بازدید 17887

چالش‌های «اصلاح الگوی مصرف» در امور مذهبی

دکتر حسن دادخواه
کد خبر: ۴۱۸۳۷
تاریخ انتشار: ۱۳ فروردين ۱۳۸۸ - ۰۲:۱۱ 02 April 2009

در متون اسلامي به واژگاني مانند قناعت، اقتصاد، اسراف و تبذير برمي خوريم که مسلمانان را به مصرف اندک و بهره برداري بهينه از داشته‌ها فرا مي‌خواند و ريخت و پاش کنندگان منابع را «برادران شيطان» مي‌نامد.

متاسفانه مساله مصرف به ‌اندازه نياز و بهره‌برداري بجا از منابع، مانند ديگر آموزه‌هاي گرانسنگ اسلامي، به سبب تنبلي فکري ما، مورد کنکاش و بازتوليد قرار نگرفته و جزييات آن همراه با دگرگوني‌هاي جامعه، روشن نگرديده است.

ناگفته نماند که موضوع مصرف برابر با نياز و بهره‌برداري بجا از منابع (يا همان زهد)، امروزه با دسته‌اي از آداب وسنت‌هاي مذهبي، که در سراسر تاريخ، آرام آرام، به مسلمات ديني ما تبديل شده؛ در تقابل قرار گرفته است. چنان که اصلاح الگوي مصرف، خواهي نخواهي موجب مي‌شود تا بخشي از رفتار، سنت و آداب مذهبي را کنار بگذاريم و در دسته‌اي از کنش‌ها به آنچه که تا کنون «غربي»اش مي‌خوانده‌ايم؛ نزديک شويم.

اين مساله سبب گرديده است تا موضوع اصلاح الگوي مصرف و بالا بردن بهره‌وري، در جوامع سنتي که واقعيت و تماميت دين را تنها در به جا آوردن برخي آداب و مراسم مي‌بينند؛ با دشواري روبه رو شود.
ولي حقيقت اين است که راز ماندگاري يک دين در نو شدن، انطباق با نيازهاي روز و کنار رفتن پيرايه‌ها از چهره تابناک آن مي‌باشد.
 
در راستاي دستيابي به الگوي تازه‌اي از مصرف و بهره وري بيشتر از منابع و فرصت‌ها و با هدف سربلندي جوامع اسلامي و زدودن زنگارها و پيرايه‌ها از مذهب؛ اين نوشته، پاره‌اي از آداب، سنت‌ها و رفتارهاي ديني مرسوم را مورد خرده گيري و واکاوي قرار داده است. خواسته نگارنده اين است که در صورت راستي و درستي مطالب، مورد پشتيباني قرار گيرد و ديگران دامنه بحث را پي گيرند و در صورت نادرستي و ناسنجيده بودن استدلالات، اهل قلم و منبر وي را به راه صواب رهنمون کنند.
 
نمونه‌هايي از آيين‌ها و رفتارهاي مذهبي مشمول اصلاح الگوي مصرف:
1- نذورات خوراکي: در گذشته‌هاي دور «فقير بودن»، برابر با «گرسنه بودن» بوده و سير نمودن يک فرد گرسنه و دادن يک وعده غذايي به او به معناي دور کردن فقر از او بوده است.
به همين جهت نذر غذا وتوزيع آن ميان فقيران، به عنوان يک آموزه ديني مورد پذيرش مردم قرار گرفت. ولي امروز، نداشتن مسکن، عدم دسترسي به بهداشت و درمان، نداشتن امکانات آموزشي و مانند آن از مصداق‌هاي فقر به حساب مي‌آيد. بنا براين، کارکرد نذورات در شرايط کنوني و صرفا به شکل سنتي آن، فاقد اثربخشي است.
افزون براين، امروز نذورات معمولا ميان اطرافيان که نيازي به وعده غذايي ندارند؛ توزيع مي‌گردد. براين پايه، نذورات، نوعي هدر دادن منابع است و بايد در شکل اجراي آن تجديد نظر شود.

2- افطاري‌هاي ماه رمضان: ماه رمضان به جهت خودداري از خوردن و آشاميدن در ساعات روز، بهترين فرصت براي صرفه جويي و نشانه‌اي از لزوم کم مصرف کردن است. ولي متاسفانه مصارف غذايي در اين ماه بيشتر مي‌شود. پرخوري در ساعات مجاز خوردن وپختن خوراکي‌هاي رنگارنگ ودادن افطاري به غير نيازمندان، خود نوعي اتلاف منابع است.

3- تعطيلات مذهبي: تعطيل کردن روزهاي ولادت وشهادت امامان معصوم به منظور بزرگداشت ايشان؛ که منجر به ايجاد وقفه در امور اداري، آموزشي و اقتصادي در جوامع اسلامي مي‌گردد، مي‌تواند نمونه‌اي از ضايع کردن منابع و عدم استفاده از امکانات باشد. آيا به راستي دست کشيدن از کار و نشستن در خانه، موجب شادي و رضايت آن امامان مي‌گردد؟ آيا با تعطيل نبودن ادارات و برگزاري يک مراسم مختصر در محل کار و در مدارس يا دانشگاهها امکان بزرگداشت آن بزرگان بهتر فراهم نمي‌آيد؟

4- برگزاري تجمعات و ايراد سخنراني: با توجه به گسترش رسانه‌هاي ديداري، شنيداري و نوشتاري و فراهم شدن امکان دسترسي مردم به اطلاعات و از سوي ديگر بالا رفتن تعداد افراد با سواد، به نظر مي‌آيد که شيوه سنتي ايجاد ارتباط با مردم واطلاع رساني به آنان، کارکرد خود را از دست داده است. امروز ديگر نيازي به تجمع براي نشان دادن «وحدت، حمايت و قدرت» نيست. در ادبيات سياسي، امروز شيوه‌ها و معيار‌هاي ديگري براي اندازه گيري ميزان اقبال مردم، تعريف شده است. بنا بر اين به نظر مي‌رسد که صرف کردن هزاران نفر – ساعت از سرمايه مردم در تجمعات، نوعي نابودي منابع به شمار مي‌آيد.

