چرا مذاکره‌کننده ارشد روس، فعلا مورد علاقه آمریکایی‌هاست؟
روس‌ها فعلا به نقشی که از نظر غرب مثبت است، در مذاکرات هسته‌ای ادامه می‌دهند، ولی علائم هشداردهنده‌ای از سوی برخی حلقه‌های سیاسی و سیاست خارجی در مسکو وجود دارد که نشان می‌دهد، ممکن است تصمیم روس‌ها عوض شود.
وقتی ماه پیش اعلام شد که ایران و روسیه در مسکو توافقی را امضا کرده‌اند تا شرکت روسی روس‌اتم، راکتورهای هسته‌ای بیشتری برای ایران بسازد، بعضی از ناظران احساس نگرانی کردند که این روند به مذاکرات هسته‌ای جاری در وین آسیب خواهد زد، به ویژه به این دلیل که اگر ایران در حال آماده شدن برای توافقی هسته‌ای با گروه ۱+۵ بود، چه دلیلی داشت که بدون روشن شدن محتوای این توافق، ایرانی‌ها روسیه را سازنده نیروگاه‌های جدید خود انتخاب کنند؟!
به گزارش «تابناک»، لورا روزن، خبرنگار آمریکایی ال‌مانیتور با ذکر این مقدمه، به تحلیل رفتار کنونی مذاکره‌کنندگان روس و احتمال تغییر رفتار روس‌ها برای به شکست کشاندن مذاکرات هسته‌ای پرداخته است.
به نوشته وی، مقامات و کار‌شناسان آمریکایی و اروپایی می‌گویند، چشم‌انداز توافق هسته‌ای ایران و روسیه می‌تواند یکی از سخت‌ترین موضوعات در مذاکرات هسته‌ای یعنی اندازه برنامه غنی‌سازی ایران در یک توافق احتمالی نهایی را حل کند و همین باعث شده که طرف غربی، نقش روس‌ها در مذاکرات حساس هسته‌ای را بسیار سازنده، حرفه‌ای و خلاقانه توصیف کنند.
البته بیشتر این تحسین نادر روس‌ها توسط طرف آمریکایی، متوجه سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه است؛ دیپلمات حرفه‌ای ۵۴ سالهای که علی‌رغم تنش‌های عمیق بین روسیه و غرب بر سر مسأله اوکراین، توانسته است در موضوع هسته‌ای ایران تا حد زیادی با همتایان اروپایی و آمریکایی خود به هماهنگی برسد.
رابرت اینهورن، یکی از اعضای ارشد سابق تیم مذاکره‌کننده امریکا در گفت‌و‌گو با ال‌مانیتور، ریابکوف را دیپلماتی بسیار ماهر و حرفه‌ای توصیف می‌کند که به خوبی به دنبال منافع روسیه است که در مذاکرات و از جمله در دور اخیر مذاکرات، نقشی بسیار سازنده ایفا کرده است.
به گفته اینهورن، منفعت روسیه در این است که رسیدن به یک توافق هسته‌ای مانع از بروز یک درگیری نظامی شود و منفعت اقتصادی روسیه هم این است که تجارت هسته‌ای خود را با ایران افزایش دهد.
جوفی جوزف، یکی دیگر از مذاکره‌کنندگان سابق آمریکایی، نقش ریابکوف در خارج نشدن مذاکرات هسته‌ای از مسیر خود در نتیجه اختلافات غرب و روسیه را جدی می‌داند. او کار با ریابکوف را آسان و رفتار او را دوستانه می‌داند. الن تاوچر یکی از دستیاران سابق وزارت خارجه نیز نظر مشابهی در باره ریابکوف دارد.
همتایان غربی، ریابکوف را بسیار عملگرا و از کار‌آمد‌ترین دیپلمات‌های روس می‌دانند، ولی با وجود این عملگرایی و در دسترس بودن شخص ریابکوف، در مواردی کاملا دور از دسترس است. به نظر می‌رسد حتی برخی از نزدیک‌ترین همکاران وی از زندگی شخصی وی چیزی نمی‌دانند (طبق معرفی وی از سوی وزارت خارجه روسیه، ریابکوف متاهل است و دو فرزند دارد) و یا اینکه چیزی از گذشته او نمی‌دانند و از جمله آگاه نیستند که آیا انگلیسی خوب وی ناشی از دوره‌ای زندگی در غرب است یا خیر. روزن مدعی است که ریابکوف حاضر به گفت‌و‌گو با ال‌مانیتور هم نشده است.
