نسخه حذف یارانه ثروتمندان روی میز دولت قرار گرفت

حذف یارانه افرادي كه بالای 2 میلیون تومان حقوق می‌گیرند

بهمن آرمان کارشناس اقتصادی در مورد سخنان رئیس جمهور مبنی بر اینکه دولت نمی خواهد به حسابهای شخصی مردم سرک بکشد و فعلا راهکاری برای حذف ثروتمندان ندارد، گفت: عدم رعایت قانون مبنی بر اینکه یارانه افرادی که دارای درآمد بالا هستند، نشان دهنده این است که دولت هنوز به این نتیجه گیری نرسیده است که یارانه ثروتمندان را حذف کند. وی ادامه داد: این مطلب جای سئوال دارد، زیرا اصولا یارانه زمانی پرداخت می شود که افرادی از جامعه نیازمند آن باشند و در هیچ کشوري اینگونه نیست که به همه مردم یارانه بدهند.

آرمان تاکید کرد: یارانه به معنای یاری رساندن است و همه مردم ایران نیازمند یاری رساندن نیستند و از این رو بخشی از جامعه که به این کمکها نیازمند هستند باید تحت پوشش یارانه قرار بگیرند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: عملکرد دولت در پرداخت یارانه نقدی به همه اقشار جامعه سبب می شود که آسیب اصلی را خود دولت ببیند چرا که هر ماه به 72 میلیون نفر یارانه پرداخت می کند؛ به معنای اینکه دولت هر ماه 34 هزار میلیارد ریال از خزانه برداشت می‌کند.

وی افزود: همین امر سبب شده تا بودجه های عمرانی شدیدا کاهش پیدا کند و شاهد تعطیلی پروژه های عمرانی و یا راه اندازی آنها با تاخیرهای طولانی باشیم. به گفته آرمان، اظهارات اعضای دولت و شخص رئیس جمهور در مورد اینکه نمی خواهند به حساب‌های مردم سرک بکشند، منطقی نیست، چرا که دولت در بسیاری از موارد به زندگی شخصی مردم ورود می کند و در آن دخالت می کند اما چگونه است که به میزان دارایی و توانمندی افراد ورود نمی کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: با توجه به کاهش شدید قیمت نفت، دولت چگونه می خواهد هزینه پروژه های عمرانی را تامین کند؟ و یا اینکه چگونه می خواهد بخش‌های مختلف اقتصاد را از رکود خارج کند؟ و در نهایت اینکه در حال حاضر شرایط به شکلی است که دولت نمی تواند کارهای اساسی خود را پیش ببرد.

این استاد دانشگاه یادآوری کرد: مشخص کردن افرادی که حقی برای دریافت یارانه ندارند و اصولا مجاز نیستند از حمایت‌های دولتی بهره مند شوند، به معنای سرک کشیدن در زندگی افراد نیست، چرا که اگر برای حذف افراد مرفه از یارانه نقدی سرک کشیدن به حساب‌های مردم ملاک باشد، مصادیق بسیاری را می توان عنوان کرد که دولت به حریم افراد ورود کرده است.

وی تصریح کرد: رئیس جمهور باید در سخنان خود بازبینی کرده و زمینه ای را فراهم کند تا با استفاده از راه حل‌های مشخص که در کشورهای دیگر استفاده می شود، افراد مستحق شناسایی شوند. وی به دولت پیشنهاد داد یارانه نقدی را به افراد بازنشسته‌ای که کمتر از یک میلیون و 200 هزار تومان حقوق دریافت می کنند، پرداخت کند و در عین حال کارمندان رسمی دولت و یا بخش خصوصی که حقوقی بالای 2 میلیون تومان دریافت می‌کنند، حذف شوند.

آرمان افزود: در این صورت، افرادی که تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و دیگر موسسات خیریه هستند، یارانه تعلق بگیرد که پیدا کردن آنها کار سختی نیست. وی پیش بینی کرد؛ با توجه به کاهش قیمت نفت، دولت در سال جاری با کمبود منابع مالی برای تولید روبه رو باشد، چرا که تاکنون هم از 100 هزار میلیارد ریالی که باید به تولید اختصاص می یافت، تنها 24 هزار میلیارد ریال پرداخت شده است؛ یعنی کمتر از یک پنجم. به اعتقاد این استاد دانشگاه، دولت از مشاورینی با گرایش سیاسی خاص مشورت می گیرد و بر خلاف دوران سازندگی که اقتصاددانان مستقل به هیات دولت راه داشتند، درهای نهاد ریاست جمهوری بر روی اقتصاددانان مستقل باز نیست.

