اصلاح قانون تابعیت در دستور کار مجلس؛
دایره ورود به تابعیت ایران، از «خون» عبور خواهد کرد؟
روز گذشته، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، پس از آنکه از گفت‌وگو با وزیر خارجه کشورمان درباره مذاکرات هسته‌ای فارغ شد، به بررسی طرحی پرداخت که برای افرادی که به نوعی با کشورمان در ارتباط هستند اما موفق به دریافت مجوز ورود به تابعیت ایرانی نشده‌اند، مهم و حیاتی است؛ طرح اصلاح قانونی که در سال ۱۳۰۷ به تصویب رسیده و آخرین بازنگری در آن مربوط به آبان ماه سال ۷۰، یعنی بیش از بیست و سه سال پیش بوده.
چه کسانی می‌توانند تابعیت ایران را دریافت کنند و چگونه؟ قانونی که در این باره سخن می‌گوید، قدیمی است و تغییر آن به تازگی در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته که اقدامی بجا و قابل تقدیر به نظر می‌رسد، به شرطی که به صورت جامع به آن نگاه شده و همه اشکالاتش دیده شود.به گزارش «تابناک»، روز گذشته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، پس از آنکه از گفت‌وگو با وزیر خارجه کشورمان درباره مذاکرات هسته‌ای فارغ شد، به بررسی طرحی پرداخت که برای افرادی که به نوعی با کشورمان در ارتباط هستند اما موفق به دریافت مجوز ورود به تابعیت ایرانی نشده‌اند، مهم و حیاتی است.
سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس در این باره گفت: در جلسه سه‌شنبه، طرح اصلاح ماده ۹۸۰ قانون مدنی جهت تسهیل اعطای تابعیت به رزمندگان، ایثارگران و نخبگان غیرایرانی بررسی و مقرر شد، پیشنهاد‌ها در جلسه بعدی بررسی و درباره آن تصمیم‌گیری شود.
بدین ترتیب آشکار شد، اصلاح قانونی که در سال ۱۳۰۷ به تصویب رسیده و در آبان ماه سال ۷۰، یعنی بیش از بیست و سه سال اصلاح شده، در دستور کار مجلس قرار گرفته و دیر یا زود، با تغییراتی که در این ماده اعمال و با رعایت ملاحظات شورای نگهبان به قانون تبدیل میشود، عده‌ای خواهند توانست به تابعیت کشورمان درآیند.
ماده ۹۸۰- کسانی که به امور عام المنفعه ایران خدمت یا مساعدت شایانی کرده باشند و همچنین اشخاصی که دارای عیال ایرانی هستند و از او اولاد دارند و یا دارای مقامات عالی علمی و متخصص در امور عام المنفعه می‌باشند و تقاضای ورود به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران را می‌نمایند در صورتی که دولت ورود آن‌ها را به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران صلاح بداند بدون رعایت شرط اقامت ممکن است با تصویب هیات وزیران به تابعیت ایران قبول شوند.
این در حالی است که با توجه به ریشه قوانین کشورمان درباره اعطای تابعیت، درخواهیم یافت اصلاح ماده ۹۸۰ قانون مدنی، خیلی بیشتر از اصلاح یک ماده به نظر می‌رسد و ممکن است به تغییر اساس و بنیاد شکل‌گیری این ماده منجر شود، زیرا سخنان نقوی حسینی نشان می‌دهد، شرط لازم برای تبعه ایران شدن، در حال تغییر است و دیگر تنها متکی به «اصل خون» نخواهد بود، بلکه در مواردی «اصل خاک» هم لحاظ خواهد شد.
کشورهایی که با رنگ آبی پررنگ مشخص شده اند، بر اساس سیستم خاک تابعیت اعطا میکنند. آبی کمرنگ نشانه امکان اعطای تابعیت خاک در شرایط خاص است
برای درک بهتر تغییری که نمایندگان مجلس کلید زده‌اند، لازم است اندکی درباره ارکان ورود به تابعیت در کشورهای مختلف اشاره کنیم. شیوه ورود به تابعیت یک کشور و قوانینی که در این باره در کشورهای مختلف تدوین شده و به کار بسته میشود، تابع دو اصل «خون» و «خاک» است؛ یعنی یا اعطای تابعیت به افراد بر اساس ملیت یک یا هر دوی والدین او تعیین میشود (اصل خون) یا قلمرو یا سرزمینی که فرد در آن متولد میشود، تابعیت وی را تعیین می‌کند (اصل خاک).
البته برخی کشور‌ها قوانین مرتبط با اعطای تابعیت را بر اساس تلفیقی از این دو اصل تهیه کرده‌اند؛ برای نمونه، در روسیه (به مانند بسیاری از کشورهای دنیا) اصل خون برای تابعیت به کار بسته شده و در آمریکا، اصل خاک ملاک اعطای تابعیت به افراد است و در استرالیا، هر دو اصل برای اعطای تابعیت مؤثر در نظر گرفته شده‌اند.
