تولید به دنبال واقعی بودن نرخ ارز است

روز گذشته رئیس‌جمهور با حضور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، لایحه بودجه را تقدیم مجلس کرد و باعث شد ‌برای بار دوم پس از دولت احمدی‌نژاد، بودجه بموقع و در زمان قانونی به مجلس برسد.

اما در این لایحه، برخی اتفاقاتی روی داده و باعث نگرانی مردم شده است؛ از جمله اینکه قرار بود دولت با رقمی که ‌برای نرخ ارز در نظر گرفته،‌ ‌اوضاع را طوری مدیریت کند تا قیمت ارز به سوی تک نرخی شدن برود، ولی در این لایحه، نه تنها خبری از تک نرخی شدن نیست، بلکه افزایش ۲۰۰ تومانی ارز دولتی نیز باعث التهاب بازار و نگرانی مردم شده است.

در همین خصوص گفت و گویی با ابراهیم نکو دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس و نماینده مردم رباط کریم انجام دادیم تا نظر مجلس را نیز در خصوص این موضوع جویا شویم مشروح گفت و گو را در زیر بخوانید.

ابراهیم نکو در این باره اظهار داشت: دولت بنا بر‌ واقعیت‌های موجود و اینکه بودجه به واقعیت نزدیک‌تر است و شاید‌ آسیب‌ها را به جامعه کمتر کند،‌ برای نتظیم لایحه بودجه اقدام کرده است؛ ضمن اینکه برخی نکات برجسته نیز در این بودجه به چشم می‌خورد.

وی گفت: این نقاط چند ویژگی خوب دارد که هم می‌تواند باعث هدایت درست بودجه شود و هم اینکه اگر در اجرای بودجه غفلت شود، باعث انحراف آن خواهد شد. ‌فکر می‌کنم قسمتی که منجر به انحراف بودجه شود، کمتر است و بعید به نظر می‌رسد، اتفاق بیفتد،‌ چون دولت قیمت دلار و نفت را منطقی در نظر گرفته است.

این نماینده مجالس افزود: ‌توجه دولت به دنبال کاهش نفت، معطوف به منابع دیگری است که به نحوی بتواند جبران کسری کرده و ایجاد همفزایی بیشتری کند.

وی در پاسخ به اینکه چرا دولت در زمانی که همه مردم انتظار داشتند، قیمت دلار امسال ارزان‌تر شود، ولی دولت خود قیمت را بالا برده و به نوعی به ایجاد تورم بیشتر دامن زده‌ و ممکن است فشار بر مردم را زیاد کند، گفت: بخشی از این ماجرا به تورم بر‌می‌گردد، ولی بخش اصلی به صادرات کشور باز‌خواهد گشت.  

وی گفت: تولید به دنبال واقعی بودن نرخ ارز است که می‌تواند پویا شود. اگر قیمت دلار پایین در نظر گرفته شود، تولید با چالش جدی روبه‌رو خواهد شد و سردرگمی در بازار، اولین اتفاق در این خصوص خواهد بود. پس زمانی که نزدیک به واقعیت نرخ ارز را در نظر بگیریم و آن را نزدیک به نرخ آزاد کنیم، واقعی‌تر است.

وی در پاسخ به اینکه خود دولت، عامل بالا بودن نرخ ارز هست و اگر می‌خواست می‌توانست در ماه‌های گذشته قیمت را پایین می‌آورد، گفت: قیمت دلار بیش از آنکه متأثر از داخل باشد، بیشتر وابسته به فعل و انفعالات بازار‌های بیرونی و خارج از کشور است و زمانی که تحریم‌ها و تهدید‌ها را در کنار هم قرار دهیم، درخواهیم یافت که قدرت پول داخلی در برابر پول خارجی از جمله ارز نرخ پایین تری دارد.

وی تأکید کرد: متأسفانه این واقعیتی است که وجود دارد و دست دولت هم نیست که بتواند آن را اصلاح کند؛ یعنی نمی‌تواند ارزش پول داخلی را در برابر دلار افزایش دهد؛ بنابراین، این موضوع امکان پذیر نخواهد بود و چه بسا اگر مدیریت صحیح در مدیریت ارزی نداشته باشد، پس از مدتی، شاهد افزایش بی‌رویه قیمت خواهیم بود و در نتیجه با همین مبلغ در نظر گرفته شده در بودجه هم پاسخگوی نیاز دولت نخواهد بود.