وی ادامه داد: در حال حاضر شاهد ضعف دولت در نظرگیری از کارشناسان هستیم و ملاحظات سیاسی سبب انتخاب کارشناسان اقتصادی در دولت شده است که این افراد در خدمات مشاوره ای به دولت نقطه نظر های سیاسی و غلط علمی ارائه می دهند.

اجراي قانون هدفمندي را همين‌جا متوقف كنيد

مهدی تقوی استاد دانشگاه علامه طباطبایی و از اقتصاددانان نهاد گراست. وي در مورد سخنان اعضاي هيات دولت مبني بر اينكه نمي توانند افراد ثروتمند را براي حذف از يارانه نقدي شناسايي كند، گفت:‌ قانون نمي گويد كه دولت نبايد به افراد ثروتمند يارانه بدهد،‌ چرا كه مشخص كردن آنها سخت است؛ به همين دليل دولت اعلام كرد براي پرداخت يارانه به همه افراد بودجه ندارد و از مردم خواست تا داوطلبانه انصراف بدهند.

وي ادامه داد: روش‌های دولت در شناسایی و تشخیص افراد غنی و فقیر جامعه ناکارآمد است، برای شناسایی دقیق افراد و اطلاع از میزان دارایی و درآمد مردم بانک اطلاعاتی مشخصی در کشور وجود ندارد. وي تصريح كرد: دولت راهي به غير از انصراف داوطلبانه مردم ندارد.

وي به اصل قانون هدفمندي يارانه ها انتقاد دارد.‌ به گفته وي، هدفمندی یارانه ها اختراع اقتصاددادان راست است؛ وزرا در دولت محمود احمدی نژاد و خود شخص احمدی نژاد اقتصاد سرشان نمی‌شد، این افراد با نظریات سرمایه داری دولتمردان نهم و دهم را ترغیب کردند که به این کار تن بدهند. اقتصاددانان راست یک بار هم آقای هاشمی را در دام تغییر سیاست اقتصادی انداختند، هاشمی رفسنجانی در آخرین سال ریاست جمهوری در تله این اقتصاددانان افتاد و با اجرای طرحی به عنوان طرح تعدیل اقتصادی تورم 49.5 درصد شد، ضریب جینی افزایش یافت و توزیع درآمد غیرعادلانه شد و فقرا فقیرتر شدند.

تقوي تصريح كرد:‌ دفعه دوم همین اقتصاددانان احمدی نژاد را در دام انداختند. بنده به عنوان استاد اقتصاد، تا پیش از آنکه احمدی نژاد از اصطلاح هدفمندی یارانه ها استفاده کند، این اصلاح را نشنیده بودم. اين استاد دانشگاه خاطر نشان كرد:‌ آقای احمدی انژاد با ارجای نادرست طرح هدفمندی یارانه‌ها، لطمه‌ای به اقتصاد بیمار ایران زد که تاوان آن را تا مدتهای طولانی باید بپردازیم. گرانی نهاده‌های تولید و افزایش قیمت حامل‌های انرژی، واحدهای تولیدی که با زحمت فراوان کار تولیدی را شروع کرده بودند را ورشکست کرد؛ خصوصا واحدهای صنعتی با طرح هدفمندی یارانه‌ها یکدفعه به زمین خوردند. 30درصدی که قرار بود به واحدهای تولیدی تعلق بگیرد و پول‌هایی که از صرفه‌جویی حامل های انرژی در اختیار دولت قرار گرفت، به سرنوشت نامعلومی دچار شد.

اين كارشناس اقتصادی گفت:‌ دولت برای اینکه توان پرداخت یارانه ها به مردم را داشته باشند، مدام خواهان چاپ پول از بانک مرکزی می شد، در نتیجه نقدینگی افزایش یافت و تورم به بالای 40 درصد رسید. تورم بالای 40 درصد، نرخ بیکاری بالا، فقیرتر شدن اقشار متوسط و آسیب پذیر جامعه و پولدارتر شدن عده ای مانند دلارفروش و سکه فروش‌ها را به همراه داشت.

وي افزود: در سال 1345 من بورسیه دولت بودم در انگلیس، در آن زمان ایران کشور ثروتمندی بود و دانش آموزان نخبه را در کشورهای اروپایی بورسیه می کرد، از این جهت من توسط دولت برای ادامه تحصیل به انگلیس رفتم. آنجا آموزش مجانی بود، سلامت مجانی بود، روی کالاها دولت از ثروتمندان یارانه می گرفت و به مردم کالای ارزان می‌داد، یک گدا در انگلیس نبود. همین تجربه هدفمندی در آنجا اجرا شد، قیمتها بالا رفت ، رکود تورمی ایجاد شد و بیکاری زیاد شد.

