کلید واژه‌ای که این روزها دولتی‌ها به آن نیاز دارند

اردیبهشت و خرداد امسال ماه‌های مهم و پر سر و صدای تصمیمات اقتصادی در حوزه یارانه‌ها بود. در ابتدا خبر حذف یارانه نقدی پردرآمد‌ها مطرح و در روزهای اخیر خبر حذف بنزین یارانه‌ای جنجال تازه‌ای را رقم زده است.

به گزارش «تابناک»، در حالی امسال پنجمین سال اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها بود که هیچ گاه طرح هدفمندی، چهارچوب منظم و دقیقی نداشته است. در واقع هم دولت قبل و هم دولت فعلی ‌‌دلخواه‌ و سلیقه‌ای عمل کرده‌اند؛ هرچند همه آن‌ها عملکرد خودشان را منطبق با قانون می‌دانستند!

در هفته‌های اخیر، کلید واژهٔ «شفافیت» در فضای اقتصادی کشور و همچنین اظهارات دولتمردان به عنصری کمیاب تبدیل شده است. این کلید واژه در اعلام و اجرای مصوبات اقتصادی از سوی دولت یکی از مهم‌ترین موضوعات است که می‌تواند باعث اعتماد یا بی‌اعتمادی مردم به دولت شود.

به عنوان مثال هرچند از اواخر سال گذشته زمزمه‌های بسیاری از حذف برخی افراد از دریافت یارانه نقدی حکایت داشت، ‌این شایعات در هفته‌ای اخیر جنبه عملی پیدا کرد. به نحوی که علی ربیعی، وزیر کار تعاون و امور اجتماعی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه در طرح اصلاح نظام هدفمند یارانه‌ها، در ‌‌‌نهایت چه تعدادی حذف می‌شوند، اظهار داشت: این قانون حدود ۶ میلیون نفر را در بر خواهد گرفت؛ اما آقای نوبخت سخنگوی دولت پیرامون حذف یارانه‌بگیران گفته ‌که حذف ۴ میلیون یارانه‌بگیر صحت ندارد و این کار را نکرده‌ایم. این در حالی است که شواهد و اطلاعات میدانی نشان می‌دهد که دولت برخی افراد را حذف کرده است، فارغ از اینکه این تعداد چه میزان است.

مثال دیگر اینکه ۵ اسفندماه سال گذشته پس از آنکه مجلس با هدف همراهی با دولت یازدهم، تبصره ۲۱ لایحه بودجه ۱۳۹۴ (مربوط به هدفمندی یارانه‌ها) را عینا مطابق پیشنهاد دولتی‌ها به تصویب رساند، محمدباقر نوبخت به جمع خبرنگاران آمد و وعده داد ‌با توجه به مصوبه مذکور، در سال ۹۴ بنزین و گازوئیل گران نخواهد شد. حال دولت تدبیر و امید در ‌اقدامی ابتکاری بدون اعلام قبلی سهمیه بنزین خودرو‌ها را حذف کرد و مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در توضیح این موضوع‌ گفت: تصمیم بر این شد که قیمت بنزین با نرخ هزار تومان تک نرخی شود.

نگاهی به این دو مثال، مشخص می‌کند که دولت در اعلام تصمیمات اقتصادی شفافیت لازم را نداشته ‌و به نوعی با کلمات بازی کرده است. در واقع دولت و در رأس آن‌ها آقای سخنگو با استفاده از شیوه اعلام بخشی از واقعیت‌ها باعث شده ‌که مردم و دست‌اندرکاران اقتصادی ‌سردرگمی شوند.

در موضوع یارانه‌ها دولت تصمیم گرفته بود ‌بخشی از دهک‌های درآمدی را از گرفتن یارانه‌ها حذف نماید و این کار را هم بر اساس قانون انجام داد اما برای جلوگیری از فشار اجتماعی از طریق بازی با اعداد و تکذیب تعداد حذف شدگان، اصل موضوع که حذف برخی یارانه بگیر‌ها بود را تحت الشعاع قرار داد.

همچنین درست است که سخنگو اعلام کرد ‌قیمت حامل‌های انرژی افزایش نمی‌یابد، اما این موضوع را بیان نکرد که بنزین یارانه‌ای را حذف می‌نماید، با اینکه حذف بنزین یارانه‌ای نیز به گونه‌ای می‌تواند تفسیر به افزایش قیمت شود. در واقع آقای نوبخت از طریق استفاده از شیوه ارائه بخشی از واقعیت نه متهم به خلاف واقع گویی می‌شود و نه اینکه واقعیت‌ها را به مردم‌ صریح و شفاف می‌گوید.

اما به نظر می‌رسد، در صورتی که دولت تصمیمات اقتصادی را در صورت قطعی شدن؛ به مردم به صورت شفاف و صریح بیان کند باعث خواهد شد که پذیرش موضوع برای مردم آسان‌تر خواهد بود و از سوی دیگر باعث اعتماد بیشتر مردم به تصمیمات خواهد شد.

از سوی دیگر، این شفافیت باعث می‌شود که خود دولت نیز در اجرای مصوبات راحت‌‌تر عمل کند؛ برای نمونه، در همین موضوع حذف بنزین یارانه‌ای تا به حال چندین نقل و قول ضد و نقیض درباره وضعیت سوخت خودروهای عمومی، وضعیت بنزین یارانه‌ای داخل کارت‌ها، وضعیت میزان استفاده از بنزین ۱۰۰۰ تومانی و... مطرح شده است. شاید اگر دولت ‌یکباره و با صراحت تصمیمات را اعلام می‌کرد، شاهد این همه ناهماهنگی و صرف وقت و هزینه‌های بی‌جا نبود.