البته ماجرا به این سادگی هم نیست، زیرا در برخی کشور‌ها تابعیت دوگانه پذیرفته میشود (مثل عراق) و در بعضی کشور‌ها، فرد نمی‌تواند در آن واحد، دو تابعیت داشته باشد؛ مثل دانمارک که تنها به افرادی تابعیت می‌دهد که از تابعیت نخست خود دست بشویند و مجبور شوند برای سفر به زادگاهشان، ویزای آن کشور را دریافت کنند.
با این تعاریف، راحت‌تر می‌توان درک کرد که اصل خاک چیست و چه تفاوتی با اصل خون دارد و در این میان، اعطای تابعیت در کشورمان بر چه اساس است. ناگفته پیداست که در کشورمان، تابعیت بر اساس اصل خون است، ولی با ذکر این نکته مهم که این تابعیت تنها از پدر به فرزند می‌رسد و تابعیت مادر تإثیری در آن ندارد. به این ملاحظه، غیر قابل پذیرش بودن تابعیت دوگانه برای ایرانیان را باید افزود که گاه اعمال میشود و گاه از کنار آن به سادگی می‌گذریم!
کشورهای سبز آنهایی هستند که تابعیت دوگانه را قبول دارند و کشورهای قرمز آنهایی هستند که تابعیت دوگانه را نمیپذیرند.
همان گونه که گفته شد، قوانین اعطای تابعیت در کشورمان در برخی موارد استثائاتی را در بر می‌گیرد و گاه، ملاک عمل واقع نمی‌شود، ولی باز عجیب‌ترین نکته درباره آن، شرطی است که در انتهای ماده ۹۸۰ حقوق مدنی آمده است؛ آنجا که ورود افراد به تابعیت کشورمان را منوط به تصویب در هیأت وزیران می‌داند.
بدین ترتیب عجیب نیست که موردی از ورود افراد غیر ایرانی (آنهایی که اصل خون درباره‌شان صدق نمی‌کند) به تابعیت کشورمان سراغ نداریم و معتقدیم که طرح مجلسی‌ها برای تغییر و اصلاح این ماده، ممکن است دایره ورود به تابعیت کشورمان را وسعت داده و به اصل خاک هم برسد.
بر این اساس می‌توان از نمایندگان مجلس، به ویژه اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ـ که طرح اصلاح ماده ۹۸۰ را بررسی میکنند ـ خواست که در کنار تغییر دایره شمول ورود به تابعیت کشورمان، راهکاری برای تسهیل اعطای تابعیت ایرانی بیابند که بر اساس آن قرار نباشد، فرزند زوجی که مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی است، فرزند آنانی که چند نسل در ایران زیسته‌اند و... بتوانند بی‌نیاز از مصوبه هیأت وزیران، تابعیت ایرانی دریافت کنند!
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۱۳۷
انتشار یافته: ۳۶
عمرا همچین اتفاقی نمی افته که قانون خاک هم اضافه بشه. این خط اینم نشون پاسخ ها
ناشناس
| 
| ۱۶:۱۱ - ۱۳۹۴/۰۱/۱۹
اين ---- اينم* پس خوش به حال افغانی های مقیم ایران که با زنان ایرانی ازدواج کرده اند می شود! پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۶:۲۳ - ۱۳۹۴/۰۱/۱۹
مهدی بیا با توجه به وجود ملیونها ایرانی دو تابعیتی، شاید بهتر باشد اجازه قانونی داشتن تابعیت دوم هم داده شود پاسخ ها
ناشناس
| | ۰۱:۳۱ - ۱۳۹۵/۰۹/۲۳
چه پر رویی شما مشکل افغانی بودن اقای ... هم حل شد عربها و افغانی ها را دور خودمون جمع کنیم که چی بشه، از اروپا و امریکای شمالی که کسی نمیاد بخصوص نخبگان. پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۵:۳۶ - ۱۳۹۴/۰۱/۱۹
این نظر مصداق نژاد پرستیه رضا چ
| | ۱۶:۵۸ - ۱۳۹۴/۰۱/۱۹
کدوم عرب میاد تابعیت ایرانی بگیره آخر آدمِ حسابی؟ناگفته نماند نخبگان افغانستان ایران نمیان
به نظر من که بهتره همون اصل خون برقرار باقی بمونه. چون با داشتن 8500 کیلومتر مرز ابی و خاکی و همسایگی با کشورهای جنگ زده واقعاً ممکنه نتونیم از عهده مدیریت سیل پناهجویانی که بچه هاشون رو در ایران به دنیا میارن بشیم از فردا هر چی.... افغانی وپاکستانی وووو میشن ایرانی ادم حسابی از خارج که نمی یاد تو اینجا زندگی کنه به به چه ایران زیبا تری خواهد شد پاسخ ها
م
| | ۱۵:۲۹ - ۱۳۹۵/۰۳/۰۵
این نحوه ی حرف زدن شما درست نیس و باعث ناراحتی خیلی از افرادی میشه که حتی شاید اصلا نمیخوان از کشورشون که پاکستان یا افغانستانه خارج بشن چون کشورشون و دوست دارن و برای ابادیش تلاش میکنن ولی این حرف شما این هارو هم ازار میده !!شاید حتی نخوان یه بار بیان ایران و ببینن
البته شاید شما منظوری ندارید ولی نحوه ی بیان شما ممکنه خیلی ها رو ناراحت کنه
قانون تابعیت دوگانه - فرزند از مادر ایرانی و پدر غیر ایرانی - ورود به تابعیت ایران بر اساس سرمایه گذاری موثر در ایران امیدوارم که این موارد حل بشه که باعث پیشرفت و توسعه کشور خودمون هست.