وی گفت: به هر حال تصور من بر این است که آثار مثبت این نرخ دلار، بیشتر از چیزی خواهد بود که در بودجه در نظر گرفته شده ‌و ممکن است با مدیریت مناسب ـ که ما از دولت سراغ داریم ـ در آینده حتی نرخ دلار پایین بیاید و یا با برداشته شدن برخی تحریم‌ها، پایه پولی کشور تقویت و پول ایران به ارزش واقعی خود نزدیک‌تر شود.

وی در پاسخ به اینکه وقتی دولت، قیمت دلار را افزایش می‌دهد، به‌‌ همان نسبت در بازار نیز قیمت دلار افزایش می‌یابد و بار دیگر بین قیمت ارز دولتی و آزاد شکاف ایجاد می‌شود، گفت: زمانی که شخصی واردات ‌یا صادرات انجام می‌دهد، اگر دولت از این شخص حمایت ارزی نداشته باشد، آیا وارد کننده راضی خواهد بود و یا می‌تواند با دلار کمتر از ۲۸۰۰ تومان وارد کند؟

وی در پاسخ به این پرسش که وارد کننده با دلار ارزان‌تر راحت‌تر خواهد بود و راضی است، ‌دلار را با نرخ پایین از دولت دریافت کند، گفت: بحث همین است. قرار بود یارانه‌ها و آزاد‌سازی در برنامه‌ها‌ باشد که البته این با قانون منافات دارد؛ بنابراین، اگر دولت بار دیگر بخواهد به تولید کننده سوبسیت پرداخت کند تا وارد کننده با ‌دلار ارزان واردات انجام دهد، به ضرر کشور خواهد بود.

وی همچنین درباره اینکه آیا غیر از این است که تمام تصمیمات دولت به نفع خودش هست و عمده صادرات کشور، مربوط به نفت است و در حقیقت ما صادرات غیر نفتی آنچنانی نداریم و دولت از این طریق می‌خواهد بودجه مورد نیاز خود را تعیین کند و در این میان مردم هم به فکر چاره برای خود باشند، گفت: نه این گونه نیست، دولت با درآمد نفتی نمی‌خواهد برای خود کاخ ‌یا هتل بسازد.

وی افزود: دولت می‌خواهد درآمد‌های خود را با صادرات نفت و دیگر موارد بالا ببرد، در اینجا ‌واقعیتی به نام کاهش جهانی قیمت نفت ـ که در حال حاضر از ۱۰۰ دلار به کمتر از ۷۰ دلار رسیده ـ وجود دارد؛ بنابراین، با این کاهش‌های متعدد نفتی، امکان اینکه دولت بتواند بودجه خود را اداره کند، نیست.

از سوی دیگر، فروش نفت و بهای آن دست دولت نیست؛ یعنی دولت دخالتی در قیمت نفت ندارد و نمی‌تواند قیمت آن را بالا ببرد. قیمت نفت مشخص است؛ بنابراین، درآمدی که از این راه نیز عاید دولت می‌شود، به همین میزان کمتر است‌ و همه این موارد فشار را متوجه داخل می‌کند.

این نماینده مجلس همچنین یادآور شد: زمانی در عربستان هر چهار ریال، با هزار تومان معامله می‌شد، ولی اکنون هر ریال عربستان به هزار تومان رسیده ‌و ‌‌پول ایران چهار برابر کاهش ارزش پیدا کرده است، به‌‌ همان نسبت قیمت ریال ایران در کشور‌های حاشیه خلیج فارس کاهش یافته و هر دلار ایران به ۳۸۰۰ تومان رسیده است.

وی در پاسخ به اینکه بالاخره دولت چه زمانی از مردم حمایت خواهد کرد و چه زمانی بیش از آنکه به تأمین منافع دولت بیندیشد به فکر رفاه مردم خواهد بود، گفت: این گونه هم نیست. دولت سال گذشته گام‌های مؤثری‌ در بخش درمان و سلامت برداشته ‌و این نشان می‌دهد ‌دولت به فکر رفاه مردم هم هست.