5- ساختن مساجد، حسينيه‌ها و تکيه‌هاي اضافي : يکي از افتخارات جوامع اسلامي ومسلمانان از گذشته‌هاي دور اين بوده است که براي انجام عبادت، زيبا ترين مساجد را مي‌ساختند و بهترين مناطق را به آن اختصاص مي‌دادند. اين مساجد، امروز بخشي از تمدن و تاريخ کهن مسلمانان به شمار مي‌آيند. متاسفانه در بسياري موارد، امروزه ساختن مساجد، حسينيه و تکيه نه از سر نياز بلکه از روي رقابت‌هاي محله‌اي است. به گونه‌اي که در يک محله کوچک شاهد ساختن چند مسجد وحسينيه هستيم که به جهت نداشتن بودجه کافي نيمه کاره مانده‌اند و در همان حال زيبا هم نيستند. جالب آن که در طول سال تنها در ماه‌هاي ويژه‌اي مورد استفاده قرار گرفته و در بسياري مواقع بي استفاده مي‌مانند.

بر پايه آن چه گذشت لازم است که سازمان و صنف محترم روحانيت براي بهره برداري بهتر و موثر تر از داشته‌هاي ديني، و تجديد نظر در شيوه‌هاي تبليغ و به دست آوردن روش‌هاي تازه در بالا بردن فهم دين و ايجاد جذابيت در عبادات کوشش نموده و به عنوان پيشگامان الگو سازي براي اصلاح مصرف اقدام نمايند.
 

 ****     ****      ***

چالش‌هاي «اصلاح الگوي مصرف» در امور مذهبي
بخش دوم
 
با قدرداني از تمام افرادي که مطالب بخش نخست از مقاله را تاييد نمودند يا بردسته ويا کليه موضوعات آن خرده گرفتند؛ لازم ديدم تا در اين بخش به تکميل، توضيح وافزودن نکات ديگري بپردازم.

1- موضوع اصلاح الگوي مصرف، دامنه گسترده‌اي دارد و بررسي عميق وکامل آن نيازمند تخصص وتجربه مي‌باشد. از ميان نمام زمينه وشاخه‌هاي آن، به لحاظ برجستگي وفراگيري، اصلاح الگوي مصرف در حاملان انرژي، بيش از ديگر موارد خود نمايي مي‌کند ولي يافتن موارد پراهميت ديگر ودرهمان حال از ياد رفته، دور از دسترس نيست ورسالت اهل قلم وبه ويژه دانشگاهيان وحوزويان اين است که موارد فراموش شده را ازکنج تاريکي به صحنه روشنايي بياورند.

2- اصلاح الگوي مصرف درامورمذهبي، از موارد فراموش شده است وبه لحاظ درگير شدن با سنت‌ها وباورهاي فرهنگي ومذهبي مردم، بسيار حساس مي‌باشد.از ياد نبريم که شکل کنوني دسته‌اي از اين باورها ورفتارها، مورد رضايت بلکه حمايت طيفي از افراد تاثير گذار جامعه است وآنان، طبيعي است که دربرابر هر اصلاحي که اعتباراجتماعي ايشان را تهديد کند؛ پايداري ازخود نشان دهند.

3- بيان لزوم اصلاح الگوي مصرف درامورمذهبي وطرح مساله ويادآوري برخي موارد آن، نياز مند هيچ تخصص علمي نيست.افراد با تخصص‌هاي گوناگون يا افراد بدون تخصص دانشگاهي نيز حق دارند ومي توانند به طرح موضوع وبيان اهميت آن بپردازند. گرچه رسيدگي ويافتن راه حل‌ها، نيازمند بررسي همه جانبه، شجاعت و دانش لازم  است.

4- جاي شگفتي است که برخي افراد ورود دانشگاهيان به مسائل مذهبي وخرده گيري آنان از پاره‌اي رفتارها وسنت‌هاي مذهبي مردم ونشان دادن پيشنهاد براي اثر بخش کردن آن سنت‌ها را  نمي‌پذيرند ولي به خود اجازه مي‌دهند تا در هر موضوعي ورود کنند. نيک روشن است که امورديني مانند همه امورفرهنگي و اجتماعي ديگر، در حوزه علوم انساني – اجتماعي مي‌گنجد وابراز دغدغه وبيان حساسيت وآسيب شناسي آن، بخشي از وظايف و رسالت دانشگاهيان مي‌باشد.

5- متاسفانه، برخي افراد تاثيرگذار، در فرايند ايجاد ارتباط علمي با مردم، عادت کرده‌اند که مردم را هميشه مخاطبان بدهکار وتاييد کننده فرض کنند و امکان واحتمال خرده گيري  از موضوعات ونشان دادن پيشنهاد از سوي  آنان را منتفي انگاشته‌اند. ازسوي ديگر خود نيز حاضر نيستند ونمي خواهند تا مسئوليتي را در راستاي اصلاح امور برعهده گيرند وبدهکار مردم شوند.

6- لزوم بازتوليد و بازنگري در برخي رفتارها و باورهاي مذهبي، حرف تازه‌اي نيست وخوشبختانه به لحاظ بازبودن حوزه‌انديشه ورزي در جوامع اسلامي؛ از پيشينه درازي برخورداراست. در تاريخ تحول انديشه ديني، انديشمنداني بوده‌اند که سخن تازه گفته ومورد اعتراض قرار گرفته‌اند ولي امروز، تنها  نام ايشان است که زيوروزينت بخش تاريخ انديشه‌هاي ديني است وهمه معترفند که بالندگي دين پي آمد کوشش‌هاي آنان بوده است.

7- همه به ياد داريم که تا دو دهه پيش، براي نمونه قمه زني، رواج گسترده و آشکاري داشت ولي فرهنگ سازي وممانعت‌هاي حکومتي ويافتن جايگزين براي آن ( اهداي خون)، آن رفتارنادرست را که درقالب سنت ديني انجام مي‌شد؛ منسوخ نمود.

هدف کلي اينجانب از نوشتن مقاله بيان دغدغه، ابراز حساسيت، کوشش براي طرح يک موضوع فراموش شده، اصلاح برخي رفتارهاي ديني، اثربخش کردن زحمات وهدايت کردن هزينه‌ها  در راستاي اعتلاي دين بوده است.

