اجرای تاریخی حسین دهلوی را تماشا کنید + فیلم

نخستین آخر هفته در گرمای تابستان و در شرایطی که خنک‌ترین شهرهای کشور نیز تجربه دمای بالای هوا را می‌کنند، در حالی فرارسیده که فعالیت‌های فرهنگی نیز متناسب با این فصل شدت گرفته و این آخر هفته فرصت مناسبی پیش رویتان است تا در میان تنوع برنامه‌های فرهنگی، گزینه مطلوب‌تان را انتخاب نمایید.

به گزارش «تابناک»، با گرمی تابستان، حرارت فعالیت‌های فرهنگی نیز افزایش یافته و علاوه بر سینماگران که به شدت در پی رساندن آثارشان به مرحله تولید برآمده‌اند یا فیلمنامه‎‌‌ها را از کشو بیرون آورده و منظر مدیران تازه سینمایی هستند، در سایر صنوف فرهنگی نیز شاهد افزایش حجم و برنامه‌ها هستیم؛ اتفاقی که امیدواریم در فصل سرد سال نیز به همین شکل رشد داشته باشد و فعالیت‌های اینچنینی لحظه‌ای متوقف نشود.

همچنان بحث نخست اهالی فرهنگ، گزینه نهایی برای مسئولیت‌های نظیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است؛ سلسله مسئولیت‌هایی که زنجیره تصمیم گیری‌های فرهنگی را در کشورمان شکل می‌دهند و همچنان در صدر همه آنها وزارت فرهنگ و ارشاد است.

در همین زمینه شاهد طرح مطالبات اهالی تئاتر نیز بودیم و خانه تئاتر در پیامی به دکتر حسن روحانی‌ رئیس جمهور منتخب تبریک گفت و درخواست‌هایشان را مطرح کرد که بازگشت اعتدال به صحنه فرهنگ و همچنین بازگشت عنوان «هنر» به عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مهم ترین آنها است.

در بخشی از این بیانیه آمده بود: «...سال‌های گذشته بیش از پیش دورانی تلخ برای تئاتر ایران بوده است. بی‌اعتنایی به وضع معیشتی هنرمندان تئاتر‌، نپرداختن بودجه‌ی تصویب شده‌ی تئاتر به تئاتری‌ها‌، بی‌اعتنایی به نمایش ایرانی‌، سانسور فراقانونی‌، دخالت نهادهای غیر مسئول و غیر مرتبط با تئاتر‌، بی‌اعتنایی به نهاد قانونی خانه‌ی تئاتر و صدور بخش‌نامه‌های ناکارشناسانه، بازدارنده و مناقشه‌ برانگیز در سال‌های گذشته بیش از پیش روزگار را به کام هنرمندان این عرصه تلخ کرده است.  بی‌شک نبود واژه‌ی هنر در عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به بی‌اعتنایی به هنر به ویژه تئاتر دامن زده است. امید که واژه‌ی هنر به عنوان وزارت فرهنگ و ارشاد افزوده شود... .»

همچنین شاهد برگزاری مراسم بزرگداشت استاد حسین دهلوی نوازنده موسیقی‌دان و رهبر مطرح ارکستر بود‌ه‌ایم که با گله گذاری حسین علیزاده همراه بود و اعتراضات علیزاده نسبت به عدم توجه مسئولان به اهالی موسیقی که در مراسم تشییع استاد جلیل شهناز بیان شد، با ادبیاتی دیگر در این مراسم نیز تکرار شد. در همین خصوص «تابناک» این هفته اجرای یکی از قطعات قدیمی استاد به رهبری خود استاد دهنوی را تقدیم‌تان می‌کند.

این هفته ضمن دعوت به تماشا برنامه‌های فرهنگی هفته‌ پیشین که بسیاری شان همچنان در جریان است، برخی برنامه‌های تازه را پیشنهاد می‌دهیم که در نهایت انتخاب برای تکمیل وقت‌تان در آخر هفته با شما است.


تماشای گذشته و گلوگاه را از دست ندهید

«گذشته» که هفته پیش اکران شده بود، فروش بالایی را تجربه می‌کند؛ فروشی که باعث شد تا سالن‌های سینما رغبت شدیدی برای نمایش این فیلم بیابند و تعداد سالن‌های آخر ساخته فرهادی از 15 سالن به سرعت در حال افزایش است و در شهرستان‌ها نیز از دو سالن به عدد منطقی می‌تواند برسد که شهرستانی‌ها نیز به صورت عادلانه فرصت تماشای این فیلم را نیز داشته باشند و رشد سریع فروش فیلم فرهادی در جدول اکران بیش از اینها شگفتی ساز شود.

این فیلم داستان زوجی است که زندگی آرامی ندارند. مرد (علی مصفا) پس از سال ها اختلاف، همسرش را رها کرده و به ایران برمی گردد و همسرش نیز با مردی فرانسوی (طاهر رحیم) آشنا شده و آن مرد وارد زندگی اش می شود و به دنبال آن، به شوهرش در ایران نامه می نویسد و از او تقاضای طلاق می کند. مرد پس از این ماجرا به فرانسه برمی گردد و یک تازه وارد را در خانه اش با دو بچه اش می بیند.
ناظری در فقدان زنده‌یاد ابراهیمی گفت: یک جامعه زمانی که گوهرهای ارزنده در آن زنده هستند باید ادای دین کند چه فایده‌ای دارد که اکنون سخنرانی و یا تعریف کنیم، طبیعتاً این امر راه به جایی نمی‌برد، شاید سال‌ها و یا قرن‌ها بگذرد تا این مرده‌پرستی کنار زده شود. از جنس استاد ابراهیمی اساتیدی دیگری هستند که احتیاج به توجه دارند.  وی یادآور شد: من که اینجا ایستاده‌ام شرمنده‌ام، چه کاری می‌توانیم برای این گنجینه بزرگ و با استغنا بکنیم؟! حرف زیاد است و به قول مولانا «شرح این هجران و این خون جگر / این زمان بگذار تا وقت دگر».

همچنین استاد حسین علیزاده که پیش از این در مراسم تشییع جنازه استاد جلیل شهناز به انتقاد از کم توجهی مسئولان به موسیقی اصیل ایران پرداخته بود، این هفته در مراسم بزرگداشت استاد حسین دهلوی به نقد دوباره پرداخت و ضمن تمجید از سوابق درخشان این چهره خبره و پرسابقه موسیقی سنتی ایران زمین، عنوان کرد: دلجویی کم است؛ دولت باید از اهالی موسیقی عذرخواهی کند.

استاد حسین دهلوی، در سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد. او آموزش موسیقی را از پنج سالگی نزد پدرش، معزالدین دهلوی، که از شاگردان علی اکبر شهنازی بود، آغاز کرد و در ۹ سالگی با تشویق مادرش به ساز ویولن علاقمند شد. دهلوی دوره اول ویولن را نزد پدرش فراگرفت و سپس دوره دوم (ردیف راست کوک) را نزد ابوالحسن صبا گذراند و وارد هنرستان موسیقی شد و از آن پس به فراگیری علمی موسیقی گرایش پیدا کرد. او سپس هارمونی، کنترپوان و اصول آهنگسازی را نزد حسین ناصحی فرا گرفت.

دهلوی در سال ۱۳۳۹ از هنرستان عالی موسیقی در رشتهٔ آهنگسازی دانش‌آموخته شد. او در دورهٔ هنرستان با همکاری ابوالحسن صبا ارکستر شماره یک هنرهای زیبا را راه‌اندازی کرده و تعدادی از آثار صبا را برای ارکستر تنظیم کرد. پس از درگذشت استاد صبا در سال ۱۳۳۶، رهبری این ارکستر که بعداً ارکستر صبا نامیده شد، به دهلوی واگذار شد و شاخه‌های ۲، ۳ و ۴ هم به آن افزوده شد. این ارکسترها از زمان گشایش تلویزیون ایران در سال ۱۳۳۷ به صورت هفتگی در تلویزیون به اجرای برنامه پرداختند.

حسین دهلوی، در سال ۱۳۴۱ به ریاست هنرستان موسیقی ملی برگزیده شد و تا فروردین ۱۳۵۰ این سمت را عهده‌دار بود. او خود در دوره دوم هنرستان رشته‌های تئوری موسیقی ایران، تلفیق شعر و موسیقی، فرم موسیقی ایران، هارمونی و ارکستر را شخصاً آموزش می‌داد. دراین سال، وی برای سفر دو ساله مطالعاتی به آلمان و اتریش رفت.