علاوه بر ایرانی‌ها، دشمنان اصلی ایرانی‌ها یعنی اسرائیلی‌ها هم از ریابکوف تعریف می‌کنند ریابکوف معمولا اسرائیلی‌ها را در جریان مذاکرات با ایران قرار می‌دهد.
ریابکوف که در سال ۱۹۶۰ متولد شده است، در سال ۱۹۸۲ از مؤسسه دولتی روابط بین‌الملل در مسکو فارغ‌التحصیل شده و در همان سال به وزارت خارجه پیوسته است. این مسیر معمول رفتن از دانشگاه به وزارت خارجه در بین دیپلمات‌های روس است.
ریابکوف در فاصله سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵ در سفارت آمریکا در واشنگتن و از جمله برای یوری اوشاکوف سفیر وقت روسیه در امریکا کار کرده است. اوشاکوف اکنون مشاور سیاست خارجی پوتین است و به گفته کار‌شناسان روس، این ارتباط با کرملین اکنون اهمیت زیادی دارد.
پل ساندرز از مقامات سابق دولت بوش، یادآور می‌شود همه باید به یاد داشته باشند هر تصمیمی در مورد توافق هسته‌ای با ایران نه در وزارت خارجه روسیه، بلکه در کاخ کرملین و به وسیله پوتین اتخاذ خواهد شد.
به گفته دیمیتری سیمز مشاور سابق ریچارد نیکسون در امور روسیه، از آنجایی که اوشاکوف اکنون مشاور پوتین است، ریابکوف تنها مشاور رئیس مستقیم خود یعنی لاوروف نیست. وقتی که هم لاوروف و هم اوشاکوف با ریابکوف راحت هستند، این به معنای ارتباط پوتین و ریابکوف است.
از سوی دیگر با توجه به مسئولیت‌های ریابکوف در حوزه مسائل ایران، خلع سلاح و مهم‌تر از ان ایالات متحده، آمریکای شمالی و آمریکای لاتین، وی فرد محوری در روابط با آمریکاست.
به نوشته روزن، در پشت صحنه مذاکرات ایران و ۱+۵ در ماه‌های اخیر، روسیه مشغول ارائه راه‌های خلاقانه‌ای برای پر کردن شکاف بین تقاضای ایران برای داشتن برنامه قابل توجه غنی‌سازی از یک سو و تلاش غرب برای محدود کردن برنامه غنی‌سازی ایران از سوی دیگر بوده است. یکی از گزینه‌های مورد بحث، انتقال بخش بزرگی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به روسیه و در مقابل ادامه فعالیت تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای ایران بوده است تا به این ترتیب، افزایش زمان گزیر احتمالی هسته‌ای ایران به یک سال مورد نظر آمریکا نیز محقق شود.
به علاوه روسیه به ایران پیشنهاد کرده که رآکتورهای هسته‌ای بیشتری در ایران بسازد و سوخت آن‌ها را در تمام عمر آن‌ها فراهم کند، ولی همزمان به ایران، پیشنهاد همکاری برای بسته‌بندی سوخت نیروگاه را نیز داده است.
اینهورن قراردادهای جدید هسته‌ای روسیه با ایران را برای مذاکرات بسیار خوب می‌داند زیرا قرار است روسیه در تمام مدت عمر آن‌ها، سوخت هسته‌ای مورد نیاز را فراهم کند و این استدلال ایران برای نیاز به غنی‌سازی در مقیاس صنعتی را تضعیف خواهد کرد.
به گفته کسلی داونپورت از انجمن کنترل سلاح، تبدیل اورانیوم غنی‌شده در خارج به سوخت در ایران ـ که روسیه وعده ساخت کارخانه آن در ایران را داده است ـ باعث کاهش احتمال اشاعه سلاح‌های هسته‌ای خواهد شد.
به گفته ساندرز، روس‌ها علاوه بر مخالفت با به دست آوردن سلاح هسته‌ای توسط ایران، از همراهی با توافق هسته‌ای با ایران اهداف اقتصادی هم دارند. همکاری هسته‌ای با ایران می‌تواند تبلیغی برای صنعت هسته‌ای روسیه نزد مشتریان دیگر هم باشد.
به گفته وی، روسیه در بازار جهانی هسته‌ای اهداف بلندپروازانه‌ای دارد. روس‌ها در ایران یک بازار واقعی برای خود می‌بینند و برای رسیدن به آن، باید تحریم‌های ایران برداشته شود.
روس‌ها فعلا به نقشی که از نظر غرب مثبت است در مذاکرات هسته‌ای ادامه می‌دهند، ولی علایم هشداردهنده‌ای از سوی برخی حلقه‌های سیاسی و سیاست خارجی در مسکو وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است تصمیم روس‌ها عوض شود.
