داریوش کشاورز در مطلب ارسالی برای
«نگاه شما» نوشت:
کره خاکی چند قرن پیش از اختراع و پیدایش تکنولوژیها چگونه بوده است؟ نه کارخانهای، نه خودرو و نه بسیاری از وسایل آلوده کننده دیگر در زمین وجود نداشت. آن روزها درختان زیادی در این کره بودند و هوای زمین پاک بود و تعداد انسانها هم کمتر از حال بود. اما با رشد تکنولوژی، آمار انسانها و آلایندهها رفته رفته زیاد شد و این افزایش در طی دو سه قرن گذشته تاکنون ادامه یافت؛ تا به امروز که محیط زیست در وضعیت بحرانی قرار دارد. حال سوال این است، با وجود اینکه بسیاری از منابع بوجودآورنده آلایندهها را نمیتواناز زندگی انسان امروز حذف کرد چگونه میتوان زمین و هوایی پاکتر داشته باشیم تا سالمتر زندگی کنیم؟
برای رسیدن به جواب، ابتدا سوال دیگری را مطرح مینمایم. اگر از یک فرد عامی بپرسیم که روشن شدن یک کبریت برای چند لحظه، چه تاثیری بر کره زمین و محیط زیست دارد؟ ممکن است بخندد و جواب دهد که چندان تاثیری ندارد. اما اگر همین سوال را از یک دانشمند بپرسیم حتما به ما جواب خواهد داد: روشن شدن همین چند لحظه هم در گرمایش و آلودگی کره زمین به اندازه و سهم خود تاثیرگذار است.
تصور کنید یکصد میلیون انسان در جهان روزانه یک نخ کبریت بیشتری روشن کنند. اگر حجم آتش این یکصد میلیون کبریت را در کنار هم قرار دهیم، آتش عظیمی بوجود میآید. متاسفانه هر روز در رسانهها، اخباری پیرامون آتش سوزی جنگلها و مراتع کشور در یکی از نقاط کشور منتشر میشود و باید بدانیم که با این روند، آسیبها و هزینههای فراوانی در زمینههای گوناگون زندگی ما و طبیعت وارد میشود که در ذیل به چند مورد از آنها میپردازیم:
۱- همانطور که میدانیم باید سالیان زیادی طی شود تا یک بذر یا نهال به درختی نسبتا قوی و تنومند تبدیل شود. آیا میدانید در طول این سالها به چه میزان تصفیه کنندههای هوا را از دست دادهایم؟ و در پی آن، چه اندازه بیماریها افزایش یافته و جان انسانها به خطر میافتد؟ آیا میدانید که برای درمان افراد، چقدر از منابع طبیعی باید مصرف شود تا داروهای درمانی آنها به دست آید؟ آیا میدانید که درمان انسانها چه هزینههای سنگین مالی برای افراد و دولتها در بر دارد؟ که این فشارهای مالی منجر به مشکلات روانی نیز میگردد. آیا میدانید که در پی این آتش سوزیها، چه گونههای زیستی، گیاهی و داروئی با اهمیتی که برای تعادل محیط زیست بسیار مهم هستند از بین میروند؟
۲-درختان منبع تولید اکسیژن میباشند و نابودی آنها به منزله کاهش اکسیژن میباشد. بیشک اهمیت اکسیژن بر کسی پوشیده نیست.
۳-درختان زیستگاه حیوانات و پرندگان هستند. با نابودی درختان و مراتع، شمار زیادی از حیوانات و پرندگان، محیط زیست و منبع تغذیه خود را از دست میدهند و با خطر انقراض روبرو میشوند.
۴-درختان در کاهش آلودگی صوتی مؤثرند. بنابراین هرچه تعداد درختان (بویژه در شهرها) کاسته شود، میزان آلودگی صوتی افزایش مییابد. و همانطور که میدانیم آلودگی صوتی از خطرناکترین آلودگیهای زیست محیطی میباشد.
۵-درختان منبع تولید چوب هستند. با نابودی درختان در طولانی مدت با مشکل کمبود چوب مواجه میشویم و بسیاری از صنایع چوبی با خطر تعطیلی روبرو شده و افراد زیادی بیکار میشوند. بنابراین باید از منابع چوب حفاظت نموده و بصورت بهینه از آنها استفاده نماییم.
۶-درختان نقش بسزایی در کاهش فرسایش خاک دارند. همچنین درختان از منابع آبی حفاظت میکنند. بنابراین با کاهش درختان، بحران کم آبی و فرسایش خاک افزایش مییابد.