اميدوارم اين بحث در فضائي كاملا آرام و بدور از حاشيه مورد بررسي قرار گيرد چون بحث بسيار مهم و كليدي است و به نظر من در صورت تصويب در مجلس و شوراي نگهبان بهتر است در يك رفراندم مور ارزيابي كليه إيرانيان قرار گيرد و در صورت تأييد 50% به أضافه يك نفر قابليت إجرائي پيدا كند یعنی چه : (اشخاصي كه داراي عيال ايراني هستند!!؟)اینجوری دختران و زنان ایران به ابزاری برای گرفتن تابعیت ایران تبدیل میشن! اینقدر همه جا میگیم رفتیم جنگیدیم که از ناموس ایرانی دفاع کنیم حالا با یه قانون اینقدر راحت زنان و دختران ایران را به ابزار تبدیل میکنیم؟ اینجوری 50 سال دیگه هم خودمون باید تو کشور خودمون مهمان همسایه ها باشیم!!
مادران ایرانی حقشونه که برای فرزندان خود تابعیت بگیرن. آخه میگن سرزمین مادری ببخشيد اگه امكان داره در مورد نحوه تابعيت دادن كشور كويت هم راهنمايي كنيد. بنده متولد كشور كويت هستم و پدر و مادرم ايراني هستن اما خودم ميخوام تابعيت كشور كويت رو بگيرم. یکی دیگر از مشکلات ایرانیان مقیم خارج از کشور ، به رسمیت نشناختن ازدواج رسمی وقانونی با اتباع غیر ایرانی ای میباشد که طبق قوانین کشور محل اقامت ثبت شده است،در صورتی که برای ازدواج با فرد ایرانی، همسرش باید رسماً به تابعیت ایران دربیاید وطبق قوانین ابلاغ شده به سفارت ها حتی نام کوچک خود را نیز تغییر دهد . اينا دارن به افغاني ها تابعيت ميدن حالا ميخوان قانونيش كنن ايا غير از افغاني ها كسان ديگري هم تابعيت ميدن نه ايا نخبه اي هم تابعيت ايران ميگيره نه فقط يك عده افغاني كه فقط و فقط جز ضرر چيزي ندارن یعنی چی در ایران تابعیت دو گانه قابل قبول نیست؟! اغلب ایرانی های مقیم کانادا دارای دو تابعیت و نتیجتا دو پاسپورت ایرانی و کانادایی هستند (یکیش خودم) و در حال رفت و آمد بین دو کشور. این تابعیت دو گانه نیست؟! بنظر من اعطای تابعیت به همسران خانمهای ایرانی نباید تعلق بگیره ؛ حداکثر اقامت باید بدن از فردای تصویب این قانون هر چی اس و پاسه با ما همکلاسه به نظر من فقط باید در خصوص کسانی که مادر ایرانی دارند تجدید نظر بشود چون الان کسانی که مادر ایرانی دارند نمی توانند تابعیت ایران رو بگیرند تابعیت به شخصی که مادرش ایرانی است حتما باید داده شود.مگر زنان حقشان از مردان کمتر است؟! پیش بینی میکردم این طرح رو چون طرح افزایش جمعیت شکت میخوره...واسه خودمون آب داریم؟امریکا نخبه وارد میکنه که کشورش پیشرفت کنه ما چی؟ تعدادافراد افغانی مشمول چنین قانونی بیش از یک میلیون نفرند اگر بعد از دریافت تابعیت عیال ایرانی خود را طلاق داد چه میشود؟ این تغییرات ولازمه وبرای پیشرفت یک جامعه مناسبه ار تعصبا بپرهیزیم بزار ندن دنیا که به آخر نمیرسه بزارین کسانی که با این فکر که اگه به فرزندان افغانی ها تابعیت داده بشه روزیشون کم یا جاشون تنگ میشه راحت باشن به نظرمن حقه یه مادرایرانی هست که واسه بچه اش تابعیت کشوری که داره روبگیره چرا فکرمیکنین خواسته ی زیادیه؟؟؟؟