دکتر حسن دادخواه ـ دانشيار دانشگاه   
تور تابستان ۱۴۰۳
آموزشگاه آرایشگری مردانه
خرید چیلر
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۲
انتشار یافته: ۰
خیلی خوب بود. خوب است که درباره این موضوع مقاله ها و نقد و بررسیهای دیگری را نیز ببینیم.
مرد مؤمن د روز دبگه ميگن کافر شدی با این حرف ها.
به نام الله
آقای دکتر داد خواه و سایت تابناک، چطور است برای اصلاح الگوی مصرف دیگر پرچم کشورمان را تولید نکنیم! دیگر در ورزشگاه ها صندلی برای تماشاگران نگذاریم! تعطیلات نوروز را چرا حذف نکنیم؟ تبلیغات هم تعطیل حتی اگر بادادن یک وعده غذا باشد، که نه برای سیر کردن شکمهاست که برای بزرگداشت و یاداوری یک اتفاق بزرگ است. به شما می گویم مردم را احمق فرض نکنید همه می دانند در پس ذهن افرادی مثل شما چه پنهان است
به نظرم به اين موارد بايد سمينار هاي بيهوده ،چراغاني بيهوده در ايام شادي و دعوت از مردم ديگر كشور هاي را براي مراسم هائي بخصوص اضافه نمود.
در بعضي روستاها مساجد و حسينيه هاي بسيار نزديك هم ساخته شده اند كه باعث پراكندگي نمازگزاران مي شوند و از طرفي هزينه زيادي صرف گرم كردن و روشنايي هر يك از آنها مي شوند در حاليكه كل نمازگزاران آنها در يك يا دو مسجد جا مي شوند.
با سلام .موارد بسیار درستی نوشته شده . ای کاش مسوولان ومتولیان دینی نیز به این نکات توجه می کردندو مردم را ارشاد مینمودند. اما حیف که در جامعه ما احساسات وعواطف بر تعقل غلبه دارد .به امید روزی که تحول واقعی در نگرش ها ایجاد شود.
بنام خدا انسان اگر در غیر تخصص خود صحبت کند یکی از مصادیق اسراف است
باسمه تعالی
متأسفانه همان پاراگراف اول مقاله اشکال اساسی دارد که باعث می شود خواننده، برای خواندن بقیه مطلب رغبتی نداشته باشد یک بار دیگر بند اول را با هم بازخوانی می کنیم:
"در متون اسلامی به واژگانی مانند قناعت و... برمی خوریم که مسلمانان را به مصرف اندک و... فرا می خواند" .
خوب است آقای دکتر دادخواه توضیح دهند که کجا و کدام متن، مسلمانان را به مصرف اندک فرا می خواند آیا آیه ی شریفه کلوا واشربوا مرادشان است که بعدش می گوید ولا تسرفوا . اسراف نکردن معنایش کم مصرف کردن نیست درست مصرف کردن است. آیا آیه ی کلوا من طیبات ما رزقناکم و یا آیه ی کلوا و اشربوا هنیأ بما اسلفتم و یا ... اسلام می گوید هر مقدار که نیاز دارید از نعمات الهی استفاده کنید نوش جانتان و به دیگران هم بدهید و به حیوانتتان هم بدهید کلوا وارعوا انعامکم ولی ریخت و پاش نکنید.
اسلام اگر مسلمانان را به دوری از اسراف دعوت می کند از آنطرف از "اقتار " هم پرهیز می دهد . قرآن مؤمنان واقعی را کسانی می داند که نه ریخت و پاش می کنند و نه بر خودشان سخت می گیرند و الذین اذا انفقوا لم یسرفوا ولم یقتروا وکان بین ذلک قواما
از امام صادق پرسیدند: اقتار چیست؟
فرمود: آنست که نان ونمک بخوری در صورتی که دارایی و مکنت داری که غذای بهتری بخوری.
دست از این شیطنت بردارید کمی به خود بیاید وبا افکار این مردم بازی نکنید این همه اراجیف که به خورد مردم میدهید کم نیست این را هم به آن اضافه کردید واقعا برای شما متاسفم و همچنین برای مسئولین شما
جناب دکتر بنظر می رسد که برای اجرایی شدن الگو ی مصرف باید از آب و برق و گاز و بنزین و نان و از همه مهمتر کنترل تورم شروع کرد تا مردم دغدغه بیش از مصرف خرید کردن را رها کرده و در نتیجه مصرف کاهش خواهد یافت ضمن تایید نکاتی که اشاره نمو ده اید باید وزن این مراسمات را در کل مصرف دید و بنظر در اولویت اول قرار نمی گیرند
عجيبه که وقتي در تهران هر چند کيلومتر يک مسجد به زحمت پيدا ميشه شما توصيه مي کنين که مسجد نسازيم. هر قد رمسجد ساخته بشه حتي از سر رقابت باز هم مورد نياز است.
ضمنا تشخيص مصالح اسلام مرجع مشخصي داره و هر کسي به صرف مدرک دکتر نمي تونه به راحتي بياد تعيين تکليف کنه
بجز بند چهارم كه كاملا وارونه جلوه داده شده، بقيه مطالب بسيار بجاست و البته فقط منحصر به اين موارد هم نيست و جا دارد به شكل جدي‌تر و عميق‌ترى به آن پرداخته شود
باسمه تعالی
نویسنده محترم در بند سوم مقاله شان معنایی از زهد ارائه داده اند که نشان از کم اطلاعی ایشان است . توجه کنید:
"مصرف برابر با نیاز و بهره برداری بجا از منابع (یا همان زهد) ".
این معنای اعتدال و اقتصاد است که ممکن است کفار هم آنرا داشته باشند نه معنای زهد. زهد یعنی دلبستگی به دنیا نداشتن واین قصد و اقتصاد است که به معنی میانه روی و مصرف درست است.
مولا علی علیه السلام که مولای زاهدان عالم است، داراییش کم نیست؛ خود فدک باغ بسیار بزرگی است اما مولا می گوید من با فدک و عیر فدک می خواهم چه کنم همه را و حتی آنچه را که با دست مبارک خود کاشته است وقف فقرا می کند و می گوید من از دنیای شما به دو پیراهن و از غذاهای آن به دو قرص نان اکتفا می کنم ولی شما قادر بر اینگونه زیستن نیستید ولی با پرهیزکاری و تقوایتان علی را یاری کنید ... و اینگونه زهد را معنا می کند:
الزهد کله بین کلمتین من القرآن لکی لا تأسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم
تمامی زهد بین این دو کلمه از قرآن است که بر آنچه (از امور مادی) از دست داده اید تأسف نخورید وبرای آنچه به دست آورده اید شادمان نباشید.
