تغییر محتوای علوم انسانی نیاز به قانون‌گذاری ندارد

رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: مبانی علوم انسانی ورود به اصل فلسفه است که برای این موضوع نیاز به تفکر گروهی علما و حل و فصل ‌این مورد بین آنهاست.

به گزارش «تابناک»، علی لاریجانی در حاشیه دومین کنگره بین‌الملی علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه تغییر محتوای علوم انسانی، نیاز به قانون‌گذاری ندارد، گفت: مباحث مربوط به علوم انسانی نباید با فوریت زمانی روبه‌رو باشد و تنها به همت علمای فعال در این عرصه نیاز دارد.

رئیس مجلس شورای اسلامی در جمع خبرنگاران تصریح کرد: حساسیت در مبانی اسلامی، منجر به کمال بخشی این علوم می‌شود.

وی افزود: مطالعات تطبیقی در موضوعات علوم انسانی به بهبود فضای علوم انسانی در کشور منجر می‌شود، به لحاظ محتوایی مشکلی نیست و در کتب اسلامی و غربی منابع گسترده تهیه شده، البته شاید بسیاری از این منابع عنوان علوم انسانی نداشته باشد، ولی موضوع و کارشان همین است.

لاریجانی گفت: بحث تغییر منابع علوم انسانی مدت زیادی است که مطرح شده و اتفاق خاصی نیفتاده است. این امر نیاز به اجرائیه و بخشنامه ندارد و تنها باید فکری نو در این زمینه ایجاد شود، تولید علم جدید نیاز فیلسوفان ماست که در این زمینه تخصصی کار کند.‌

به گزارش خانه ملت، رئیس مجلس شورای اسلامی در دومین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی که امروز (دوشنبه ۲۷ آبان ماه) برگزار شد نیز با اشاره به اینکه نباید تنها به پسوندهای اسلامی در برخورد با موضوعات فلسفی بسنده کرد، گفت: نظام‌های اکسیوماتیک گنجایش حقایق فلسفی را ندارد.

 لاریجانی توضیح داد: مسأله تحولات در علوم انسانی تنها یک شعار نیست بلکه باید به طور مداوم به آن پرداخت تا مسأله شکافته شود لذا هدف اصلی این کنگره در این راستا قابل ستایش است.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، افزود: در زمینه اهمیت علوم انسانی مباحث بسیاری مطرح شده و با توجه به بیانات رهبری در سال‌های اخیر باید از حال عمومی به سمت اهمیت موضوع علوم انسانی ترغیب شود، چرا که مشکل‌ترین مباحث در بین علوم موضوعات مربوط به انسان است.

وی افزود: با توجه به برخورد موضوعیت علوم انسانی با اراده انسان، می‌توان مبحث این علوم را با دقت بیشتری ‌بررسی کرد.

لاریجانی توضیح داد: علاوه بر اراده انسانی، وقتی وارد مباحث اجتماعی می‌شویم بحث سخت‌تر است، چرا که دیگر با اراده یک انسان مواجه نخواهیم بود و اراده انبوهی از انسان‌ها مطرح است؛ بنابراین، داشتن نگاه عمیق به مسائل انسان در وضع علوم انسانی و روبه‌رو شدن با تعارضات گوناگون در آن طبیعی است.

رئیس مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: موضوع علوم انسانی از دیرباز حساسیت متفکران را برانگیخت و در آثار قدمای فلسفه علوم به سه دسته نظری، عملی و تولیدی تقسیم می‌شود و در این سه دسته علوم عملی متمایز از دیگر علوم است همین وجه تمایز در قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی که حدفاصل دکارت و کانت قرار می‌گیرد متبلور بوده است.

وی افزود: در نظر فلاسفه آن زمان و به خصوص کانت استقلال انسانی اهمیت بسزایی دارد اما تعریف استقلال در نظر این اساتید با تعریف آن در مکتب اسلامی متفاوت است.

لاریجانی گفت: در نظر فلاسفه معاصر از این جهت موضوع علوم انسانی با دیگر علوم متفاوت است که پا به ویژگی‌های زیستی انسان‌ها می‌گذارد و متفکران این دوره به مدرنیسم معتقدند.

