سکوت مطلق درباره پروژه‌های سینمایی «همت» و «باقری»

در حالی به پایان سال ۹۳ نزدیک می‌شویم که واپسین فرصت رونمایی از پروژه‌های‌ سینمایی در جشنواره فجر با غیبت آثار جدی در حوزه دفاع مقدس همراه بود و عملاً هیچ‌ یک از سوژه‌هایی که قرار بود به تصویر کشیده شود، به مرحله پیش تولید نیز نرسید؛ اتفاقی که با وضعیت موجود برای سال آینده نیز محتمل است و ظاهراً اراده‌ جدی نیز برای تغییر این شرایط وجود ندارد.

به گزارش «تابناک»، ۵ تا ۱۰ میلیارد تومان؛ این برآورد معمول این روز‌ها برای پروژه‌های جدی سینمایی در حوزه دفاع مقدس است و طبیعتاً وقتی لفظ «جدی» مطرح می‌شود، درباره فیلم سینمایی با یک کارگردان شناخته شده و دارای کارنامه درخشان، سناریویی قابل اعتنا‌ و در ‌‌نهایت بازیگران توانمند سخن به میان می‌آید و با این حساب در شرایطی که یک پروژه آپارتمانی با فیلمبرداری در چند هفته و با کستینگی متشکل از دو تا پنج بازیگر، یک میلیارد تومان هزینه‌ دارد، چنین رقم‌هایی برای پروژه‌های دفاع مقدس دور از انتظار نیست.

البته این برآورد و فاصله قابل تأمل کف و سقفش، به واسطه نوع همکاری نهادهای مرتبط در کیفیت و هزینه دریافتی بابت در اختیار قرار دادن تجهیزات نظامی به ویژه تجهیزات سنگین، در اختیار قرار دادن سیاهی لشکر، حجم جلوه‌های ویژه، ترکیب کیفی و کمی بازیگران حرفه‌ای و ترکیب کیفی عوامل پشت دوربین به خدمت گرفته شده، موقعیت و تعداد لوکیشن‌های فیلمبرداری، مدت زمان پیش تولید و تولید و... است و بنابراین تولید چنین پروژه‌هایی، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد.

کاهش بودجه‌های فرهنگی اما توان سرمایه‌گذاری ‌روی چنین پروژه‌هایی را به شدت کاهش داده و باعث شده تا این مجموعه‌های فرهنگی با هم‌افزایی نیز نتوانند یک پروژه سینمایی ‌تولید کنند، کما اینکه برای تولید پروژه «همت» به کارگردانی رضا میرکریمی، نشست‌هایی با حضور نهادهای دست‌اندرکار در این حوزه برگزار شد، ولی در ‌‌نهایت این پروژه مهم سینمایی تا این لحظه به مرحله تولید نرسیده و ‌نهادهای مسئول نتوانسته‌اند حتی مشارکتی به تأمین هزینه‌های این پروژه اقدام ورزند که اتفاقی عجیب است.


‌نگاه‌ به بودجه‌های فرهنگی نشان می‌دهد، بخش خصوصی نیز همچون نهادهای متولی توان سرمایه‌گذاری‌های کلان ندارد، زیرا طبیعتاً بعید است چنین پروژه‌هایی توان بازگرداندن هزینه اولیه‌شان را داشته باشند؛ برای نمونه، فروش ۱۵ میلیارد تومانی برای یک اثر دفاع مقدسی ۵ میلیاردی ـ با هر کیفیت ممکن ـ دور از ذهن خواهد بود و برای همین، به رغم ضرورت تولید چنین پروژه‌هایی‌ به دلیل سودده نبودن، بخش خصوصی نیز رغبتی برای سرمایه‌گذاری ندارد.

بنابراین تنها نهادهای دولتی ‌می‌مانند که سیاست عمده آنها ‌به جای سرمایه گذاری بودجه ‌روی چند پروژه، توزیع رقم بودجه سینمایی در تعداد قابل توجهی از فیلم‌ها بوده تا همه راضی نگه داشته شوند؛ رویکردی که در نوع خود باعث می‌شود ‌نتوان امیدی به تولید یک اثر فاخر سینمایی با تأمین رقم کلان چنین اثری داشت.

بدین ترتیب، هنوز ‌در بهمن ۱۳۹۳ پروژه‌ سینمایی «همت» که از بهمن ۱۳۹۲ پیگیری برای آغاز روند تولیدش جدی شد،‌ مراحل پیش تولید را نیز طی نکرده و طبیعتاً در جشنواره از این اثر ـ که می‌توانست یکی از فیلم‌های ماندگار تاریخ سینمای دفاع مقدس باشد ـ رونمایی نشد و اساساً فیلم جدی در حوزه دفاع مقدس در جشنواره سی و سوم رونمایی نشد و دست سینمای ایران از مضامین مرتبط با دفاع مقدس خالی بود و چه بسا تا بهمن ۱۳۹۴ نیز این وضعیت ادامه داشته باشد!

پروژه دیگری که وضعیت مشابهی دارد، فیلم سینمایی است که کمال تبریزی قصد داشت با محوریت شهید «حسن باقری»، فرمانده نابغه دوران دفاع مقدس و از مؤثر‌ترین چهره‌های عملیاتی جنگ تحمیلی بساز‌د اما این پروژه نیز تأمین مالی نشد و سینمای ایران خالی از برکت وجود یاد و خاطره شهدای دفاع مقدس در یک سال اخیر بود و‌ ظاهراً نباید سراغ پروژه جدی رفت و فیلم‌های کم مایه‌تر فرصت بیشتری برای ساخت ـ حتی در عرصه دفاع مقدس ـ دارند.

از این منظر به نظر می‌آید اگر قرار بر تغییر این وضعیت باشد، باید پیش از پایان سال جاری، تکلیف روند تولید این دو پروژه توسط نهادهای مسئول و مشخصاً سازمان سینمایی مشخص شود، زیرا با توجه به زمان طولانی مراحل پیش تولید، تولید و پس از تولید چنین پروژه‌هایی، حتی اگر امروز نیز این پروژه‌ها آغاز شود، رساندن محصول نهایی به جشنواره سی و چهارم فجر، امری دشوار خواهد بود و در واقع همین امروز نیز دیر شده، مگر آنکه اراده‌ای برای رونمایی از اثر دفاع مقدسی تا انتهای سال آینده باشد.