جزئیات طرح جدید تحریم ایران و تناقضات آشکار آن با موافقت‌نامه ژنو

به گزارش «تابناک»، این طرح تحریمی قرار است از سوی سناتور «رابرت منندز» دموکرات، رئیس کمیته سیاست خارجی مجلس سنا از ایالت نیوجرسی، به همراه چاک شومر و مارک کرک، دو تن از مدافعان سر‌سخت افزایش تحریم ‌علیه ایران در سنای آمریکا طرح شود که در واقع نادیده گرفتن و سرپیچی از درخواست دولت اوباما برای تعلیق هر گونه طرح و مصوبه برای افزایش تحریم‌ها علیه ایران و زیر سؤال بردن مفاد موافقت‌نامه ژنو، تا زمانی است که بتوان به سمت یک موافقت‌نامه نهایی حرکت کرد.

بنا بر آنچه ‌از متن منتشر شده این لایحه ـ که با نام «قانون ایران بدون سلاح هسته‌ای سال ۲۰۱۳» به دست می‌آید ـ تحریم‌های جدید ‌علیه ایران در روزهای پایانی سال میلادی جاری در سنای آمریکا مطرح نخواهد شد، بلکه به احتمال بسیار قوی، طرح آن در کنگره به پس از بازگشت نمایندگان کنگره از تعطیلات (ششم ژانویه ۲۰۱۴) موکول خواهد شد.

مفاد این طرح تحریمی بر این اساس است که موارد زیر را به تحریم‌های کنونی ایران‌ خواهد افزود:

‌ـ توسعه و افزایش گستره تحریم‌های کنونی علیه ایران

‌ـ توسعه و گسترش تحریم‌ها ‌علیه بخش انرژی ایران و شامل کردن تجارت و صادرات پتروشیمی کشور

 ـ هدف قرار دادن بخش کشتیرانی و معادن ایران

نکته جالب در این طرح آن است که به دولت اوباما اجازه می‌دهد ‌تا هنگامی که ایران در حال مذاکره با گروه ۵ + ۱ است و با تصدیق ماهیانه اینکه ایران به تعهدات خود در قالب مفاد موافقت‌نامه ژنو پایبند است و در مسیر دستیابی به یک توافق نهایی گام بر‌می‌دارد‌ و همچنین رعایت شرایط دیگر از جمله عدم حمایت و اقدام در راستای تقویت تروریسم ‌علیه ایالات متحده، اجرای این تحریم‌های جدید را معلق کند.

اما موارد مندرج در این طرح جدید که بنا بر اهداف محافظه‌کاران کنگره آمریکا و تحت تأثیر لابی «آیپک» تدوین شده، ‌شرایط را برای رسیدن به یک توافق نهایی میان ایران و ۵ + ۱ بسیار مشکل کرده است.

یکی از این شرایط که در متن طرح آشکارا آمده این است که دولت اوباما تنها در صورتی می‌تواند اقدام به تعلیق و توقف اجرای تحریم‌های جدید ‌علیه ایران کند که ایران هرگونه فعالیت غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کرده باشد، حتی پس از رسیدن به یک توافق نهایی با ایران.

در متن لایحه آمده است که دولت نمی‌تواند ‌تحریم‌ها تعلیق کند، مگر آنکه ایالات متحده و متحدانش به توافق‌ نهایی معتبر با ایران دست یابند که منجر به برچیده شدن زیرساخت‌های غیر قانونی هسته‌ای ایران از جمله تأسیسات و امکانات غنی‌سازی و تولید دوباره شود.

همچنین اشاره شده ‌که کنگره می‌تواند با تصویب طرح «اقدام مشترک رد لایحه» مانع از توقف تحریم‌ها ‌علیه ایران از سوی دولت اوباما شود.

یکی از نکات جالب توجه در متن طرح تدوین شده این است که در آن به صراحت اشاره شده ‌که اگر اسرائیل اقدام به حمله نظامی‌ مشروع برای دفاع از خود در برابر برنامه هسته‌ای ایران کرد، ایالات متحده باید در کنار این رژیم قرار بگیرد و بر پایه قوانین رسمی این کشور و مسئولیت‌های تعیین شده برای کنگره در قانون اساسی، اقدام به، به‌کار گیری ابزار‌های نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی به اسرائیل برای دفاع از قلمرو، مردم و موجودیتش کند.

این جملات در متن طرح، یادآور سخنانی است که چندی پیش یکی دیگر از سناتورهای ضد ایرانی سنا، یعنی لیندسی گراهام، آن‌ها را بازگو می‌کرد؛ کسی که در ‌‌نهایت موفق شد مصوبه تحریمی تدوین شده خود را در ماه آوریل و با حمایت لابی آیپک در سنا به تصویب برساند.

این در حالی است که گفته می‌شود، تصویب این طرح در سنا ناقض مفاد موافقت‌نامه «طرح اقدام مشترک» در ژنو است. در مفاد موافقت‌نامه به صراحت ذکر شده ‌که‌ دولت ایالات متحده با ‌اختیارات رئیس جمهوری و کنگره، مانع از تصویب هرگونه تحریم جدید مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود.

در همین راستا بود که دولت اوباما، تلاش بسیاری برای جلوگیری از طرح مصوبات جدید تحریمی ‌علیه ایران در کنگره آمریکا کرد. پیش از این شایعاتی در این باب مطرح بود که طرح این متن جدید برای تحریم ایران تا پایان زمان موافقت‌نامه موقت بین ایران و ۵ + ۱ یعنی شش ماه دیگر به تأخیر افتاده ‌که مانع از تصویب تحریم جدید حین برگزاری مذاکرات بود.

«کالین کال» یکی از مقامات ارشد پنتاگون در امور خاورمیانه در این باره بر این باور است: بر پایه قانون، این طرح در صورت تصویب ناقض موافقت‌نامه خواهد بود، زیرا منجر به اجرای تحریم‌های جدید ‌علیه ایران می‌شود، مگر آنکه بلافاصله دولت اقدام به تعلیق آن‌ها کند. هیچ شکی نیست که این طرح ناقض روح موافقت‌نامه است و در صورت تصویب، به مخالفان توافق با غرب در ایران این امکان را می‌دهد که با فشار، هرگونه پیشرفت بعدی را در مذاکرات از مسیر منحرف کنند.

از سویی، باید گفت که این طرح جدید، کاملا در مقابل تلاش‌های کاخ سفید برای رسیدن به یک توافق نهایی با ایران است که بر اساس آن ایران می‌تواند به غنی‌ سازی اورانیوم ادامه دهد.

بنا بر مفاد موافقت‌نامه ژنو، توافق نهایی و جامع شامل برنامه غنی‌سازی خواهد بود که به شکل مشترک تعریف شده است.

پیش از این اوباما به صراحت اذعان کرده بود: اگر گزینه‌ای بود که به آمریکا اجازه می‌داد ‌ایران را از داشتن هرگونه برنامه غنی‌سازی هسته‌ای محروم کند و منجر به برچیده شدن همه پیچ و مهره‌های تأسیسات غنی‌سازی ایران شود، این گزینه را به کار می‌برد، ولی این گزینه موجود نیست!