سنی ها بیشتر از کردها کمک ایران را می خواهند
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه تاکید کرد: ایران در رصد کردن طرح جهان عاری از خشونت بسیار موفق بوده است.
به گزارش ایسنا، محمد فرازمند عصر یک‌شنبه در نشست بررسی تحولات عراق و پیامدهای آن بر ایران و منطقه که از سوی انجمن علوم سیاسی ایران با مشارکت مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه وزارت امور خارجه برگزار شد درباره سیاست خارجی ایران در قبال چالش‌های امنیتی و سیاسی عراق و میزان موفقیت ایران در این زمینه گفت: در این خصوص می‌توان سه رویکرد را مطرح کرد.
رویکرد طرح جهان عاری از خشونت که سال گذشته از سوی رییس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شد. دوم رویکرد تعاملی و سوم اعتقاد به دیپلماسی برد- برد که در طرح جهان عاری از خشونت که سال گذشته مطرح شد حاکی از آن است که ایران در رصد کردن چالش‌های بین‌المللی موفق عمل کرده است و به جرات می‌توان گفت که کشوری در دنیا نیست که خود را از مساله تروریسم و افراط گرایی مصون بداند و طرح این مساله از جانب ایران موکد آن است که ایران در رصد آن موفق بوده و توانسته به دنیا گوشزد کند که با چه چالشی مواجه خواهد بود.
او ادامه داد: با توجه به تحولات اخیر عراق و انتخاباتی که در این کشور برگزار شد باید گفت که این انتخابات انتخابات شفافی بود که با نظارت بین المللی همراه بود و با مشارکت خوب مردمی نیز همراه بوده است. اما انتخابات در این کشور به سرعت منجر به تشکیل دولت نشد. در انتخابات 2010 تشکیل دولت با 9 ماه چانه‌زنی همراه بود. در اردیبهشت‌ماه هم گمانه‌زنی‌ها بر این بود که در انتخابات 2014 هم باید منتظر چانه‌زنی‌های طولانی باشیم چرا که با وجود آن که نوری مالکی، نخست‌وزیر پیشین عراق پیروز انتخابات بود اما نخبگان عراقی بر سر تمدید دوره نخست وزیری وی مشکل داشتند. در نیمه خردادماه نیز موصل و چهار استان بزرگ سنی‌نشین این کشور با چالش‌های امنیتی مواجه شد. لذا با پدیده ترکیبی چالش سیاسی و امنیتی مواجه شدیم که هریک می‌طلبید رویکرد فعالی نسبت به عراق داشته باشیم.
فرازمند افزود: در نتیجه انتخابات فهرست مالکی با کسب 103 کرسی برنده بلامنازع انتخابات مطرح بود اما در عین حال ائتلاف شیعه با 60 کرسی به لحاظ قانونی قادر بود که بدون مشورت با دیگر مولفه‌ها دولت را تشکیل دهد. اما این که ایران چه رویکردی در قبال انتخابات و روند سیاسی عراق انتخاب کرد باید گفت ایران به جای تاکید بر فرد، اصولی را برای عبور از بحران عراق مدنظر قرار داد که از جمله این اصول تاکید بر فصل‌الخطاب قراردادن قانون، تاکید بر احترام به نتایج انتخابات، تاکید بر حفظ جایگاه مرجعیت به عنوان پشتوانه روند سیاسی عراق و تاکید بر این که دولت فراگیر می‌تواند پاسخگوی چالش‌های عراق باشد نه دولت اکثریت.
وی در ادامه تصریح کرد: در اثر رایزنی‌ها بین مولفه‌های سیاسی عراق ائتلاف شیعیان به گزینه حیدر العبادی رسید و از طرف رییس‌جمهور عراق العبادی مسوول تشکیل دولت شد که تا فردا فرصت معرفی کابینه را خواهد داشت. ایران از گزینه مالکی حمایت کرد و در رایزنی که با طرف‌های عراقی داشت به این نتیجه رسید که این گزینه می‌تواند ضمن این که در داخل عراق اجماع ایجاد کند در سطح بین‌المللی هم حمایت‌های بین‌المللی را جذب کند. جامعه بین‌المللی هم از این انتخاب حمایت کرد و حتی برخی از کشورهای عربی نیز حمایت گرمی از انتخاب العبادی داشتند. بنابراین می‌توان ادعا کرد که انتخاب العبادی و عبور از مالکی گزینه برد- برد در عراق بود که مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت به دلیل آن که به جای فرد بر اصول تکیه شد.
مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه در بحث بحران امنیتی عراق نیز گفت: بزرگ‌ترین چالش بین‌المللی افراط گرایی، خشونت و تروریسم است. از ابتدای این بحران امنیتی رویکرد ایران ثابت و براساس اصول مورد پذیرش جامعه بین‌المللی استوار بوده است. برخی کشورهای منطقه فکر می‌کردند که سقوط موصل و ظهور داعش فرصتی برای اعمال نظر و دست‌کاری در ساختار سیاسی عراق و تغییر برخی روندهای سیاسی است و بحران امنیتی و خطر داعش را جدی نگرفتند و اجرای مسوولیت بین‌المللی خود را به رفتن مالکی موکول کردند. مالکی نیز طبق یک روند دموکراتیک انتخاب و طبق یک پروسه شفاف دموکراتیک نیز جای خود را به فرد دیگری داد اما نتیجه تعلل جامعه بین‌المللی این شد که تروریسم در عراق دارای سرزمین شود و از این سرزمین امنیت جهانی را به خطر بیاندازد.
وی بیان کرد: غرب تا زمانی که داعش به مرزهای کردستان حمله نکرده بود در برخورد با آن تعلل کرد و بعد از سقوط سنجار ما شاهد احساس خطر آن‌ها هستیم و این که آن‌ها دریافتند ممکن است کل کشورهای دنیا از سوی این گروه مورد تهدید قرار گیرد. روشن است که از ابتدای این بحران امنیتی ایران به هیچ وجه کمک خود به کشور همسایه‌اش را به روند سیاسی موکول نکرد و از روز اول بحران آن چه را که در توان داشت براساس خواست دولت مرکزی عراق و نیروهای سیاسی عراق در اختیار آن‌ها قرار داد و در نتیجه همین عملکرد مدبرانه و دوراندیشانه ایران است که امروز دوستی ایران و عراق قوی‌تر از دو ماه قبل شده است. چرا که در این روابط فرصت‌طلبی در سیاست خارجی ایران جایی نداشته است و ایران توانست هر دو پروسه سیاسی و امنیتی را با هم پیش ببرد.
فرازمند گفت: امروز سنی‌های عراق بیش از کردها خواستار ادامه کمک‌های ایران در عرصه‌های امنیتی و سیاسی هستند. در کردستان برخی کشورهای منطقه دچار توهم شدند و گمان کردند زمان آن رسیده تا ساختار سیاسی عراق را که بعد از 2003 شکل گرفته متحول کنند و نسبت به حاکمیت ملی عراق نظرات دیگری مطرح شد و این کشور تا مرز تجزیه در توهمات برخی کشورهای همسایه پیش رفت. کردها هم شاید احساس می‌کردند که شرایط عراق و بحران امنیتی این کشور شرایطی را فراهم کرده تا اعلام استقلال کنند اما وقتی کردستان مورد هجوم قرار گرفت به تعبیر شخص بارزانی، ایران اولین کشوری بود که به کمک کردها شتافت.
او افزود: بحران عراق به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بحران جامعه بین‌المللی عرصه مناسبی برای به آزمون گذاشتن رویکرد جدید ایران بود و در هر دو عرصه امنیتی و سیاسی ایران ثابت کرد که براساس رویکرد خود می‌تواند در طرف مشروع بحران قرارگیرد. عملکرد ایران مسوولانه‌ترین عملکرد در بحران عراق بوده است و همین عملکرد باعث شد تا دوستی ایران با عراق رو به گسترش برود.
فرازمند در ادامه با اشاره به سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به عراق نیز اظهار کرد: این سفر بسیار موفق بود و طی آن با بیش از 40 تن از شخصیت‌های عراقی از اهل سنت و کرد و شیعه ملاقات‌هایی صورت گرفت که وجه مشترک همه این ملاقات‌ها تشکر عراقی‌ها از موضع ایران و کمک ایران به عراقی‌ها در سطح امنیتی و سیاسی بود. در نتیجه رویکرد عاقلانه ایران در قبال عراق بر مبنای مفاهیم جدید مطرح شده در سیاست خارجه ما بود که در گفت‌وگو با اروپایی‌ها می‌توانیم از موضع انتقادی در قبال عراق صحبت کنیم و آن‌ها را در تعامل با عراق به چالش بکشانیم. به تعبیر خود غربی‌ها آن‌ها انتظار می‌کشند که در نتیجه تحولات عراق و سوریه چند 11 سپتامبر دیگر شکل بگیرد.
وی در پایان افزود: به سرعت بعد از تحولات کردستان و تحولات سنجار قطعنامه 2170 توسط انگلیس به شورای امنیت رفت و تصویب شد ولی از طرف دیگر جمهوری اسلامی ایران هم‌چنان می‌تواند موضع غربی‌ها را به خاطر تعلل دوماهه‌شان در خصوص عراق به چالش بکشاند.