خیلی ها باهمین مشگل دست وپنجه نرم میکنند که فقط بتونن یه مدرک داشته باشن وزندگی عادی داشته باشن ومن ازمسئولین عاجزانه خواهشمندم که به این مشگل رسیدگی بشه من بارها شنیدم که میگن ایرانی یعنی آریایی اصیل یعنی هرکس که آریایی هست ایرانی هست حالا سوال : ما آریایی (سید)نداریم چرا که سید اصل و نسب عرب دارد مثل خودم من افغانی هستم ولی سید پس دراصل من افغانی هم نیستم یه عرب هستم مثل خیلی از سید های دیگر حالا جدا از این که پدرم از سن ۵ سالگی به ایران آمده تا الان که ۵۶ سالش هست تاکنون هم از ایران خارج نشدیم یا یه مثال دیگر این همه خاوری چشم بادامی مادر فریمان داریم اینها هم آریایی اصیل نیستن پاسخ ها
علی
| 
| ۰۹:۲۳ - ۱۳۹۵/۱۰/۰۷
من خودم مشهدی هستم همه ی این چشم بادامی هایی که میگی افغانی هستن مخصوصا خداداد عزیزی که از دایکندی افغانستان هستش بگذریم مهم نیست اما امیدوارم دولت به مهاجرین مخصوصا اونایی که در ایران متولد شدن و عمرشون رو در ایران گذاشتن و زحمت کشیدن پای آبادی ایران شناسنامه بده فارق از این که مادر و پدرشون از اینور مرز هستن یا اونور مرز افغانی و ایرانی و تاجیکی فقط واژههایی بیش نیستن ملتهای فارسی زبان حتی اگه بینشون صدها مرز باشه و میلیون ها نژاد پرست چوب لای چرخشون بذارن مخصوصا در کامنتهایی مثل همچین پستهایی باز هم ریشه های نژادی قومی فرهنگی و خاکشون به قدری در هم طنیده هستن که با اشاره ای همچین مشکلاتی رو حل میکنن فقط کافیه به هم ایمان داشته باشیم کاش ما هم کمی از بلاد کفر دوستی و برادری و نزدیکی رو یاد میگرفتیم و بر سر چنین مسائلی اینقدر سخت گیری نمیکردیم حداقل بین فارسها که همه از یک نژادیم چرا شرایط رو با خشت نژادپرستی و امنیتی کردن محیط بنا میکنین که کشورمون پیشرفت نکنه و امنیتش به خطر بیافته با این شرایط بلاتکلیفی مهاجرین و بچه هاشون محیط برای فساد اداری در بخشهای مختلف اهم از ثبت احوال فراهم میکنید و یا شرایط رو برای اخاذان جعل اسناد فراهم میکنید و از طرفی باعث این میشید که مهاجرین در ایران مورد سواستفاده و اخاذی قرار بگیرن و طبیعتا چون مهاجرن درست نمیتونن از حقشون دفاع کنن و این زمینه وقوع جرم رو فراهم میکنه کاش دولتیها کمی به این چیزها فکر میکردن افغانها خیلی با استعداد هستن و نمونه هم کم نداریم در ایران از سازنده سانتریفیجو بگیر تا سازنده پهباد و.... کاش کمی دیدمون رو بازتر میکردیم نسبت به مهاجرین.. یا حق ههخ دقیقن کشورهای بدبخت جهان سومی رو با رنگ قرمز در نقشه نشون داده که قانون مسخره دارند مثل ایران و سومالی و جیبوتی وووووو و کشورهای متمدن با قانون منطقی و انسانی رو با رنگ آبی مشخص کرده افسوس به ایران با این قوانین جهان سومیش سلام به شمادوستان عزیز.اگردولت ایران ازهمون اول که مهاجرین افغان روبه کشورراه داده بودن این مشکلات راحل میکردن تاالان شاهدرفتن افرادزیادی ازنخبگان افغان به اروپانبودیم کسانی که دراونجا به خیلی ازکارهای اون کشورهاکمکهای بزرگی میکنن وامروزکشورایران دوبرارازاین پیشرفت میکرد.من خودم یک افغان متولدایرانم که جلوتحصیلم گرفته شدولی بااینکه نتوانستم تحصیل کنم .به شقلهای مثل ساخت ماشین الات صنعتی رواوردم وموفقیتهایی به دست اوردم که شایدخیلی ازباسوادهاهم هنوزنتونستن به دست بیارن درکل یک افغان بهش شناسنامه بدن یاندن کاره خودشومیکنه زیادجوشوحرص نخورید.روزهمه خوش.