بر بی کفایتی ایشان است؟