به گفته ساموئل چاراپ، کار‌شناس روسیه در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک و از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا، این مسأله تنها به میزان تنش بر سر موضوع اوکراین ارتباط دارد. این پیام قبلا در گفت‌و‌گوی روس‌ها با طرف غربی در ماه اکتبر و در شهر والدای مخابره شد.
یکی از روس‌ها در این باره اظهار داشت: «ما هنوز مبانی خود در دیگر مسائل سیاست خارجی را تغییر نداده‌ایم، ولی تا همیشه صبور نخواهیم ماند».
به گزارش «تابناک»، لورا روزن، خبرنگار آمریکایی ال‌مانیتور با ذکر این مقدمه، به تحلیل رفتار کنونی مذاکره‌کنندگان روس و احتمال تغییر رفتار روس‌ها برای به شکست کشاندن مذاکرات هسته‌ای پرداخته است.
به نوشته وی، مقامات و کار‌شناسان آمریکایی و اروپایی می‌گویند، چشم‌انداز توافق هسته‌ای ایران و روسیه می‌تواند یکی از سخت‌ترین موضوعات در مذاکرات هسته‌ای یعنی اندازه برنامه غنی‌سازی ایران در یک توافق احتمالی نهایی را حل کند و همین باعث شده که طرف غربی، نقش روس‌ها در مذاکرات حساس هسته‌ای را بسیار سازنده، حرفه‌ای و خلاقانه توصیف کنند.
البته بیشتر این تحسین نادر روس‌ها توسط طرف آمریکایی، متوجه سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه است؛ دیپلمات حرفه‌ای ۵۴ سالهای که علی‌رغم تنش‌های عمیق بین روسیه و غرب بر سر مسأله اوکراین، توانسته است در موضوع هسته‌ای ایران تا حد زیادی با همتایان اروپایی و آمریکایی خود به هماهنگی برسد.
رابرت اینهورن، یکی از اعضای ارشد سابق تیم مذاکره‌کننده امریکا در گفت‌و‌گو با ال‌مانیتور، ریابکوف را دیپلماتی بسیار ماهر و حرفه‌ای توصیف می‌کند که به خوبی به دنبال منافع روسیه است که در مذاکرات و از جمله در دور اخیر مذاکرات، نقشی بسیار سازنده ایفا کرده است.
به گفته اینهورن، منفعت روسیه در این است که رسیدن به یک توافق هسته‌ای مانع از بروز یک درگیری نظامی شود و منفعت اقتصادی روسیه هم این است که تجارت هسته‌ای خود را با ایران افزایش دهد.
جوفی جوزف، یکی دیگر از مذاکره‌کنندگان سابق آمریکایی، نقش ریابکوف در خارج نشدن مذاکرات هسته‌ای از مسیر خود در نتیجه اختلافات غرب و روسیه را جدی می‌داند. او کار با ریابکوف را آسان و رفتار او را دوستانه می‌داند. الن تاوچر یکی از دستیاران سابق وزارت خارجه نیز نظر مشابهی در باره ریابکوف دارد.
همتایان غربی، ریابکوف را بسیار عملگرا و از کار‌آمد‌ترین دیپلمات‌های روس می‌دانند، ولی با وجود این عملگرایی و در دسترس بودن شخص ریابکوف، در مواردی کاملا دور از دسترس است. به نظر می‌رسد حتی برخی از نزدیک‌ترین همکاران وی از زندگی شخصی وی چیزی نمی‌دانند (طبق معرفی وی از سوی وزارت خارجه روسیه، ریابکوف متاهل است و دو فرزند دارد) و یا اینکه چیزی از گذشته او نمی‌دانند و از جمله آگاه نیستند که آیا انگلیسی خوب وی ناشی از دوره‌ای زندگی در غرب است یا خیر. روزن مدعی است که ریابکوف حاضر به گفت‌و‌گو با ال‌مانیتور هم نشده است.
علاوه بر ایرانی‌ها، دشمنان اصلی ایرانی‌ها یعنی اسرائیلی‌ها هم از ریابکوف تعریف می‌کنند ریابکوف معمولا اسرائیلی‌ها را در جریان مذاکرات با ایران قرار می‌دهد.
ریابکوف که در سال ۱۹۶۰ متولد شده است، در سال ۱۹۸۲ از مؤسسه دولتی روابط بین‌الملل در مسکو فارغ‌التحصیل شده و در همان سال به وزارت خارجه پیوسته است. این مسیر معمول رفتن از دانشگاه به وزارت خارجه در بین دیپلمات‌های روس است.
