سرنوشت برجام در مجلس از تایید مشروط تا طرح دو فوریتی

پاسخ به سرنوشت برجام در ایران و امریکا پس از توافق هسته ای یکی از پیچیده ترین و در عین حال سخت ترین موضوعاتی بود که در دوران «پسا توافق» مورد کنکاش بسیاری از تحلیلگران قرار گرفت.

به گزارش «تابناک»، بررسی برجام در کنگره امریکا پیش از توافق قطعی در وین تثبیت شده بود. جایی که بر اساس قانون کنگره، دولت امریکا موظف بود توافق نهایی با ایران را برای بازبینی و تصویب در اختیار کنگره قرار دهد.

مطابق با قانون کنگره، اگر توافق در زمانی قبل از نهم جولای(10 تیر) انجام می شد، کنگره فقط یک ماه فرصت بررسی توافق را داشت؛ اما در صورتی که پس از این تاریخ، توافق میان ایران و شش کشور صورت می گرفت، کنگره ایالات متحده تا دو ماه باید اعمال نظر می کرد.

بر اساس این قانون پس از اتمام فرصت ۶۰ روزه کنگره برای بی اثر کردن توافق هسته ای جامع که با سومین ناکامی مخالفان برجام همراه بود، دولت اوباما برای اجرایی کردن این توافق وارد عمل شده و سفیر سابق این کشور در لهستان را به عنوان مسئول نظارت بر اجرای این توافق منصوب و اعلام کرد که رئیس جمهور احکامی را برای لغو همه تحریم های آمریکایی مرتبط با برنامه هسته ای ایران در ۱۸ اکتبر (یک ماه آینده) صادر خواهد نمود.

احکام مذکور تا زمان مقرر که در برجام «روز اجرا» نامیده شده است و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز پایبندی ایران به همه تعهداتش را تأیید کند، اجرایی نخواهد شد. مقامات ارشد دولت اوباما گفتند که فرایندهای مذکور، به محض آنکه از ماه آینده طبق شرایط توافق ۱۴ جولای شروع شود، اما ممکن است تا سال ۲۰۱۶ به طول انجامد.

اما سرنوشت و بررسی برجام در ایران نیز روندی شبیه به امریکا تاکنون پیموده است. در واقع مجلس شورای اسلامی پس از توافق هسته ای در وین موسوم به «برجام» و تاکیدات رهبری؛ اقدام به بررسی محتوایی برجام در کمیسیون ویژه برجام کرد.

بعد از کش و قوس های فروان پیرامون موضوع چگونگی خروجی این بررسی از سوی کمیسیون ویژه، دیروز علا الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنی ملی و سیاست خارجی و همچنین یکی از اعضای کمیسیون ویژه اعلام کرد که « آنچه که مجلس باید انجام دهد، نه تصویب برجام است و نه رد آن؛ بلکه تصویب خطوط قرمز به عنوان یک ضرورت و اجازه دادن به دولت برای عملی نمودن این توافق صورت گرفته با 1+5 .»

بر اساس این اظهار نظر مشخص شد که کمیسیون ویژه برجام و به تبع آن مجلس شورای اسلامی درصدد رد و تصویب قطعی برجام نیستند و به دنبال مکانیسم جدیدی برای عبور برجام از مجلس بدون تایید یا رد قطعی هستند.

در همین زمینه امروز نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی متن جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای 5+1 در مورد نحوه جمع‌بندی گزارش نهایی کمیسیون در مورد متن برجام را تشریح و تاکید کرد: از آنجا که کمیسیون برجام یک کمیسیون ویژه است طبق آئین‌نامه باید نتیجه بررسی‌ها خود را در قالب یک گزارش به صحن علنی ارائه دهد.»

البته وی در بخشی دیگر از سخنانش در دو گفت و گو با دو خبرگزاری متفاوت اظهارات ابهام آلودی در رابطه با تبدیل شدن برجام به طرح مجلس بیان کرده است.

نقوی حسینی در مصاحبه با تسنیم بیان می کند که :« بحثی که اکنون وجود دارد، این است که در بخش پیشنهادات، پیشنهاد تهیه طرحی مطرح شود که در آن طرح چارچوب‌های مبتنی بر خطوط قرمز نظام در اجرای برجام مدنظر قرار بگیرد، بنابراین ما نه برجام را تایید می‌کنیم و نه رد می‌کنیم. بلکه در قالب یک طرح متن برجام را تایید مشروط می‌کنیم.»

در همین حال وی در گفت و گو با خبرگزاری ایرنا بیان داشته است که« یکی از پیشنهادها این است که طرحی دو فوریتی درباره چارچوب های اجرای برجام به هیات رییسه مجلس ارایه شود که در آن رعایت خطوط قرمز نظام و مصوبات مجلس ذکر شده باشد.»

بنابراین چند نکته در این اظهارات به صراحت مشخص است. در وهله اول اینکه مجلس بنایی بر رد و یا تصویب قطعی برجام ندارد و صرفاً آنچه قطعی است، کمیسیون ویژه گزارشی را به صحن مجلس ارائه خواهد کرد. از سوی دیگر با توجه به اینکه دولت مشخص شده است که قصدی برای ارائه لایحه برجام به مجلس ندارد، احتمالاً مجلس به دنبال تصویب طرحی شبیه «الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای» می باشد.