فکر می کنم این استاد یار دانشگاه باید یک بازنگری در نگاهش به سخنان مقام معظم رهبری داشته باشد. مگر می شود رهنمودهای بالاترین مقام سیاسی -دینی مملکت را با نگاه سکولاریستی تفسیر کرد؟؟ چرا این دانشگاهیان عزیز این قدر نگاهشان به ادبیات های منجمد سیاسی و راهکار های به اصطلاح مدرن غرب است؟؟؟
سایت وزین تابناک هم با دقت بیشتری از مقالات رسیده استفاده کند!!!!!!!!
در اروپا و امریکا تعطیلات بیشتر از ماست، من در میلواکی درس خوندم. شنبه و یکشنیه تعطیله. تعطیلات تابستانی، تعطیلات کریسمس و تعطیلات ملی و ... هم دارند.
اما...
مملکت اونها نخوابیده و تعطیل نیست چرا که در سایر ایام واقعا دارند کار میکنند.
از یک استاد دانشگاه تعجب میکنم که به جای اصلاح الگوی کار در ایران یخواهند صورت مساله را پاک کنند.
ادارات را در ایران اصلاح کنید که از 8 صبح تا 5 بعد از ظهر یکسره و درست کار کنند.
Dar morede agha ya khanoomi ke goftand in masaref vazni dar esrafe jaamee nadarad mikhastam begam ke shayad arzeshe riali an dar moghayese ba itemi mesle benzin ziad nabashad vali az nazare tasir gozari dar omoor mohemtar az an boode v amalitar ast... be onvane mesal dar nazdiki manzele ma khanevadeyi boodand ke salha pish poole kharid computer baraye bache khodeshan ra nadashtand v sale 78, 2 melion toman hazineye valimeye safare haj kardand.. tavajoh konid sale 78 v oon ham faght baraye valime v abaraye amsale man v khoonevadam ke be ghoole yeki az doodtan niazi ham be yek vaade ghazaye nazri nadarim... jaleb injast ke besyari az mardom ghazaye nazri ra tabarok v moghadas v shafa dahande midanand... vaghean bayad roohanioon dar moghabele in farhange ghalat roshangari konand v natarsand.. mardome ma alan digar tahsiilkarde hastand v jeloye in roshangari ha jebhe nemigirand...
نظر من اينكه به احترام آقاي دكتر نماز را به يك بارخلاصه كنيم حج و زيارت هم از طريق اينترنت راه بياندازيم .
باسمه تعالی
در نمونه 4 در مورد برگزاری تجمعات باید گفت که اتفاقا به عکس . این مسئله مورد تأکید و سفارش پیامبر اکرم (ص) بوده و می فرمایند : علیکم بالسواد الأعظم . همین تجمعات است که رعب در دل دشمن می افکند و جلوی هزینه های بالاتر برای دفاع از سرزمینهای اسلامی را می گیزد مگر نه اینکه ما مسلمانان منصور بالرعب هستیم یعنی خداوند با کمترین هزینه از سرزمینهای اسلامی و مسلمانان حفاظت می کند.
خوب است سایت محترم تابناک توضیحی برای این مقاله و اینکه این نظرات نظر صاحب مقاله است نه آن سایت محترم بدهد تا بهانه را از دست بعضی سایتهای بظاهر مذهبی و در واقع ضد مذهب بگیرد . همین امروز در یکی از سایتهای حامی دولت این مقاله را دستمایه ای برای هجمه به سرداران دفاع مقدس و توهین به آنان قرار داده است.
شروع خوبی برای ورود به بحث است بااظهارنظزهای سایر اندیشمندان غنا می یابدوعملیاتی خواهدشد
در هر يك از مواردي كه دكتر اشاره كرده اثرات و فوائد خاصي نهفته است كه ميبايست اصل آنها حفظ شود و جاي استدلال در جاي خود را دارد لكن بايد در تعديل و اصلاح وضعيت برگزاري آنها
چاره و فرهنگ سازي مناسب نمود
برای نویسنده مقاله متأسفم. مثلا اگر همان هایی که شما تصور کرده اید سیر هستند و نباید برایشان نذری فرستاد، نذری نخورند، در خانه خودشان غذا نمی خورند. معلوم است که می خورند و در جمع مصرف، تغییری ایجاد نمی شود. هکذا افطاری! اگر مسلمانان دوستان و اقوام را به افطاری دعوت نکنند، ان ها افطار نمی کنند؟!
معلوم است که افطار می کنند و در جمع مصرف تغییری ایجاد نمی شود.
این نوشته ها و تبلیغات، تنها برآمده از فهم نادرست درباره ی اصلاح الگوی مصرف و به قصد تخریب سنت های زیبای اسلامی ایراد می شود. از تابناک خواهش می کنم برای یک دفعه هم که شده نظر من را نمایش دهد.
متن مقاله بسیار شتابزده نوشته شده است. بنابراین از نویسنده محترم انتظاری نیست که اینچنین خام و نپخته به بررسی و کنکاش این مقوله و پیشنهادهای سطحی در این مورد پرداخته اند.
برای اظهار نظر کردن تخصص لازم نیست فقط یک مدرک دکترا واگرباشد یک ریش پرفسوری کفایت میکند
خدایا این افراد با خرد را از ایران مگیر
و آن ها از این حاشیه به منصب کشور داری برسان
اینا چیه زدین تو سایتتون
شمیر رو با اسلام از رو بستین!!!!!!!!!!!
از سایت تابناک سپاسگزاریم که به مردم ما فرصتی دادند تا از گفتارهایی اینچنین از استادی مانند دکتر دادخواه بهره مند شوییم. این نکته ها انچنان استوار، علمی، بدیهی و عینی هستند که با هیچ مغلطه ای نمی توان آنهارا خراب کرد! در پاسخ تنها میگوییم:
خود شکن، آیینه شکستن خطاست!!! خدایا به همه ما سواد، قدرت تحمل عقیده مخالف و ... عطا بفرما!!!
با سلام
برای سایت تابناک و آقای دکتر متاسفم
سایتی که دوستان آن را که مدعای مذهبی دارند می شناسم انتظار نمی رود سخنان غیر کارشناسی این آقای دکتر را منعکس کند
به آقای دکتر توصیه می کنم سریال شصتچی را چندباره ببینند تا متوجه شوند جو نگیردشان !!!
یکم - با استفاده از کدام آمار می گویید مساجد زیاد است ؟؟؟ اگر سخنان مقام معظم رهبری را صرفا برای سو استفاده گوش می کنید برنامه پنجم توسعه را بنگرید که طبق آن هر طرح بزرگی می بایست پیوست فرهنگی داشته باشد. مثلا یک مجموعه مسکونی بزرگ یک مسجد . دکتر !!! نمی خواهید به پروژه نواب سر بزنید ؟؟؟ یا کتاب اجتماعی سوم دبیرستان راجع به اهمیت فرهنگ در حوامع را ؟؟؟