۷- انسان از دیر باز علاقه وافری به زیبایی داشته است. هرجا که درخت باشد، زیبایی بوجود میآید. پس وجود درختان تاثیرات روانی مثبتی بر انسانها دارند.
۸- درختان به خنکی هوا کمک میکنند. کاهش درختان موجب بالاتر رفتن دمای هوا میشود.
۹-جنگل یک منبع کارآفرینی مهم میباشد و با سوختن جنگلها، آمار بیکاری افزایش مییابد
۱۰-بسیاری از مراتع و جنگلها منبع تغذیه و چراگاه دامها میباشند. با آسیب دیدن مراتع، دامهای کمتری میتوان پرورش داد و در نتیجه منابع تغذیهای انسانها به خطر میافتد که این امر برسلامت انسانها تاثیر گذار خواهد بود. اگر یک درخت در نقطهای از زمین آسیب، قطع و آتش بگیرد بیگمان بر آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین تاثیر گذار است. اما راهکارهای پیشگیری از آتش سوزیها و مشکلات زیست محیطی چیست؟
۱-فرهنگ سازی از طریق رسانههای دیداری شنیداری و نوشتاری که میتواند آحاد جامعه را نسبت به اهمیت محیط زیست آگاهتر نماید. البته این فرهنگ سازی باید به گونهای باشد که تمامی مردم را در بر گیرد؛ چرا که بسیاری از آتش سوزیها توسط برخی افراد سهل انگار، بیتعهد و ناآگاه انجام میشود که فکر میکنند جنگل، کوه و دریا به آنها تعلق ندارد و نسبت به آن تعهدی ندارند. بنابراین این فرهنگ سازی میبایست منجر به آگاه سازی افراد ناآگاه شود.
۲-می توان در پایههای مختلف تحصیلی، دروسی را پیرامون اهمیت محیط زیست قرار داد. همچنین در تمام رشتههای دانشگاهی یک واحد درسی در رابطه با محیط زیست اضافه گردد.
۳-ضرورت دارد که اکنون یک حرکت جهادی در رابطه با موضوع محیط زیست صورت گیرد و آن هم میتواند از طریق مدارس بهتر پیش برود. بسیاری از دقایق آخر درس کلاسهای مدرسه به بیکاری میگذرد که میبایست معلمان محترم و زحمت کش نسبت به این موضوع تعهد بیشتری خرج داده و کمی مطالعات در رابطه با محیط زیست انجام داده و نسبت به اهمیت آن در کلاس با مشارکت خود دانش آموزان بحث و گفتگو شود. ۳-طرح انشاءهایی در رابطه با محیط زیست.
۴-فعالیت بیشتر افراد دوستدار و آگاه به محیط زیست در حوزههای اجتماعی جهت ارائه راهکارهایی پیرامون حفظ محیط زیست.
۵-الگو برداری از راهکارهای کشورهایی که در زمینه حفظ محیط زیست موفقتر عمل نمودهاند.
۶-ایجاد فضاهایی جهت برپایی آتش در مناطق تفریحی و گردشگری.
۷-قرار دادن سطل آشغال در مکانهای مورد نیاز جهت حفظ محیط زیست.
۸- استفاده از توان بیان و جایگاه مبلغان که در ایام مذهبی به اکثر نقاط کشور سفر میکنند.
۹- اجرای قوانین و جرائم سخت گیرانه تری در برابر آسیب رسانندگان به محیط زیست.
۱۰-درختان نیز جاندار هستند و همانند هر جاندار دیگری حق نفس کشیدن دارند. و از بین بردن یک درخت به منزله قطع حیات و کشتن یک موجود زنده میباشد. که از دیدگاه انسانی، اخلاقی و مذهبی، از بین بردن آن مردود است.
و در پایان بدانیم با روشن بودن چند دقیقهای یک لامپ و رها کردن یک کیسه پلاستیکی در طبیعت و... آسیبی جدی به محیط زیست وارد میشود. پس سوختن حتی یک درخت در کره زمین بر کل زمین تاثیرگذار است. هر حرکت و عمل ما در هر نقطه از زمین و یا زمان صورت گیرد، بیشک انعکاس آن به ما بر میگردد و در صورت انجام یک عمل منفی، «دود آن به چشم همه ما خواهد رفت». پس نسبت به مسائل به ویژه مسائل زیست محیطی بیتوجه نباشیم چرا که محیط زیست به عنوان زیستگاه ما و مادر و مرجع حوزههای اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و... میباشد. و با آسیب دیدن آن، تمام حوزههای فوق دچار آسیب میگردد. به قول سعدی پارسی گوی:
«بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار»