دور اخیر مذاکرات هستهای ایران و گروه ۱+۵ در حالی پایان یافت که سرانجام پس از مدتها بحث و گمانهزنی، بر سر تمدید چهار ماهه دوره مذاکرات به توافق رسیدند. یک روزنامه آمریکایی با انتشار تحلیلی در این باره، به رویکرد کلی اشاره کرده که دولت آمریکا در دوره چهار ماهه پیش روی در جریان مذاکرات با ایران دنبال خواهد کرد.
به گزارش «تابناک»، روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی به موضوع تمدید بازه زمانی مذاکرات هستهای ایران به مدت چهار ماه پرداخته و مینویسد، در پس تصمیم اوباما برای تمدید مذاکرات، این ارزیابی هست که دولت آمریکا تلفیقی از رویکرد فشار و تشویق را در قبال ایران به کار میبندد؛ این رویکرد شامل پابرجا نگه داشتن تحریمهای اصلی و در عین حال، نشان دادن این موضوع است که دسترسی ایران به درآمدهای توقیف شده خارجی خود میتواند چه مزایایی برای این کشور داشته باشد.
در این میان، کنگره آمریکا و برخی کارشناسان هستهای آمریکایی ـ که خواستار موضعی سختتر در قبال ایران هستند ـ با این موضوع به شدت مخالفت میکنند. آنها ادعا دارند، تحریمهای گسترده و نیز فشار اقدامات پنهانی علیه ایران بوده که این کشور را پای میز مذاکره آورده است؛ بنابراین، برای دستیابی به توافق نهایی باید تحریمها و فشارها را علیه ایران افزایش داده و در عین حال، گزینه اقدام نظامی را نیز روی میز نگه داشت.
به هر حال، در کوتاه مدت، این اوباماست که پیروز این مجادله خواهد بود. تمدید چهار ماهه به اندازهای طولانی نیست که کنگره بتواند اقدامی کارساز کند. اوباما نیز اشاره کرده هر گونه تحریمهای جدید را وتو خواهد کرد؛ اما در طولانی مدت، مقامات دولت آمریکا میدانند با مسأله عمیقتری روبهرو هستند، زیرا تضمینهایی که کنگره خواستار اجرای آن از سوی ایران است، بسیار پیچیده و غیراجرایی است.
با وجود این، در صورتی که توافقی در مذاکرات هستهای ایران حاصل شود، اوباما احتمالاً ناچار خواهد بود، کنگره را به برداشتن تحریمهایی که تجارت با ایران را منع میکند، متقاعد کند. همین موضوع است که ضرب الاجل جدید تعیین شده برای مذاکرات (۲۴ نوامبر) را معنادار میکند. در آن زمان، اوباما هنوز حدود یک ماه فرصت خواهد داشت تا موضوع کاهش تحریمها را از طریق مجلس سنا ـ که هنوز در دست دموکراتها خواهد بود ـ دنبال کند، زیرا معلوم نیست در انتخابات میان دوره سنا چه حزبی اکثریت را به دست آورد.
در طرف مقابل، در بازه زمانی چهار ماهه پیش روی، ایران به ۲.۸ میلیارد دلار از درآمدهای توقیف شده خارجی خود ـ که بخش اندکی از این درآمدهاست ـ دسترسی پیدا میکند؛ اما از هم اکنون، ۳۰۰ عضو مجلس نمایندگان آمریکا، نامهای تهیه کردهاند که از دولت میخواهد تا هنگامی که توافقنامهای مشتمل بر برنامه موشکی ایران و نیز توقف حمایت ایران از حماس و دیگر گروههای نظامی در منطقه نباشد، از کاهش تحریمها خودداری کند. این در حالی است که موضوعات یادشده، اصولاً در مذاکره با ایران مطرح نیست.
به هر حال، همه این مباحث در شرایطی مطرح میشود که با وجود عدم توافق طرفین بر سر شماری از موضوعات اساسی، این نکته مورد اشاره قرار گرفته که گفتوگوها شاهد پیشرفتهای جدی و واقعی بوده و چشمانداز رسیدن به توافق نهایی وجود دارد.
هماکنون نکته اصلی برای آمریکاییها، این است که ایران تا چه اندازه حاضر خواهد شد در موضوعات مهم مورد اختلاف، به طرف مقابل امتیاز دهد. راهبرد دو وجهی دولت اوباما در زمینه فشار و تشویق نیز در همین راستا تدوین و اجرایی شده است.