دوم - شما عوض تعطیلات ائمه دانشجویان را در سر کلاسها حاضر کنید و با حقوق میلیونی ترم دوم را همگی نپیچانید.در دانشگاه درست است که هر که به جای خود را یاد نمی دهند. اما در اکابر که این کار را می کنند.

سوم - چرا پیش از پراکنده گویی فکر نمی کنید که آیا جایگاهی دارید که در یک سایت که محل ترویج است عوض مراجع و روحانیت راجع به نذر و نیاز و جمعه و جماعت حرف نا بجا نزنید؟؟؟

چهارم - توصیه جدی می کنم کار تطبیقی روی تفاوت مناسک در ادیان و میزان تاثیر آنها در کتابهای رایج دین شناسی داشته باشید

پنجم - آقای دکتر ! هزاران حرف را چگونه به شما باید زد ؟؟؟ در این چند خط ؟؟؟
چند نکته برای نویسنده محترم:
1- شما در مورد ندورات تذکراتی داده اید و دست آخر فرموده اید که در شیوه اجرای آن تجدید نظر شود. آری. این پیشنهاد بسیار مناسبی است که نذورات بیشتر به فقرا تعلق بپذیرد و کسانی که بیشتر محتاج هستند از آن بهره بیشتری ببرند و حتی شاید بتوان به ساماندهی این فرهنگ در میان اقشار مردم از طریق تشکیل برخی سازمانهای مردم نهاد نیز اندیشید، اما به نظر میآید عدم تحقق این پیشنهاد (یعنی شرایط موجود) لزوما به معنای اسراف نیست. این که اشخاص در بین همسایگان برای تجلیل یک مناسبت مذهبی غذا پخش میکنند شرعا هیچ موردی ندارد. آنچه شرعا مردود است:
اولا ضایعات نحوه تولید تا مصرف غذا است( مثالهای زیادی از آن را دیده ایم: اندازه ی برنج و خورشت بی تناسب، کیفیت پایین تولید که نمیتوان غذا را خورد و اندازه غذای بیش از یک نفردر یک ظرف و ظرفهایی که باعث شفته شدن و از بین رفتن غذا میشوند و ...) که دخلی به نذری بودن یا نبودن آن ندارد و به شیوه تولید و ارائه غذا(در کلیت آن) مربوط میشودد.

ثانیا مطلب دیگری که در این زمینه شرعا مردود است و گمان میکنم اگر به راستی دردمند اسراف هستیم پیش از هر نکته ای باید در مقابل آن واکنش نشان دهیم، اسرافی است که بدون هیچ تردیدی در مراسمهای عروسی رخ میدهد- جدا از تنوع بدون دلیل انواع خوراکی ها-غذای تولید شده به مراتب بیشتر از میزان مهمانها آماده میشود که متاسفانه همگی این غذاهای (عمدتا گران قیمت) در همان شهری که بسیاری از فقرایش شبهای متوالی را گرسنه سپری میکنند، دور ریخته میشود. به نظر بنده، این، اسراف است و نیازمند مقابله است نه آن چه شما نوشته اید. این اسراف عظیم وهمه گیر نیازمند عزمی همگانی و تلاشی همه جانبه است.(بد نیست همین جا از موسسات خیریه ای تجلیل کنم که اخیرا در این زمینه فعال شده اند و غذای دست نخورده را همان شب با رعایت کامل موازین بهداشتی به فقرای تحت پوشش خود میرسانند).

2- همه مطلعان امر میدانند که کشور ما بیش از میزان تعطیلیها از کم بودن راندمان کاری رنج میبرد. این مطلب را اضافه کنید به سوء مدیریت(فکر میکنم در همین چند سال اخیر سیاستهای اشتباه دولت و سیستم صحیح و خطایی که شخص رییس جمهور محترم در انتخاب مدیران ارشد کشور پیش گرفتند بیش از سالها تعطیلی به کشور لطمه وارد ساخته باشدای کاش یک نهاد رسمی و بیطرف آمارگیری اقلا در کشور داشتیم که میتوانست این نکات را بررسی کند).علاوه بر اینها در برگزاری کنفرانسهای بی مورد و بیش از همه در اقتصاد معیوبمان ( که نمونه بارز آن فروش ماشینهای بیکیفیت، پر مصرف و خطرناک داخلی با چندین برابر قیمت مشابه خارجی در کشور است) قابل پیگیری و مشهود است ، این ها همه ،آن چیزهایی هستند که به معنی کلمه اتلاف منابع اند.

آمار مرگ و میر جاده ای ما - که بنا به گزارشاتی از آمار کشتگان دفاع مقدس هم بیشتر شده است- اتلاف منابع واقعی است که باید در مقابل آن عزمی همه جانبه نشان داد و تغییرات واقعی ایجاد کرد و گرنه بحث تغییر در تعطیلات رسمی به منظور عدم اتلاف منابع در کنار این چاله های هرز رفتن منابع اساسی، بیشتر به شعاری غرض ورزانه میماند تا پیشنهادی دلسوزانه.( گفتنی است مطرح کردن مبحث تعطیلات بدون یاد کردن از تعطیلات بی دلیلی مثل 12 و 13 فرودین ،15 خرداد و 29 اسفند، بیشتر شما را در مظان اتهاماتی از قبیل برخی از نظرات کاربر زیر قرار داده است.)