تقوي توضيح داد:‌ این هدفمندی هم که در ایران اجرا کردند، پیشنهاد صندوق بین المللی پول و بانک جهانی است که نسخه اقتصادی راست گرایان است که با اجرای آن، ضریب جینی افزایش پیدا کرده و سبب حذف طبقه متوسط از اجتماع می شود و طبقه متوسط به سمت طبقه فقیر می رود. وي ادامه داد:‌ این ایده سرمایه داری است که می گوید هر کس نمی‌تواند پول در بیاورد، باید حذف می شود. از همین جهت امیدوار بودیم دولت آقای روحانی این قانون را متوقف کند اما وی هم سیاست‌های غلط گذشته را ادامه داد. بعد از نتایجی که از اجرای فاز اول هدفمندی به دست آمد، دولت نباید به دنبال اجرای فازهای بعدی می رفت. وي گفت:‌ همه اجناس گران شده ، تورم به 40 درصد رسیده ، نرخ بیکاری افزایش یافته، هیچ نقطه قوتی وجود ندارد. آیا در مصرف گاز و بنزین صرفه جویی صورت گرفته است؟ خیر این اتفاق رخ نداده است. مردم مگر با گاز چه کاری را انجام می دهند؟ این همان مصرف روزانه مردم است. هر کسی هر مقداری که قبلا مصرف داشته، در حال حاضر هم همان میزان مصرف را دارد.

به گفته اين استاد دانشگاه، آقای روحانی این قانون را به دلیل مشورت‌هایی که مشاور اقتصادیش به وی می دهد، ادامه داد، چرا که وی هم یک اقتصاددان راستی است، آنها کینز را نمی شناسند و فریدمنی هستند، علم اقتصاد را خوب نخوانده اند. در اقتصادی که آنان باور دارند، یک عده پولدارتر می شوند و یک عده فقیرتر. همانطور که شاهد بودیم با اجرای تئوری های آنها نرخ بیکاری افزایش یافت و رشد اقتصادی در سال های 91 و 92 منفی شد.

وي گفت: پیشنهاد من به دولت آقای روحانی این است که این قانون را همینجا متوقف کنند چرا که در حال حاضر تحریم‌ها در حال کاهش یافتن است، از این رو دولت بدون درآمد حاصل از هدفمندی می توانند امورات مملکت را اداره کند، لذا نیازی به این قانون نیست.

وي در نهايت گفت: آقای روحانی باید مانند دولت‌های کارگری انگلیستان از ثروتمندان مالیات دریافت کند و به اقشار پایین جامعه تسهیلات بدهد. مالیات حقوق بگیران قبل از اینکه حقوق به دست آنها برسد، از آن کاسته می شود اما یک فرد دلار فروش مالیاتی پرداخت نمی کند و در مواردی 10 برابر حقوق ماهانه کارمندان و کارگران درآمد دارد اما مالیاتی نمی پردازد.

افزايش يارانه توليد با حذف تدريجي یارانه ثروتمندان

غلامرضا کاتب عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس در مورد اين مطلب كه دولت هنوز به راهكاري براي حذف ثروتمندان از پردخت يارانه نقدي نرسيده است؟ گفت: گفت: قانون این اختیار را به دولت داده است که به بخش‌ها و دهک‌های مختلف جامعه یارانه پرداخت و برنامه ریزی کند تا براساس علم افراد را شناسایی کرده و در بخش‌های مختلف حذف کند.

نماينده گرمسار تصريح كرد: دولت مصمم است ثروتمندان را از دریافت یارانه حذف کند اما نمی خواهد در این کار اشتباهی رخ داده و مشكلاتي ايجاد شود.

به گفته اين نماينده مجلس،‌ دولت درآمد هدفمندی را صرف بخش سلامت کرده و بخش دیگری را به تولید اختصاص داده است اما منابع کافی در اختيار ندارد تا همه مبلغی را که قانون براي توليد در نظر گرفته بود را به اين بخش اختصاص بدهد لذا با حذف تدريجي افراد ثروتمند از يارانه نقدي مي تواند يارانه توليد را افزايش دهد.