وی افزود: از سوی دیگر، برخی متفکران مانند هایدگر منتقد مدرنیته بودند؛ البته این نقد، نقدی عامیانه نسبت به علوم انسانی مطرح می‌شود.

فناوری حامل فرهنگ است

رئیس مجلس گفت: هایدگر فناوری را حامل فرهنگ دانسته و معتقد بر خنثی بودن آن نیست؛ با این پیش زمینه، می‌فهمیم که علوم انسانی ‌تنها منحصر به ما نیست و نباید فکر کنیم که موضوعیت علوم انسانی تنها در کشور ما مورد حساسیت است و این حساسیت از گذشته تا کنون و بین تمام جوامع متبلور بوده است.

وی افزود: نباید تکنولوژی را بی‌تأثیر در علوم انسانی دانست و تنها باید شکل مواجهه با آن را بدانیم و مفاهیم اسلامی را در به دست آوردن این علوم بگنجانیم، نباید به جرم اینکه این علوم مبانی غربی دارند آن‌ها را حذف کنیم. در این زمینه فلسفه پرهیز نمودی عملی پیدا خواهد کرد.

متناسب سازی علوم با تفکر دینی کمال بخشی به آن است

لاریجانی گفت: نمونه این اخذ علوم در آثار ابن سینا نهفته است. او متأثر از کار ارسطو بود اما کتاب‌هایش متفاوت از افکار ارسطو منتشر شد و این تمایز در مباحث متافیزیکی جلوه بیشتری پیدا می‌کرد.

رئیس مجلس شورای اسلامی، گفت: باید علوم به دست آمده، نافع باشد و علوم لاینفک برای ما بی‌فایده خواهد بود. شهید مطهری تا آنجا که می‌توانست از استفاده پسوند اسلامی پرهیز می‌کرد و بر این باور بود نباید جهت‌گیری در تقسیم بندی‌ها ‌باشد و به جای آن به غنی‌سازی محتوا بپردازیم.

وی افزود: به طور طبیعی وقتی موضوع اسلامیت مطرح می‌شود، گونه‌ای کمال در آن نهفته است؛ پس لزومی به استفاده مستمر از پسوند اسلامی درست نیست.

لاریجانی تصریح کرد: مباحث فلسفی غنی‌تر از آن است که در نظام‌های اکسیوماتیک بگنجد. برای تصریح این کلام پیش از این سعی داشتند علوم ریاضیات و علوم دقیقه را در نظام اکسیوماتیک بگنجاند؛ اما مفاهیم این علوم به قدری زیاد بود که از گستره نظام اکسیوماتیک پا را فرا‌تر گذاشت. حال چگونه وقتی ریاضیات در نظام اکسیوماتیک جای نمی‌گیرد، مفاهیم فلسفی را در آن بگنجانیم؟

رئیس مجلس توضیح داد: دو موضوع اصلی و مهم برای تشریح مفاهیم فلسفی مؤثر است؛ نخست موضوع فطریات و دوم بحث عدالت.

نباید از دانش فرا مرزی و فلاسفه غربی خودداری کرد

وی افزود: این دو موضوع با موشکافی‌های لازم، آینده‌ای متناسب از علوم انسانی را تشریح خواهد کرد و اگر مفهوم عدالت به معنای واقعی مورد توجه قرار گیرد، تمام مفاهیم اجتماعی دیگر زیر سایه آن نمود ‌خواهد یافت.

لاریجانی توضیح داد: نظام سازی در علوم انسانی کار ساده‌ای نیست و نیاز به متخصصان فلسفه دارد، چون کسی که به کار نظام سازی می‌پردازد، باید به طور کلی با مبانی فلسفه آشنا باشد؛ بنابراین، بهتر است هم‌اکنون بیشتر بر مباحث تطبیقی تمرکز داشته باشیم، چرا که همین مباحث تطبیقی، منجر به نظام‌سازی در فلسفه می‌شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی‌ ادامه داد: در راستای تحقق این امر نباید از دانش فرا‌مرزی و فلاسفه غربی دوری کرد، بلکه متخصصان و متفکران ایرانی باید بدانند علوم انسانی تنها مختص به کشور ایران و تفکر اسلامی نیست.