شخصیت شناسی افراد حمله‌کننده به مسی

برای پاسخ به این پرسش و نیز پرسش‌هایی از این دست‌ با پروفسور «حسین باهر» جامعه‌شناس، استاد دانشگاه، کار‌شناس رسانه، بنیانگذار مکتب رفتار‌شناسی در ایران، مشاوره خانواده که ‌دکترا‌ی‌ توسعه اقتصادی و نیز فوق دکترای فلسفه مدیریت منابع از کانادا دارد‌ به گفت‌و‌گو پرداخته است.

پروفسور باهر در پاسخ به اینکه این گونه رفتارها در روانشناسی چگونه ارزیابی می‌شود، گفت: از نگاه روان‌شناسی این کارها، نوعی هیجان منفی و ‌فرافکنی است که ‌نامؤدبانه روی داده است. ‌گاه‌ می‌توانیم فرافکنی را ‌مؤدبانه یا نامؤدبانه از خود نشان بدهیم. ما در اینجا ‌‌‌افرادی را داریم که ‌فرافکنی منفی انجام داده‌اند.

وی اضافه کرد: کسانی چون‌ پوریای ولی‌ یا تختی از مدال خود‌ هم می‌گذرند تا آبروی مملکت را نگه دارند و مروت، مردانگی، جوانمردی را ـ که به آن فتوت می‌گویند ـ نهادینه کنند؛ اما متأسفانه عده‌ای که این کار‌ها را می‌کنند، با تخلیه‌ هیجاناتشان مملکت را تخریب می‌کنند. شاید بد‌ترین واکنشی که ‌می‌توانستیم نشان دهیم، همین کار زشتی بود که انجام شد.

باهر در ادامه پیرامون علت این گونه رفتارها گفت: هنوز ما با فرهنگ تکنولوژی آشنایی نداریم؛ یعنی تیغ تیز را به دست زنگی مست داده‌ایم.‌ تکنولوژی‌ها نیز برای خود فرهنگ دارند که ما باید از آنها پیروی کنیم. درست است که در فیس‌بوک آزادی عمل هست، ولی باید بدانیم که این کارها،‌ آبرو‌ ‌کل مملکت را می‌برد.

آیا واقعا ما راضی هستیم، کاری کنیم که کل مملکت آبرویش برود؟ از این دست موضوعات بسیار می‌توان‌ برشمرد. در هر صورت، این کار به هیچ وجه درست نبود. کسانی که توهین کردند، چیزی‌ به دست نیاوردند، ولی همزمان همه ایرانیان گرفتار این رفتار ناپسند شدند.

 همچنین این کارشناس مسائل اجتماعی اضافه کرد، خود مسی هیچ دخالتی در این موضوع نداشته است. فرض کنید چند سال پیش، از مسی پرسیدند که نظرت درباره فوتبال ایران چیست؟ او گفت: فوتبال ایران را نمی‌شناسم. این توهین نیست. ما هم خیلی چیزها‌ را نمی‌شناسیم. ما خود خدا را نمی‌شناسیم، چه برسد به فوتبال؛ بنابراین، گفتن چنین سخنی، نباید به توهین می‌رسید.

هنگامی چهل سال پیش در کانادا درس می‌خواندم، آقایی از مغازه‌ای، یک روسری برای هدیه به مادرش دزدید. بعد دوربین‌ها این فرد را شناسایی کردند و در تمام رسانه‌ها خبر آمد که یک ایرانی روسری دزدیده است. در آن موقع، ایرانی‌های ساکن کانادا به این فرد اعتراض کردند که چرا به خاطر یک روسری، ‌آبروی همه ایران را بردی؟ او در پاسخ می‌گفت، چون آن‌ها نفت ما را می‌دزدند، بگذارید ما هم یک روسری از آن‌ها بدزدیم.

این استدلال‌ها احمقانه است. شما اگر می‌توانید بروید جلوی دزدیدن نفت را بگیرد، وگرنه با این کارهای زشت، نمی‌توان رفتار ناپسند خود‌ را توجیه کنیم.