وی گفت: البته ما هم به این رفتار دولت اعتراض داریم؛ اما چیزی که در آینده با این نرخ دلار اتفاق خواهد افتاد، این است که بسیاری از منابع در نظر گرفته شده در لایحه بودجه محقق نخواهد شد. همچنین اینکه چه میزان خواهد بود، هنوز مشخص نیست اما از گذشته کمتر می‌شود. من فکر می‌کنم چیزی که دولت در این لایحه، بهتر از سایر بودجه‌ها عمل کرده، ‌همین واقعی بودن یا نزدیک به واقعیت بودن بودجه امسال است.

وی در پاسخ به این پرسش‌ها که آیا دولت واقعا بودجه امسال را واقعی در نظر گرفته، آیا دولت نمی‌توانست در بخش‌های دیگر سرمایه‌گذاری کند، یا واحد‌های صنعتی را فعال می‌کرد و یا اینکه مثلا فروش نفت را بالا می‌برد تا امسال قیمت دلار به جای افزایش کاهش داشته باشد و از این طریق به جای اینکه این کاستی‌ها را با فشار بر مردم جبران کند، بودجه خود را واقعی می‌کرد، گفت: متأسفانه این واقعیتی است که‌ دولت در این زمینه تنبلی کرده است.

البته هنوز زمینه‌های توسعه صنعتی ‌در کشور آماده نبوده و در‌آمد‌سازی از دیگر موارد نیز برای دولت امکان پذیر نیست. همچنین افزایش تولید نفت هم با توجه به وجود سقف تولید امکان پذیر نیست و در ‌‌نهایت ضرر آن متوجه مردم است؛ اما این گونه هم نیست که این بودجه مردم را به زانو در‌بیاورد.

این نماینده گفت: ‌دولت در تلاش است تا بخشی از این فشار‌ها را با افزایش حقوق و دستمزد جبران کند، ولی ۱۷ درصد با توجه به تورم گسترده‌ای که در دولت گذشته پدید آمد، چشمگیر نخواهد بود و همچنان قدرت خرید مردم متزلزل می‌ماند و چیزی که مردم از دولت انتظار داشتند، محقق نمی‌شود و افزایش قدرت خرید در مردم برای سال آتی امکان‌پذیر نخواهد بود.

وی در پاسخ به اینکه چرا دولت امسال کاری نکرد تا دست‌کم دلار را ‌‌گران نکند گفت: در این صورت بسیاری از پروژه‌ها تکمیل نمی‌شد، اما دولت می‌تواند با برخی اقدامات دیگر از برخی آسیب‌ها جلوگیری کند؛ به طور مثال با حذف یارانه نقدی قشرهای پر در‌آمد، بخشی از نیاز خود را تأمین کند.

‌با حذف بخشی از یارانه‌بگیران ـ آن هم نه به این وسعت ‌۱۰ میلیون یا ۱۵ میلیون نفر، بلکه با حذف ۵۰ درصد از یارانه بگیران ـ اتفاقی در معیشت مردم نخواهد افتاد و قدرت خرید بخش‌های دیگری از جامعه افزایش خواهد یافت.

اینها اقداماتی است که می‌تواند در دستور کار قرار گیرد؛ اما نکته دیگر‌ در این میان، که دولت باید در مورد آن ‌احتیاط بیشتری کند، اینکه اگر قیمت بنزین امسال افزایش یابد، آسیب‌های زیادی به مردم وارد خواهد کرد و این آسیب‌ها در نهایت دامن خود دولت را خواهد گرفت.

وی در پایان یادآور شد: ما به عنوان نماینده مردم از حق آنان دفاع خواهیم کرد. گاه لازم است ‌برخی تصمیمات بر خلاف واقعیت‌ گرفته شود تا بتواند تعادل را به جامعه برگرداند و پس از آن در یک شرایط منطقی‌تر با ‌تصمیمات مناسب، ‌شرایط را کنترل کرد. امروز با قاطعیت می‌توان گفت که اجرای هدفمندی به ضرر مردم بوده ‌و آثار منفی آن بیش‌ از هر زمان دیگری احساس می‌شود.