استاد دهلوی از سال ۱۳۷۶ تصنیف اپرای مانا و مانی را به مناسبت سال جهانی کودک (۱۳۷۹) آغاز کرد. ساخت این اثر سه سال به طول انجامید که به خاطر محدودیت‌های استفاده از صدای خوانندهٔ زن تا به حال به اجرا درنیامده (در بخشی از اپرا، یک دزد برهٔ یک دختر کوچک را می‌رباید و دخترک که صاحب بره بوده به جنگل می‌رود و آواز می‌خواند.) و فقط موسیقی سازی آن در خرداد ۱۳۷۹ با تلاش و رهبری علی رهبری با ارکستر فیلارمونیک اسلواکی در شهر براتیسلاو اجرا و ضبط شده‌است.

دهلوی در زمینهٔ نوآوری در موسیقی ایرانی تلاش‌های زیادی داشته‌است. تدوین سبک تمبک به وسیلهٔ او و جمعی دیگر از جمله حسین تهرانی، مصطفی پورتراب، فرهاد فخرالدینی و هوشنگ ظریف برای بهبود جایگاه تمبک در موسیقی ایرانی و آسان‌سازی آموزش این ساز، توجه به ساخت سنتور کروماتیک برای جبران مشکل کوک این ساز برای استفاده در ارکستر از جمله این مواردند.

نخستین اثر دهلوی در زمینهٔ ارکستر موسیقی ملی، به نام سبک بال در سال ۱۳۳۲ و در دستگاه شور تصنیف شد. کنسرتینو برای سنتور و ارکستر، یکی از بخش‌های این آلبوم، نتیجهٔ همکاری مشترک دهلوی با فرامرز پایور است. آثار بعدی دهلوی مانند گفت و گوی دل در شور (۱۳۳۶) و فروغ عشق در بیات اصفهان از تجربیات ارزشمند وی در تلفیق شعر و موسیقی ایرانی به شمار می‌روند. دهلوی همچنین قطعاتی از ابوالحسن صبا را نیز برای ارکستر تنظیم کرده‌است.

به یاد صبا (۱۳۳۷)، برگرفته از قطعه به یاد گذشته در دشتی، شوشتری (۱۳۳۸)، چهارمضراب برای ویولن و ارکستر و نغمه ترک (براساس قطعه دوضربی بیات ترک) از آن جمله‌اند. برخی از آثار چاپ‌شدهٔ دهلوی شامل پارتیتور آهنگ‌های او به نام‌های دوئو سنتور در سه‌گاه، شورآفرین در شور برای ارکستر، چهارنوازی مضرابی در اصفهان، سوئیت بیژن و منیژه (بر اساس اشعار حکیم ابوالقاسم فردوسی) برای ارکستر زهی، بیژن و منیژه برای ارکستر سمفونیک (۸ قسمت) و سرباز برای آواز گروهی و ارکستر می‌شود. یکی از مهم‌ترین آثار حسین دهلوی کتاب پیوند شعر وموسیقی آوازی است که حاصل بیش از ۴۰ سال تجربهٔ وی در تلفیق موسیقی با شعر است و جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی را بدست آورد.

آخرین کوشش او در زمینه کارهای جمعی موسیقی ملی، پایه‌گذاری ارکستر مضرابی است که با همکاری ۶۶ نفر از نوازندگان سازهای مضرابی ایرانی تشکیل شد و در سال ۱۳۷۲ به روی صحنه رفت. حسین دهلوی در سال ۱۳۸۲ به عنوان چهره ماندگار مورد تقدیر قرار گرفت. از دیگر کارهای حسین دهلوی می‌توان شورآفرین در ابوعطا برای ارکستر، چهارنوازی مضرابی اصفهان، فانتزی برای تار و ارکستر و فانتزی برای گروه تمبک و ارکستر را نام برد.