3- اما در مورد بند چهارم فرمایشتان باید تذکر بدهم که این شیوه تفکر شما بر خلاف (اقلا برخی از) نظریات جامعه شناسی و روانسناسی است. بهتر است با این جزمیت در مورد زمینه ای که اطلاع ندارید اظهار نظر نفرمایید.

در انتها از شما به عنوان یک استاد دانشگاه که نوشته اید:
" خواسته نگارنده این است که در صورت راستی و درستی مطالب ، مورد پشتیبانی قرار گیرد و دیگران دامنه بحث را پی گیرند و در صورت نادرستی و ناسنجیده بودن استدلالات ، اهل قلم و منبر وی را به راه صواب رهنمون کنند." خواهشمندم که اگر مصادیق یاد شده را صحیح میدانید- نقش فرهنگی خود را درباره آنها ایفا فرمایید.
یک پژوهشگر

دكتر دادخواه:
با سلام .از نوشته شما بهره مند شدم .مشترکات زیادی میان دو نوشته شما ومن وجود دارد .خوب است شما نیز یک بخش از بحث را دنبال کنید تا موضوع تخصصی تر شود .ولی طرح اولیه آن به شکل کنونی بد نیست وحساسیت لازم برای یافتن راه حل برای معضلات گفته شده را برمی انگیزد. با سپاس
ای کاش در مورد الگوی مصرف و اصلاح سیاسی هم صحبت می کردید بعضی از عملکردهای سیاسی بسیار پر هزینه هستند چرا در مورد این بحث نمی شود؟
در جواب دوستی که گفته اند نویسنده در مورد تخصص خودش صحبت کند باید یادآوری کنم که رشته دکتر الهیات است. پس بهتر است شما که اطلاعی در مورد تخصص ایشان ندارید، اظهار نظر نکنید.
به جاي ايراد گرفتن به تعطيلات در ايام و مناسبتهاي مذهبي به تعطيلات طولاني و تنبلي افزاي ابتداي هر سال نو بپردازيد مخصوصا تعطيلي سيزده بدر که حاوي پيام خرافي دوري نحسي عدد سيزده است
همه عالمان علوم اجتماعي و روانشناسي و حتي عالمان ديني و الهيات به تاثيرات مثبت ارتباطات حضوري و چهره به چهره و شرکت در تجمعات اذعان دارند و نتايج خوب آن را مطرح مي کنند که يکي از فوايد آنها دور شدن از فردگرايي و توجه بيشتر به جمع گرايي است.
از کوزه همان برون تراود که در اوست
البته از سایتی که رعایت انصاف و تقوی را نمی کند جز این هم توقع نمی رود
مردم را نادان فرض کرده اید که حرف های ضعیف و سخیف خود را به اسم دانشیار و استاد دانشگاه به مردم حقنه کنید.....
به نام خدا
باید ها و نبایدها در اسلام کاملا روشن است اگر به دنبال مصادیق آن هستیم چنین بحث هایی را میطلبد.
چرا با کوچکترین اظهار نظر بعضی را تکفیر میکنیم آیا این مصداق سد کردن راه خیر نیست
قبل از اینکه اطرافیان را با نگاه تردید آمیز برانیم از تراوش اندیشه دیگران بهره برداری لازم کنیم
بسیار عالی ولی کو گوش شنوا؟
سلام حرفهاي خوب و بد را قاطي تحويل داده ايد.
آقاي دادخواه بهتر است سري به چند شهر مرزي كشور لائيك همسايه مان تركيه بزنند وببينند چند صد تا مسجد با مناره هاي بلند البته به همت مردم در حال ساخت است .
بنده در مراسم فوت یکی از فامیلهای سببی در یکی از روستاها شرکت داشتم. حدود هزار نفر برای ناهار دعوت شده بودند که در مسجد بزرگ روستا جا تنگ بود. آقایی که فوت کرده بودند چند ده میلیون برای هزینه های مراسم و کفن و دفن وصیت کرده بودند اما جالب اینجاست که محوطه اطراف مسجد و تمامی کوچه ها و خیابان اصلی روستا بسیار کثیف و پر از گل و لای و البته پر از دست انداز و چاله بود. براستی صرف چند میلیون برای اموری که واقعا به درد مردم میخورد بهتر است یا اینکه آشناها جمع شده و ناهاری صرف کنند.
مرحبا.مرحبا. موافقم
یکی از کاربران که گویا با آقای دکتر دادخواه آشنا هستند نوشته اند که رشته دکتر الهیات است وقتی آنرا خواندم دو دستی به سرم زدم که اگر اطلاعات دینی دکتر الهیات ما اینقدر سطحی و خام باشد و اینقدر کج فهم تشریف داشته باشند، پس وای بر احوال بقیه.
من براي مطالعاتي در سطح استان اصفهان به تمام نقاط آن سفر كردم در ورودي يك روستا نزديك دليجان در ابتداي ورودي روستا با يك حسينيه و امامزاده مواجه شدم كه در آن تعميراتي با مصالح و سنگهاي بسيار گرانبها و چلچراغ و فرش و غيره در حال انجام بود. وقتي درون روستا رفتم ديدم مردم با بشكه هايي كه كنارشان گذاشته بودند مقابل خانه هايشان نشسته اند. تعجب كردم! فكر كردم شايد مراسمي در شرف است وقتي پرسيدم كفتند ما آب لوله كشي نداريم منتظريم تانكر آب برايمان آب بياورد.اكر دير بجنبيم ممكن است آب گيرمان نياييد.
دكتر دادخواه شما ديگر براي اخذ كلاس حضوري در دانشگاه اقدام نمي كنيد؟ وقت جوانان هدر ميرود! فقط مجازي و اينترنتي دانشجو ميگيريد؟ حتما جواب ميخواهم -- متشكرم