یارانه‌ها به 10 گروه مختلف دسته بندی شوند

حسین راغفر کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه الزهرا در مورد سخنان اخیر رئیس جمهور و معاون اول وی در مورد اینکه هنوز به راهکاری برای حذف افراد ثروتمند از لیست یارانه بگیران نرسیده اند، گفت: نظر دولت این است که ورود به حساب‌های مردم نگرانی ایجاد می کند؛ اگر چه کسی که از منابع عمومی مطالبه می کند، باید نیازمندی او برای حاکمیت روشن شود. وی ادامه داد: منابع عمومی به افراد خاصی از جامعه قابل پرداخت است و از این دسته افراد که داوطلب گرفتن حمایت‌های دولتی هستند، خواسته می شود تا دلایل خودشان را برای اینکه واجد شرایط هستند عنوان کنند، برای این کار مردم فرمی پر می‌کنند و تعهد می دهند که اگر خلاف واقع بگویند قانون با آنها برخورد کند.

راغفر خاطر نشان کرد: در ایران هم تفاوتی نمی کند. ضرورت دارد دولت از مردم در مورد ثروت، درآمد و حساب بانکی آنها سئوال کند و از ناحیه افراد با امضای آنها این اختیار را پیدا می کند که صحت و سقم سخنان آنها را راستی آزمایی کند.

این استاد دانشگاه یادآوری کرد: مردم در چندین نوبت فرم‌هایی را پر کردند و چنین تعهدی داده اند و این مساله یک اختیار قانونی برای دولت ایجاد کرد، بنا براین این خواست خود دولت است که به این مساله ورود پیدا نکند و از نظر قانونی منعی وجود ندارد.

راغفر تصریح کرد: پرداخت یارانه‌ها یک کار موقتی است و در همه جای دنیا بسته به وضعیت افراد دولت از یک کمک موردی شروع می کند و حمایتهای 6 ماهه و یک ساله از نیازمندان به عمل می آورد. پس از مدت زمان تعیین شده چنانچه افراد همچنان واجد شرایط دریافت یارانه بودند مجدد فرم پر کرده و درخواست می دهند.

وی افزود: دریافت یارانه حق دائمی نیست و موقتی است، لذا پرداخت یارانه به همه افراد جامعه از ابتدا کار درستی نبود. وی به دولت پیشنهاد داد از روش درست پرداخت یارانه استفاده کند که همانا شناسایی و رتبه بندی است. از محرومترین خانواده ها تا افرادی که به حمایت‌های غیر نقدی نیاز دارند، باید شناسایی شوند.

وی افزود: پس از آن دولت باید انواع مختلف حمایت از اقشار مختلف را تعریف کند و به اندازه منابع یارانه پرداخت کند. راغفر گفت: منابع قابل توجهی در این فرایند اتلاف شده و به هدر می رسد، این روند باید متوقف شود. هیچ دولتی نمی تواند برای همیشه یارانه به همه مردم پرداخت کند؛ همانطور که هم دولت قبل و هم این دولت به مشکل برخورده اند، هر دولت دیگری هم با این روش با مشکل مواجه می شود.

به گفته این استاد دانشگاه، دولت باید منابعی را آزاد کند تا بتواند از بخش‌های تولیدی حمایت کند و در این راه باید مقررات پرداخت اعتبارات را تسهیل کرده و پرداخت وام‌های معوق را نیز تسهیل کند اما متداول این است که دولت‌ها از بخش‌های تولیدی حمایت نقدی کنند تا آنها در پرداخت دستمزد از آن منابع بهره بگیرند.

وی با انتقاد از روش دولت برای شناسایی افراد ثروتمند، گفت: این روش مناسب نیست که از شناسایی ثروتمندان شروع کنند؛ از همه افراد اطلاعاتی وجود دارد و در تعیین حد ثروت مناقشه وجود دارد اما روش مناسب شناسایی میزان آسیب پذیری افراد نسبت به فقر است، از این رو برای تداوم پرداخت ابتدا باید از گروه‌های آسیب پذیر آغاز شود و با میزان محرومیت افراد یارانه هم باید متفاوت باشد.

وی چند توصیه به دولت داشت؛ اول اینکه حمایت‌های دولت در دوره های کوتاه مدت و موقتی باشد، دوم یارانه فقط پول نقد نباشد و بعضی خانواده ها سبد کالا و یا خدمات رایگان دریافت کنند و یا ترکیبی از این دو و در بعضی مواقع حادتر یارانه نقدی هم به حمایت‌های بالا افزوده شود و در عین حال، گاهی لازم است آموزش، درمان و مسکن هم در نظر گرفته شود. سوم اینکه یارانه ها به 10 گروه مختلف دسته بندی شوند و هر کس متقاضی هر نوع حمایتی است، فرم مخصوص به آن را پر کند تا امکان دریافت آن نوع از منابع را داشته باشد.