با شروع دور آخر مذاکرات هستهای در وین، روایتی رسانهای از مذاکرات در حال شکلگیری است که بر اساس آن مذاکرات بسیار بزرگتر و حیاتیتر از آن شده است که کاملا شکست بخورد. آنچه باعث شکست احتمالی مذاکرات بشود، لجاجت طرف آمریکایی در موضوع تحریمهاست و اینکه اگر قرار است گره مذاکرات گشوده شود، آمریکا باید در موضوع تحریمها رضایت طرف ایرانی را جلب کند.
به گزارش «تابناک»، هم خبرگزاری فرانسه و هم نشریه انگلیسی گاردین با درج مطالبی به غیر قابل تصور بودن شکست مذاکرات هستهای به دلیل تبعات سنگین آن پرداختهاند.
به نوشته آژانس فرانس پرس، مسأله غنیسازی در کنار طول دوره توافق نهایی که تحریمها طی آن برداشته خواهد شد، اصلی ترین موضوعات پیش روی رسیدن به یک توافق هستند و به گفته یک دیپلمات غربی، خواستههای ایران در موضوع تحریمها بیشتر از چیزی است که تاکنون طرف مقابل به آن راضی شده است.
در همین حال، کسلی دوانپورت از تحلیلگران انجمن کنترل تسلیحات آمریکا گفته است، شکست مذاکرات فاجعهبار خواهد بود، زیرا دو طرف سرمایه سیاسی زیادی را هزینه آن کردهاند و ترک میز مذاکره به معنای از دست دادن فرصتی بزرگ است.
جولیان بورگر، تحلیلگر گاردین نیز مذاکرات را بزرگتر از آن دانسته که شکست بخورد. وی در مورد دو مسأله اصلی مذاکرات یعنی غنیسازی و برداشته شدن تحریمها نیز به مقایسه توقعات دو طرف پرداخته است. به گفته وی به تدریج ادعاهای طرف غربی درباره استفاده ایران از تأسیسات اعلام شده خود برای گریز به سوی سلاح هستهای، خالی از توجیه منطقی در نظر گرفته میشود.
در حالی که ادعای تلاش برای افزایش زمان گریز هستهای ایران به حداقل یک سال به معنای پذیرش حدود چهار هزار سانتریفیوژ ایران است، رسانههای غربی حداقل تعداد مورد قبول ایران را هشت هزار دستگاه دانستهاند. این در حالی است که اکنون از حدود ۱۹ هزار سانتریفیوژ ایران، حدود ده هزار دستگاه آن مشغول کار است.
اما از اینها مهمتر موضوع تحریمهای در هم تنیده غرب علیه ایران است. اوباما نمیتواند تحریمهای اعمال شده توسط کنگره علیه ایران را لغو کند و تنها میتواند اجرای آنها را موقت به حالت تعلیق درآورد. اتحادیه اروپا توانایی برداشتن تحریمهای نفتی و بانکی خود علیه ایران را دارد، ولی تجریه توافق موقت ژنو، نشان میدهد که برداشته شدن بخشی و ناقص تحریمها تأثیری کمتر دارد و اثرات آن با تأخیر روشن خواهد شد، زیرا بانکهای نگران از عواقب نقض تحریمها، از مبادله با ایران پرهیز خواهند داشت. عدم دسترسی به درآمدهای نفتی نیز فایده برداشته شدن تحریمهای نفتی را کاهش خواهد داد.
گاردین در ادامه مدعی شده است، طرف ایرانی در گفتوگوهای اخیر در ازای تعهد به خروج اورانیوم غنیشده خود به مقصد تبدیل به میلههای سوخت در روسیه، خواستار اقدام جدی طرف مقابل در حوزه تحریمها شده است. در این راستا، ظریف به طرف غربی گفته است، اگر اوباما توانایی برداشتن دائمی تحریمها علیه ایران را ندارد، در مقابل باید تحریمهای شورای امنیت علیه ایران زودتر برداشته شود؛ هرچند اجابت چنین درخواستی در حوزه تحریم سلاح و فن آوریهای با کاربرد دوگانه سختتر است، ولی در مورد تحریمهای بانکی و سایر محدودیتهای اقتصادی سهلتر است.
همین خلاقیتهاست که با توجه به فاجعهبار بودن شکست مذاکرات، احساس امیدواری و خوشبینی ایجاد میکند. در غیاب یک توافق، کنگره به دنبال تصویب تحریمهایی است که وتوی آن توسط اوباما سخت به نظر میرسد. چنین تحریمهایی باعث واکنش ایران خواهد شد و ایران با کنار گذاشتن تعهدات توافق ژنو، برای مثال غنیسازی ۲۰ درصدی را از سر خواهد گرفت.
همین مسأله باعث خواهد شد، حتی در صورت نرسیدن کامل به توافق، طرفین به جای اعلام شکست مذاکرات، آن را تمدید کرده و سندی کوتاه را به عنوان چهارچوب توافق اعلام کنند. مسأله مهم ولی این است که تمدید مذاکرات، احتمال توافق را بهبود نمیبخشد، بلکه کار سختتر خواهد شد، زیرا مخالفان توافق و مذاکره به بهانه وقتکشی دیپلماتها به مقابله با آنها خواهند پرداخت.