بابا آقای دکتر باید در مورد همون چیزی که درسش رو خوندن نظر بدن(الهیات) و کاری به جامعه اسلامی نداشته باشن! من مطمئن هستم ایشان از سر خیر خواهی این مطالب را نوشته اند و قصدشان اصلاح بوده است، ولی سواد لازم و اطلاعات کافی در مورد اسلام، جامعه اسلامی و کارکرد شعائر مذهبی در دین و مذهب ما را نداشته اند. مسائلی را که آقای دکتر اشاره کردند اگر با نگاه یک منتقد دلسوز لائیک غرب زده بنگریم یقینا درست است و جای حذف! دارد. همانگونه که دین و مذهب ما از نگاه جامعه شناس و سیاست مدار لائیک غرب زده نیاز به اصلاح دارد. باز هم تاکید می کنم مشکلاتی که ایشان اشاره کرده اند در جامعه وجود دارد ولی درمان آن را ایشان به هیچ وجه نمی دانند. ما اگر هم نیاز به اصلاح در این امور داشته باشیم نیاز به یک اصلاح درون گفتمانی داریم، نه اینکه دانشگاهی الهیات خوانده سرتا پا غربی ما که فکر و عقل و خیال خود را به غرب فروخته نسخه اصلاح برای ما بپیچد. در انتها از آقای دکتر تشکر و قدردانی ويژه می کنم. باشد که این مقاله سراپا اشکال فتح بابی در این موضوع بکند
احساس می کنم این نظریات تیکه هایی به تفکرات اجرایی دولت در حوزه صرفه جویی است
البته پخش اذان هم خیلی هزینه دارد چطور است اذان هم پخش نشود؟!!!!!!!!!
جناب اقای دکتر دادخواه؛ با سلام و عرض تبریک سال نو ؛ از مقاله بسیار جالب و مهم شما تشکر می کنم و شجاعت شما را می ستایم. افسوس می خورم که هنوز افکار منجمد و متحجر که نمی توانند این مطالب را درک کنند زیاد هستند. آیا اصلاح الگوی مصرف نباید از مومنین شروع شود؟ آیا ولیمه دادن های آنچنانی پس از بازگشت از سفر های زیارتی؛ در مراسم عروسی و حتی عزاداری ها در بسیاری از موارد اسراف و ریخت و پاش محسوب نمی شود؟
دادن آگاهی و آموزش صحیح به مردم در این زمینه ها به عهده کیست؟ از مقاله خوب شما سپاس گذارم
جرات شما قابل تقدير است ادامه بدهيد
با سلام و تشکر از نویسنده مقاله. واقعا اظهار نظر یک انسان هموطن نیاز به اینهمه توهین دارد؟ کاستن از تعطیلات غیر ضرور و یا پیشنهاد نساختن مساجد غیرضرور مخالفت با مذهب است؟آیا نمیتوان به جای افطاری دادن به کسانی که هیچ نیازی به آن ندارند هزینه درمان یک انسان دردمند را پرداخت؟ آیا پیشنهاد اصلاح این موارد با بهره وری در ادارات و سازمانها منافات دارد؟ این بنده خدا گفته در جاهایی که نیاز نیست از روی چشم و هم چشمی مسجد نسازیم . برخی از عزیزان با بی انصافی هر چه تونستند به نویسنده توهین کردند که بیشتر به عقده گشایی شبیه است تا نقد مقاله.اصولا انسانهای به اصطلاح غربزده ،بی خیال تر از این هستند که دلسوزانه در مورد مسایل جامعه بویژه پیام رهبر معظم انقلاب مقاله بنویسند! باحترام - عبداللهی
جالب است بایستی کارشناسی تر مورد بررسی قرارگیرد
آقاي دكتر از شما بعيده اين حرفها چيه يه كم فكر كنيد در مورد مسائل مذهبي شما نمي توانيد نظر دهيد
در شهر شاهرود مصلی نماز جمعه در محل مدرسه قلعه ساخته شد ولی اخیرا اقدام به ساخت مصلای جدید در محل گلزار شهدا کردند که با توجه به تازه ساز بودن مصلای فعلی اصلا نیازی نیست.
اونی که نمی دونه 98 درصد مردم ترکیه مسلمونند نه لائیک، بهتر بود حرفی نزنه
آقای دکتر اگر ما ظرفیت پذیرش اینگونه دیدگاهها را می داشتیم که الان اینجا نایستاده بودیم که فعلا هستیم
مثل اینکه بعضی ها از اصراف و حیف و میل بیت المال در ساخت مساجد و تکایا و حسینیه ها و در کل مصراف های مذهبی ( که بسیار هم زیاد شده است ) خیلی خوششان میآید که اینطور به خودشان افتاده اند ، شاید کیسه ای دوخته اند و به منافعشان تهدید وارد شده است
من زياد آدم متمكني نيستم ولي شكر خدا دستم به دهنم مي رسد. با اين وجود در ماه مبارك رمضان وقتي موقع افطار يكي از همسايه ها با روي خوش برام نذري مياره كه از نظر مادي هم ممكنه چيز قابل ذكري نباشه ولي چندان احساس شعفي به آدم دست ميده كه گويي فرشتگان از بهشت براي آدم افطاري آورده اند.
سلام
زود بروم سر اصل مطلب من با همه حرفهای جناب دکتر موافق نیستم ولی واقعیتی وجود دارد آنهم این است که ما اسراف می کنیم و نمی فهمیم در محله ما که یکی از محلههای متوسط تهران است در حال ساختن مسجدی هستند که فقط هزینه کاشی کاری سر در آن 70 میلیون تومان است به نظر شما امام زمان این مسجد را موقع ظهور طبق حدیث ویران نمی کند ؟در حالی که اهالی محل فقط در این مسجد نماز می خوانند چه دیوار آن گلی باشد چه طلا و زمرد ؟فکر کنیم دوربرمان پر است از این اسراف ها و ولخرجی ها
چرا سعی می کنیم مسائل را با هم قاطی کنیم؟ جای بسی تأسف دارد.
ومن یعظم شعائرالله فانها من تقوی القلوب. نویسنده محترم! مسائل را قاطی نکنید.پرهیز از اسراف باید در مسیر ایمان و تعظیم شعائر الهی باشد...
