دولت وقتش را تلف نکند، مجلس مخالف انتخاب مستقیم شهردار است

پس از تلاش‌های ناموفق دولت احمدی‌نژاد برای خارج کردن اختیار انتخاب شهردار شهرهای با جمعیت بالای دویست هزار تن از دست شوراهای این شهر‌ها، دولت روحانی نیز عزم خود را جزم کرده که در قالب لایحه مدیریت شهری به این هدف برسد، ولی به نظر می‌رسد اراده‌ای قوی در مجلس برای مخالفت با خواست مشترک دولت‌های احمدی‌نژاد و روحانی وجود دارد.

به گزارش «تابناک»، هوشنگ خندان دل، معاون عمرانی و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور، در حالی از تقدیم لایحه مدیریت شهری به دولت خبر داده که یکی از مهم‌ترین بندهای این لایحه، نحوه انتخاب شهرداران است که بر پایه آن باید در شهرهای بالای ۲۰۰ هزار تن، شهرداران از سوی مردم برگزیده شوند که سوابق این درخواست و ابراز نظر چند تن از نمایندگان مجلس، نشان می‌دهد، دولت در رسیدن به این هدف با موانع بسیاری روبه رو خواهد بود.

برخی از نمایندگان مجلس که پیش از این و در سال های ۸۸ و ۸۹ نیز با چنین تصمیمی موافق بوده‌اند، همچنان با انتخاب مستقیم شهردار با آرای عمومی موافق هستند.

مهرداد بائوج‌لاهوتی، عضو هیأت رئیسه فراکسیون مدیریت شهری و روستایی مجلس، با بیان اینکه با انتخاب شهرداران از سوی مردم، بسیاری از اختلافات شوراهای اسلامی شهر و روستا و شهرداری‌ها پایان می‌یابد، گفته است: با رعایت دموکراسی در انتخاب شهرداران، اعمال سلیقه در برگزیدن و استیضاح آن‌ها از سوی شوراهای اسلامی شهر و روستا از بین رفته و شهرداران جسارت لازم برای انجام امور در راستای بهبود اوضاع شهری را پیدا خواهند کرد.

لاهوتی در دی ماه ۸۹ نیز از طراحان طرحی مشابه بود که با مخالفت مجلس همراه شد. در واقع پیش از آن، در مرداد ۸۸ طرحی برای گرفتن اختیار انتخاب شهردار از شورای شهر و سپردن آن به دولت با یک فوریت تقدیم هیأت رئیسه مجلس شد که ۷۲ تن این طرح را امضا کرده بودند؛ اما یک فوریت آن در صحن علنی رأی نیاورد و برای بررسی عادی به کمیسیون شورا‌ها ارجاع و تلاش‌های شورای عالی استان‌ها، سبب شد تا برخی نمایندگان امضای خود بر این طرح را پس بگیرند.

چندی بعد هم اسدالله راشدی، رابط دولت و مجلس شورای عالی استان‌ها اعلام نمود، به دلیل پس گرفتن امضا از سوی نمایندگان طرح انتخاب شهرداران توسط وزیر کشور به طور کلی لغو شد. در خردادماه سال ۸۹ طرح یک‌فوریتی دیگری توسط نمایندگان مجلس تقدیم هیأت رئیسه شد که بر پایه این طرح، شهرداران با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شدند

در حالی که شهردار تهران نیز در آن سال از مدافعین چنین طرحی بود، چمران رئیس شورای شهر مخالفت شدید خود با آن را ابراز داشت: «کاملا مشخص است که می‌خواهند شورا‌ها را جمع کنند، مردم‌سالاری را جمع کنند و بگویند فقط دولت».

این بار نیز لایحه دولت پیشاپیش با مخالفت‌های جدی روبه روست. محمدحسین فرهنگی، نماینده تبریز در این باره می‌گوید: چنین طرحی در گذشته مطرح شده بود؛ اما اینکه دولت‌ها چنین علاقه‌ای داشته باشند، من اطلاعی ندارم و اینکه لایحه‌ای با چنین مضمونی باشد هنوز به مجلس نرسیده است، ولی فرا‌تر از این موضوعات اگر دولت در پی چنین کاری باشد به نظر درست نمی‌آید؛ این یعنی بی‌خاصیت کردن شورا‌ها، چون اکنون مهم‌ترین کار شورا‌ها، برگزیدن شهردار و نظارت بر کارهای اوست؛ بنابراین، اگر این مکانیزم از شورا‌ها گرفته شود، عملاً این شورا‌ها محدود می‌شود، البته همان‌گونه که گفته شد، این طرح پیشتر مطرح شده بود، ولی نمایندگان با آن مخالفت کردند.