ریابکوف در فاصله سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۵ در سفارت آمریکا در واشنگتن و از جمله برای یوری اوشاکوف سفیر وقت روسیه در امریکا کار کرده است. اوشاکوف اکنون مشاور سیاست خارجی پوتین است و به گفته کار‌شناسان روس، این ارتباط با کرملین اکنون اهمیت زیادی دارد.
پل ساندرز از مقامات سابق دولت بوش، یادآور می‌شود همه باید به یاد داشته باشند هر تصمیمی در مورد توافق هسته‌ای با ایران نه در وزارت خارجه روسیه، بلکه در کاخ کرملین و به وسیله پوتین اتخاذ خواهد شد.
به گفته دیمیتری سیمز مشاور سابق ریچارد نیکسون در امور روسیه، از آنجایی که اوشاکوف اکنون مشاور پوتین است، ریابکوف تنها مشاور رئیس مستقیم خود یعنی لاوروف نیست. وقتی که هم لاوروف و هم اوشاکوف با ریابکوف راحت هستند، این به معنای ارتباط پوتین و ریابکوف است.
از سوی دیگر با توجه به مسئولیت‌های ریابکوف در حوزه مسائل ایران، خلع سلاح و مهم‌تر از ان ایالات متحده، آمریکای شمالی و آمریکای لاتین، وی فرد محوری در روابط با آمریکاست.
به نوشته روزن، در پشت صحنه مذاکرات ایران و ۱+۵ در ماه‌های اخیر، روسیه مشغول ارائه راه‌های خلاقانه‌ای برای پر کردن شکاف بین تقاضای ایران برای داشتن برنامه قابل توجه غنی‌سازی از یک سو و تلاش غرب برای محدود کردن برنامه غنی‌سازی ایران از سوی دیگر بوده است. یکی از گزینه‌های مورد بحث، انتقال بخش بزرگی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران به روسیه و در مقابل ادامه فعالیت تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای ایران بوده است تا به این ترتیب، افزایش زمان گزیر احتمالی هسته‌ای ایران به یک سال مورد نظر آمریکا نیز محقق شود.
به علاوه روسیه به ایران پیشنهاد کرده که رآکتورهای هسته‌ای بیشتری در ایران بسازد و سوخت آن‌ها را در تمام عمر آن‌ها فراهم کند، ولی همزمان به ایران، پیشنهاد همکاری برای بسته‌بندی سوخت نیروگاه را نیز داده است.
اینهورن قراردادهای جدید هسته‌ای روسیه با ایران را برای مذاکرات بسیار خوب می‌داند زیرا قرار است روسیه در تمام مدت عمر آن‌ها، سوخت هسته‌ای مورد نیاز را فراهم کند و این استدلال ایران برای نیاز به غنی‌سازی در مقیاس صنعتی را تضعیف خواهد کرد.
به گفته کسلی داونپورت از انجمن کنترل سلاح، تبدیل اورانیوم غنی‌شده در خارج به سوخت در ایران ـ که روسیه وعده ساخت کارخانه آن در ایران را داده است ـ باعث کاهش احتمال اشاعه سلاح‌های هسته‌ای خواهد شد.
به گفته ساندرز، روس‌ها علاوه بر مخالفت با به دست آوردن سلاح هسته‌ای توسط ایران، از همراهی با توافق هسته‌ای با ایران اهداف اقتصادی هم دارند. همکاری هسته‌ای با ایران می‌تواند تبلیغی برای صنعت هسته‌ای روسیه نزد مشتریان دیگر هم باشد.
به گفته وی، روسیه در بازار جهانی هسته‌ای اهداف بلندپروازانه‌ای دارد. روس‌ها در ایران یک بازار واقعی برای خود می‌بینند و برای رسیدن به آن، باید تحریم‌های ایران برداشته شود.
روس‌ها فعلا به نقشی که از نظر غرب مثبت است در مذاکرات هسته‌ای ادامه می‌دهند، ولی علایم هشداردهنده‌ای از سوی برخی حلقه‌های سیاسی و سیاست خارجی در مسکو وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است تصمیم روس‌ها عوض شود.
به گفته ساموئل چاراپ، کار‌شناس روسیه در مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک و از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا، این مسأله تنها به میزان تنش بر سر موضوع اوکراین ارتباط دارد. این پیام قبلا در گفت‌و‌گوی روس‌ها با طرف غربی در ماه اکتبر و در شهر والدای مخابره شد.
یکی از روس‌ها در این باره اظهار داشت: «ما هنوز مبانی خود در دیگر مسائل سیاست خارجی را تغییر نداده‌ایم، ولی تا همیشه صبور نخواهیم ماند».