از تماشای گرمی بازار ضحاک تا تجربه احساس آبی مرگ

درباره نمایش‌های روی صحنه، نخستین خبر اینکه اجرای نمایش «مرغ باران» نوشته و کار پری صابری تا روز 19 تیرماه تمدید شد و  و هر روز راس ساعت 19 در تالار وحدت به صحنه می‌رود.  در این نمایش هنرمندانی همچون انوش معظمی، امیر یل ارجمند، پژمان کاشفی، علیرضا ناصحی، شهرام نجاتی، الهام دهقانی، هانا کامکار، امین آذری و فرشته نوید به ایفای نقش می‌پردازند.  این نمایش داستان نبرد جمشید و ضحاک است. پس از اینکه جمشید خود را به عنوان جانشین خدا معرفی کرد فر ایزدی از او دور شد و ضحاک تخت و تاج را از او گرفت، او با ظلم بر مردم حکومت کرد. کاوه آهنگر و فریدون در مقابل ضحاک ایستادند و او را اسیر کرده و در کوه دماوند به بند کشیدند.

درباره ضحاک یک نمایش دیگر نیز اجرا می‌شود و نمایش «ماه افسانه‌ای» برداشتی از قصه‌ «فریدون وضحاک» به کارگردانی حامد زحمت‌کش اجرا می‌شود. کارگردان این نمایش در این باره گفته است: من این نمایش را با یک آرتیست مالزیایی چینی‌الاصل به نام خانم لین کار می‌کنم. این کار به سفارش یک کمپانی فرانسوی به نام «کلچر پرفورمنسز» ساخته می‌شود و خانم لین هم از سوی این کمپانی برای بازی در این کار معرفی شده است. این نمایش را هم در ایران و هم در مالزی اجرا خواهیم کرد‌، البته ما هنوز در مراحل بوروکراسی اداری هستیم و زمان اجرا و سایر عوامل کارمان هنوز مشخص نشده است.

همچنین نمایش مستند «احساس آبی‌ مرگ» را در فرهنگسرای «ارسباران» به کارگردانی امین میری روی صحنه رفته است. این کارگردان تئاتر در این باره گفته است: نمایش «احساس آبی مرگ» نمایش مستندی براساس داستان‌های واقعی درباره بچه‌های زیر 18 سالی است که مرتکب قتل شدند و حکم قصاص دارند. ما در ابتدا مجوز حضور متهمین اصلی را برای حضور در نمایش گرفتیم ولی بعد با مشورت‌هایی که انجام دادیم به دلیل تاثیرات منفی که برای خود این افراد در زمان رودررویی با مردم بر روی صحنه اتفاق می‌افتاد، تصمیم گرفتیم که این کار انجام نشود و از بازیگران برای اجرای نقش‌ها استفاده کردیم.

میری درباره‌ شیوه اجرای این نمایش که تا 17 تیرماه هر روز یک سانس در ساعت 21 خواهد داشت، توضیح داد: تلاش کردیم که نمایش مشخصه‌های نمایشی مستند را داشته باشد و بیشتر از شیوه روایت استفاده شده است، روایت هشت متهم در قالب هفت پرونده است که در خلال مونولوگ‌ها با حضور متهمین و خانواده‌های مقتول به صورت کولاژ قسمت‌هایی از فضای زندگی متهمین را بازسازی کرده‌ایم.

عوامل نمایش «احساس آبی مرگ» به این شرح است: ابراهیم عزیزی، نسرین نکیسا، مینا کریمی جبلی، ساناز پوردشتی، سجاد تابش، امید مسلمی، سمی مسلمی، آرش فضل علی، بهنام فرم نیک، رویا حسینی، مریم نقیبی، زهرا صادقی، گلبو فیوضی، نیلوفر سلیمان تاش(بازیگران)، رضا جلالی، سهراب ادهمی(عکاس)، سحر ابر (طراح لباس)، امین میری، سجاد افشاریان (طراح صحنه و نور)، سیاوش مقصودی (برنامه‌ریز)، سهیلا شجاعی و سمی مسلمی (گروه کارگردانی).

نمایش «پنالتی روی لبه‌ استخر» نوشته یاسین حجازی و به کارگردانی سیدوحید میریونسی نیز از پنجم تیرماه در تماشاخانه‌ مهر حوزه هنری به صحنه رفته است. «پنالتی روی لبه‌ استخر» که به مناسب نیمه‌ شعبان به صحنه رفت، جزء معدود آثاری است که در سال‌های اخیر با نگاهی متفاوت به موضوع انتظار می‌پردازد. این نمایش هر شب یک اجرا راس ساعت 18:45 در تماشاخانه مهر حوزه هنری به مدت 10شب خواهد داشت.