وی افزود: نباید چنین کاری انجام گیرد؛ هرچند انتقاداتی بر عملکرد شورا‌ها هست ـ حتی در درون شورا‌ها هم این انتقادات وجود دارد ـ یکی از ارکان اصلی شورا‌ها انتخاب شهردار است و نباید دست شورا را از این کار کوتاه کرد.

بهروز نعمتی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس دیگر مخالف چنین کاری است. به باور وی «هم اکنون نیز عملاً مردم شهرداری‌ها را انتخاب می‌کنند. من اعتقاد دارم که شهرداری‌ها با یک واسطه توسط خود مردم انتخاب می‌شوند و بحثی هم که اخیران در حال وقوع است به نظر می‌رسد که دولت‌هاآنقدر گرفتاری دارند که به آن بپردازند و منطقی به نظر نمی‌رسد که دولت در شرایطی که مردم اینقدر گرفتاری دارند، به فکر لایحه‌ای برای انتخابات شهرداری‌ها باشند».

وی در این باره افزود: انتخاب شورا‌ها، پتانسیل خوبی برای کشور بوده و ما نباید به دلیل برخی مسائل دست‌خوش تغییرات شویم. به نظر می‌رسد، اکنون بسیار زود است که این کار انجام شود؛ البته شاید این کار در آینده انجام شود؛ اما با توجه به شرایط موجود، لزومی به انجام آن نیست.

در قانون اساسی انتخاب اعضای شورای شهر و شهرداری‌ها مشخص است و این افراد باید در امر خدمات‌رسانی فعالیت‌های مناسبی داشته باشند و در این زمینه می‌تواند حتی برخی اختیارات شهرداری از جمله آب، برق و مسائل دیگر را نیز در بر داشته باشد و به اختیارت شهرداری اضافه شود؛ این منافاتی با وظایف کلی شهرداری ندارد.

وی گفت: هم اکنون ما تجربیات خوبی از کارکرد شهرداری‌ها و شورای شهر داریم؛ اما اگر به صورت ابتدا به ساکن تغییراتی در آن پدید آوریم، شاید مناسب نباشد.به نظر می‌رسد اگر این کار انجام‌ شود، شاید ما صدماتی نیز از آن ببینیم و اکنون زمان مناسبی برای این کار نباشد؛ اما اگر دستگاه‌های خدمات رسان در اختیار شهرداری‌ها قرار گیرند، گام مثبت خوبی است و حتماً می‌تواند بر عمران و آبادانی شهر‌ها کمک کند، ولی کم کردن اختیارات شوراهای شهر به صلاح نیست؛ افزون بر اینکه گویا نمایندگان نیز به آن رویکرد مثبتی نشان ندهند؛ هر چند ممکن است گاهی گلایه‌هایی نیز از کارکرد شوراهای شهر در میان باشد، ولی در کل عملکرد شورا‌ها خوب ارزیابی می‌شود و گمان نمی‌کنم، نمایندگان به این موضوع واکنش مثبتی نشان دهد.

سید مهدی هاشمی، معاون وزیر کشور دولت نهم و نماینده کنونی تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در این ‌باره می‌گوید: مشخص نیست منطق دولت برای انجام این کار چیست؛ اما به نظر می‌رسد، با توجه به تجربه‌ای که ما در این موضوع داریم، اگر انتخاب شهردار‌ها از طریق شورا باشد، بهتر است. البته شاید در آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌هایی برای نحوه انتخاب گذاشته شود که این می‌تواند بسته به شرایط موجود تغییر یابد.

وی افزود: اکنون لزومی نیست برای این کار طرح جدیدی مطرح شود و شاید با انجام این کار، وقت و هزینه بسیاری صرف آن شود. در دولت نهم هم چنین موضوعی مطرح شد، ولی به دلیل خامی موضوع، این قضیه منتفی شد و فکر می‌کنم این کار خیلی منطق قوی ندارد.

البته هم چنین چیزی مطرح نشده و اینکه چه بحرانی وجود داشته که چنین موضوعی مطرح شود، مشخص نشده است؛ اما اگر چنین کاری رخ دهد، محدوده کار شورا‌ها کم خواهد شد و به نظر می‌رسد ما باید برای تقویت شورا‌ها اگر هم می‌خواهیم کاری انجام دهیم صورت گیرد، نه اینکه اختیارات آن را روزبه‌روز کاهش دهیم.