باهر در ادامه بیان داشت، ما چنین کارهایی ‌در اخلاق ـ چه در اسلام و چه‌ غیر اسلام ـ نداریم. چنین کاری پسندیده نیست، که یک عمل موهنی را انجام بدهیم و هزینه کار ما را کل ملت و تاریخ ایران بپردازد. از سوی دیگر، ما بهانه دست اجنبی داده‌ایم. وقتی به رسانه‌های بین‌المللی نگاه می‌کنیم، خجالت می‌کشیم. آن‌ها نمی‌گویند برخی یا عده معدودی این کار را انجام داده‌اند. آن‌ها می‌گویند ایرانی‌ها در فیس‌بوک نسبت به مسی توهین کرده‌اند. این کار نابخردانه‌ای بوده است. ما امیدواریم‌ این افراد متنبه و آگاه شوند. من اگر جای این افراد بودم، پوزش می‌خواستم.

همچنین باهر در پاسخ به پرسشی پیرامون ارتباطات ایرانی‌ها با خارج و جهان گفت: ما فرهنگ جهانی ‌نداریم، ولی‌ می‌خواهیم از تمدن جهانی برخوردار باشیم. تمدن دنباله فرهنگ است. ما الان فرهنگ جهانی ‌نداریم. حتی ما زبان گفت‌و‌گو با دنیا را نمی‌دانیم. وقتی کسی با زبان جهانی آشنا نباشد، دچار یکسری خطا‌ها‌ می‌شود. جوانان معمولا آدم‌های بیکاری هستند و دنبال سرگرمی می‌گردند و این قبیل کارها را برای خود یک سرگرمی می‌دانند.

باهر پیرامون فیلترینگ در ایران گفت: با فیلترینگ، بیشتر ایرانی‌ها نمی‌توانند از این شبکه‌ها استفاده کنند. در واقع تنها عده‌ای با سن و طرز فکرهای خاص و از قشر خاص جامعه در این شبکه‌ها هستند‌؛ اما این به آن معنا نیست، کسانی که از ‌فیلترشکن استفاده ‌و کار غیر قانونی می‌کنند، می‌توانند هر کار غیر قانونی انجام دهند.

وی ادامه داد: هنگامی که کلی صحبت ‌می‌شود، این است که باید فرهنگ‌سازی شود؛ اما این فرهنگ چگونه ساخته می‌شود؟ ما نباید با جهان موجود داد و ستد کنیم و یا اگر داد و ستد می‌کنیم، باید تمام مضامین فرهنگ فناوری را مطرح کنیم.

اگر می‌شد ‌آماری گرفت که چه کسانی در فیس‌بوک این کار را انجام داده‌اند، مطمئن باشید به این نتایج می‌رسیدید که آدم‌های معمولی ‌اصلا به این گونه چیز‌ها دسترسی ندارند و آدم‌های فرهیخته ‌این موضوعات را دنبال نمی‌کنند؛ بنابراین، می‌ماند کسانی که بیکارند و فرهنگ فناوری ‌هم ندارند و یا توجیه نیستند.

باهر گفت: ایجاد قوانین برای این امور ضروری است. این خوب است که ما برای استفاده از هر وسیله‌ای، قوانین و مقر‌رات مربوط به آن را داشته باشیم؛ اما مثلا مگر ما ۲۵۰۰ سال پیش منشور شهروندی کوروش را نداشتیم؟ پس چرا ما دوباره منشور شهروندی ارائه می‌کنیم؟‌ این موضوع نشان می‌دهد، متأسفانه ما در زمینه اخلاق پیشرفتی نداشته‌ایم.

وی در پایان بیان داشت: هزار سال پیش فردوسی گفت، میازار موری که دانه‌کش است. امروزه ما چه شده‌ایم؟! مورچه که هیچ، اگر شیر هم به دستمان برسد، از پای درش می‌آوریم. ‌متأسفانه امروزه ما از ورزش برای عقده‌گشایی و مشاجره استفاده می‌‌کنیم.

متن کامل مصاحبه را اینجا بخوانید.