در روستاي ما كه در شهر تويسركان ازدهستان خرمرود به نام روستاي (قلقل)مسجدي وجود دارد كه به علت عدم تامين بودجه كافي ونداشتن اعتبار آب باران وبرف به داخل مسجد ريخته مي شود -دستشويي ندارد-فرش ندارد اما در جاهاي ديگر آنقدر پول دارند كه چند تا چند تا مسجد مي سازند-لطفا مطلب چاپ شود شايد خيري پيدا شد كمك كرد ثواب داره به خدا
با سلام
استاد عزیز، جمع شدن مومنین گرد هم و برگزاری مراسم مذهبی و شنیدن وعظ از صاحبان نفس وقت تلف کردن نیست. اگر چنین بود این همه سفارش به حضور در مسجد و نماز جمعه بی معنی بود. ای کاش به جای شیفتگی بیش از حد نسبت به فناوریهای نو کمی به روح اجتماعی اسلام فکر کنیم.
با سلام و تشكر از نظرات اقاي دكتر ايشان نظر شخصي خودشان را گفته اند مثلا در مورد افطاري اخر اگر همه فقرا را سر سفره بنشانيم كه به انها برمي خوردبعضي از افرادهم به فكر فقرا هستند هم به فكر فاميل چون بلاخره دوستان و همسايگان هم متوقع هستند0بنده خودم شخصا مخالف نذري دادن به اين صورت هستم و نذر را طوري ميده كه بدست مستحقش برسد خيلي ها هم متلك مي گويند كه شما مي توانيدچرا نذري نمي دهيد ولي من همان جواب را مي دهم كه بايد به اهلش رسيدولي واقعا وقتي كسي برايمان نذري مي اورد خوشحال مي شويم و عقيده مان بر تبرك بودن غذا به اسم اهلبيت است0در مورد تعطيليها خدا كند كسي كاركن باشد وگرنه در روزهاي غير تعطيلي چقدر خدائي كار انجام مي شود 0كلي مشكلات كارمندها مخصوصا خانمها در روزهاي تعطيل حل مي شود خدا خيرشان دهد.در مورد مساجد هم بايد بررسي شود واقعا جاهايي كه نياز است مثل ان روستائي كه ان بنده خدا گفتند در الويت قرار گيرد واگر كسي بخاطر رضاي خدا ميخواهد كار كند و مسجد بسازد به نقاط محروم رسيدگي كند 0 اگر هم براي اسم در كردن باشد كه الله واعلم0بيائيد بعضي از اسرافها را واقعا بخاطر رضاي خدا كنار بگذاريم و به بعضي از مسائل مانند حمايت از زندانيان بي گناه بپردازيم با تشكر
در بين صحبتهاي آقاي دكتر مي شد جملات خوبي هم يافت مثلا اين كه اكثرا نذورات به دست فقرا نمي رسد اما من در كل ايشان را سطحي ديدم
با سلام
این خصلت ما مردم است که تا موضوعی موافق میل مانیست سریعا بدترین شکل آن را
مطرح میکنیم واین یک رفتار هیجانی وبدور از تعقل است .
عنوان می شود قمه نزن میگویند : چطور است
عاشورا عید رسمی اعلام شود
عنوان می شود همه مردم که حجت الاسلام نیستند ونمی توانند در حد آیت اله دینشان را حفظ کنند. میگویند یکدفعه دین مردم را به فلان تغییر دهید.
با کمی تفکر به عقیده من اصلاح الگوی مصرف در هر موردی لازم است تا بتوان جور دیگری به مسایل نگاه کرد
خیلی خوب گفتی عینا حرفهای دل من را زدی آفرین به شما
بنام خدا وباسلام
ضمن تشكراز نويسنده محترم جناب دادخواه وهمه سروراني كه درذيل مقاله اظهار نظرنموده اند وباتاسف ازبعضي اظهارات بدور ازمنطق وغير كارشناسي ونسنجيده درموضوعي كه نويسنده پپيشاپيش درخواست اظهار نظر وپيشنهاد نموده است نكاتي را معروض ميدارم:
1-درمورد نذورات استدلال صحيح است اما در نتيجه گيري بايد تجديد نظر نموديعني بايد محل مصرف را اصلاح نمودكما اينكه در سيره امام حسن(عليه السلام)نيز اينرا ميبينيم كه فقرا را اطعام ميفرمودند درحاليكه در اغلب سفره هاي نذري فقرا جايي ندارند.
2-در مورد تجمعات مقداري افراط شده وخلط مبحث همانگونه كه آقاي قادري نيز متذكر شدندواين بعد كه شركت درتجمعات خود موجب ياس دشمن است ودعاي جمع به استجابت نزديكترويدالله مع الجماعه وسفارش وثواب شركت درجماعا ت را مد نظر قرارنداده ايد.
3-در مورد حسينيه ها ومساجد تا اندازهايي با نظر شماموافقم ولي اينكه ساخت مساجد براي زيباييباشد غلط است ودروايات مربوط به آخر الزمان مذمت شده واز سوي ديگر كثرت مساجد خود نشانه اي ازتوحيد ويكتا پرستي است مغفول مانده واما اينكه بجاي ساخت مساجد بشتر بكوشيم نماز گزار آشنا به احكام وواقعي تربيت كنيم بنده موافقم كما اينكه درسيره گذشتگان نيز بوده كه درخت گردويي راوقف ميكرده اند براي تشويق نوجوان يا پسر بچه هايي درمساجد مكبري ميكرده اند ويادرنماز جماعت شركت مي كرده اند .
4-درمورد اينكه همه ازادند پيشنهادارايه نمايندنظر جنابعالي صحيح است چنانكه حضرت ختمي مرتبت كه گل سرسبد آفرينشند وعقل اكمل دربسياري از امور مشورت مي فرمو دند ونظر اصحاب را مي پرسيدند ويا برهمان اساس نظر ياران عمل ميفرمودند مثل جنگ احزاب وبدرو......
فبشر عبادي الذين يستمعون القول فيتبعون
برچسب منتخب
# اسرائیل # حمله ایران به اسرائیل # حماس # توماج صالحی # خیزش دانشجویان ضد صهیونیست