اما از همه اینها در بخش تئاتر اینکه، نمایش «پروانه‌های غمگین در یک صبح دل انگیز بهاری» به نویسندگی و دراماتورژی سجاد افشاریان و کارگردانی سوگل قلاتیان که بیش از این در کافه تریای سالن اصلی مجموعه تئاتر به روی صحنه رفته بود این بار در تالار وحدت اجرا می‌شود. این نمایش با استقبال گسترده مخاطبان در تئاتر شهر مواجه شده بود.

این نمایش شیوه اجرایی متفاوتی دارد و 24 نمایشنامه را به مخاطب جهت اجرا پیشنهاد می‌دهد تا هر تماشاگر با توجه به فضای ذهنی و روحی خود نمایش مورد نظرش را از منویی که در اختیارش گذاشته شده انتخاب کند. البته در اجرای مجدد «پروانه‌های غمگین من در یک صبح دل‌انگیز بهاری» برخی از بازیگران تغییر کرده‌اند و ایده‌های جدیدی در اجرا به کار گرفته می‌شود. 

سوگل قلاتیان، محمد خوشبختیان، هیراد محمدی و ... از جمله بازیگران نمایش پر بازیگر «پروانه‌های غمگین من در یک صبح دل‌انگیز بهاری» هستند.  نمایش «پروانه‌های غمگین من در یک صبح دل‌انگیز بهاری» از هفتم تیر هر روز به جز شنبه‌ها در محوطه تالار وحدت در دو سانس از ساعت 17:30 تا 20 اجرا می‌شود.


افزایش چشمگیر نمایشگاه‌های گروهی عکس و نقاشی

رونق گالری‌ها در ایام تابستان بیش از ماه‌های پیشین است و حجم برنامه‌های سه ماه پیش روی گالری‌ها قابل تامل است. در همین راستا نمایشگاهی از آثار سرامیکی آزاده شولی و ۱۰ نفر از هنرجویانش شامل مریم کریمی اقدم، رزیتا دارای جامه، حنا موسوی، پروانه اسلامی،‌سارا خدامی،‌ غزاله سپهربند، علیرضا بی پروا، شاهد تابش اکبری، سمیه ایل بیگی و زهرا رفیعی در گالری شیرین گشایش خواهد یافت.

هر هنرمند در این نمایشگاه با تکنیک متفاوتی آثارش را ارائه خواهد کرد که در قالب ورک شاپ آموزشی، هر تکنیک توسط هنرمندان ارائه خواهد شد.  همچنین قرار است روز افتتاحیه و اختتامیه این نمایشگاه با نمایش نواختن سازهای سفالی کوبه‌ای همراه باشد که ساعت 18 و 30 دقیقه تا 19 اجرا خواهد شد. این نمایشگاه جمعه 7 تیرماه ساعت 16 گشایش خواهد یافت و تا 12 تیرماه از ساعت 11 تا 20 آماده بازدید علاقه مندان خواهد بود.

همچنین نمایشگاه عکس گروهی «بازتاب» با آثاری از 12 عکاس زن به گردآوری لیلا بندانی قابل اشاره است که ساعت 16 افتتاح روز جمعه هفتم تیرماه در گالری «ایده» افتتاح می‌شود و تا 13 تیرماه همه روز از ساعت 10 تا 19 در گالری ایده واقع در کریمخان زند، خردمند شمالی، خیابان هجدهم، شماره 26 میزبان علاقه‌مندان است.

در این نمایشگاه که تصاویر ثبت شده توسط لاله آقایانی، مهتاب اخلاقی، هاله حاتمیان، سعیده حیدری نامی، زهرا خادمی، ساناز دائمی، ریحانه شاهبازی، الهه علیرضایی، محیا کامیابی، سمانه کردبچه، مژگان محسنی و لیلا محمدی‌پور را تماشا می‌کنید، بازتاب جهان پیرامونی را در قاب تصویر از دریچه نگاه این زنان هنرمند انعکاس یافته است.