آیا مصر به سوی انقلاب دوم پیش می‌رود؟ + فیلم

به گزارش «تابناک»، هزاران نفر از مخالفان محمد مرسی، رئیس‌جمهور مصر، امروز به نشانه اعتراض در میدان تحریر قاهره تجمع کردند؛ امروز نخستین سالگرد آغاز به کار رسمی مرسی به عنوان رئیس جمهور مصر است، حال آن که این کشور در روزهای اخیر نیز اوضاع ناآرامی را پشت سر گذاشته است.

«رویترز» در گزارش میدانی خود از مصر می‌نویسد، خواست اصلی تظاهر کنندگان، برکناری محمد مرسی، نخستين رييس جمهور برگزیده پس از سقوط حکومت حسنی مبارک است. ‌مخالفان وی کمپينی با نام «تمرد» راه انداخته‌اند و می‌گويند‌ نامه‌ای برای برکناری محمد مرسی‌با امضای نزدیک ۲۲ ميليون تن، يعنی نزديک به نيمی از واجدان شرايط رأی در مصر، تهيه کرده اند.

اما در طرف مقابل، مقامات دولتی با استناد به موازین حقوقی اشاره می کنند که مرسی در جریان انتخاباتی آزاد و با رأی اکثریت به سمت ریاست‌جمهوری انتخاب شده در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست که رئیس جمهوری را با جمع‌آوری امضا از قدرت برکنار کرد.

ايمن المهدی،‌ سخنگوی کمپين «تمرد» گفته است: ما به محمد مرسی رأی اعتماد داديم تا برنامه‌های تازه ای بياورد، هر آنچه ‌را حسنی مبارک انجام داده بود، تصحيح کند، اما او اين کارها را نکرده است؛ بنابراين، ما مردم مصر حق داريم رأی اعتماد خود را پس بگيريم.

در آستانه برگزاری تظاهرات مخالفان در روز يکشنبه، مصر شاهد تشديد تنش بين مخالفان و موافقان محمد مرسی بود. روز جمعه درگيری‌ها بین مخالفان و موافقان محمد مرسی در مناطق ‌مصر جريان داشت که دست‌کم سه نفر از جمله يک عکاس خبری آمريکايی کشته شدند.

چهارشنبه گذشته، محمد مرسی در سخنانی به مخالفان خود پيشنهاد کرد قانون اساسی این کشور اصلاح شود. مرسی همچنين خواستار تشکيل کميسيونی با حضور نمايندگان قشرهای گوناگون ‌مصر و نمايندگانی از کليسا و دانشگاه الازهر، برای آشتی ملی شد.

اکنون نگرانی از درگيری‌های گسترده بين اسلامگرايان هوادار مرسی و مخالفان او‌ در روزهای آينده تشديد شده است. پيشتر ارتش تهديد کرده بود ‌اگر طرف‌ها به توافق دست نيابند، «وارد عمل خواهد شد». همین اظهارنظر، به برخی نگرانی‌ها پیرامون احتمال وقوع تحولی همچون یک کودتا در مصر دامن زده است.

به هر حال، بسیاری از محافل سیاسی و دولتمردان نسبت به وخامت اوضاع در مصر هشدار داده‌اند. درگیری می‌تواند به خشونتی مهارگسسته بینجامد و تمام جامعه را در بر گیرد. سخنگویان سرشناس مخالف دولت بر صلح‌آمیز بودن اعتراضات پافشاری می‌کنند. آنها اقدامات خشونت‌آمیز، مانند حمله به دفاتر «اخوان المسلمین» را محکوم کرده‌اند.

طرفداران و مخالفان مرسی از تفاهم و توافق دورند و هر دو طرف، هر سازشی را رد کرده‌اند. مرسی طرفدارانی متعصب دارد؛ در حالی که مخالفان او نیز به کمتر از کناره‌گیری وی راضی نیستند. شامگاه شنبه مرسی با نخست وزیر و همچنین وزرای دفاع و کشور گفت‌وگو کرد و اوضاع وخیم سیاسی، امنیت داخلی و مرزهای کشور را با آنها در میان گذاشت.

اما در این میان، اشاره به ماهیت اعتراضات علیه مرسی نیز بااهمیت است. گزارش‌های رسانه‌های غربی، حاکی از آن است که بیشتر افراد حاضر در اعتراضات روزهای اخیر، به دعوت گروه‌های سکولار و لیبرال و در نتیجه اقدامات آن‌ها به میدان آمده و می‌گویند به تلاش‌های مرسی در راستای حاکم کردن قوانین شریعت بر کشور اعتراض دارند.

این در حالی است که در میانه این درگیری‌ها، گروه‌های تندروی سلفی نیز خود را برای در اختیار گرفتن نقشی مهمتر در صورت فراهم شدن شرایط‌ آماده می‌کنند؛ گزارشی که سایت «المانیتور» منتشر کرده، حاکی از آن است که حزب سلفی «النور»، مترصد فرصت است از تا از ناکامی احتمالی مرسی در مدیریت اعتراضات به سود خود بهره بگیرد.

در مجموع‌ این درگیری‌ها و منافع متعارض بازیگران حاضر در عرصه سیاسی مصر، فضایی ‌پدید ‌آورده که برخی حتی از احتمالی وقوع «انقلاب دوم» در این کشور سخن به میان می‌آورند؛ امری که طبیعتاً با توجه به در بر داشتن هزینه‌های فراوان برای جامعه مصر، دست‌کم در کوتاه مدت به نفع این کشور نخواهد بود.