جلیل شهناز، استاد برجسته تار ایران زمین پر کشید
شور فرهاد و عشوه شیرین، زنده کردی به شور و شهنازت + فیلم
این استاد بی‌همتای تار در زندگی هنری خود با هنرمندانی چون فرامرز پایور، حبیب الله بدیعی، همایون خرم، علی تجویدی، حسن کسائی، محمد موسوی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، اکبر گلپایگانی، حسین خواجه امیری و محمدرضا شجریان و... همکاری داشته و آثار کم نظیری با سرپنجه‌های هنرمندش ثبت شده که گوش نسل‌های آینده را نیز همچون پیشینیان و نسل معاصر، نوازش خواهد داد...
استاد جلیل شهناز، نوازنده پیشکسوت موسیقی و نوازنده تار در 92 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد تا جامعه موسیقی ایران زمین در فاصله‌ای کوتاه، با یکی دیگر از اساتید بزرگ این مرز و بوم وداعی تلخ داشته باشد و در اندک زمانی، شاهد پر کشیدن پیاپی مفاخر فرهنگ ایران زمین از این عالم خاکی باشیم.به گزارش «تابناک»، جلیل شهناز پس از یک دوره بیماری، صبح امروز دوشنبه، 27 خرداد ماه در بیمارستان آراد درگذشت و به جمع یارانش پیوست؛ یارانی که در ماه‌های اخیر یک به یک پر کشیدند و محفل موسیقی ایران را تهی از تجارب تاریخی‌شان کردند.
بنا بر آنچه از دوران زندگی استاد جلیل شهناز منتشر شده، او در سال ۱۳۰۰ در اصفهان به دنیا آمد. تقریباً همه اعضای خانواده اش با موسیقی آشنایی داشتند و در رشته‌های هنر از جمله تار، سه‌تار، سنتور و کمانچه به مقام استادی رسیدند. پدرش «شعبان خان» علاقه بسیاری به موسیقی اصیل ایرانی داشت و افزون بر تار که ساز اختصاصی او بود، سه‌تار و سنتور هم می‌نواخت. عموی او غلامرضا سارنج هم از نوازندگان کمانچه بود.
جلیل شهناز از کودکی به موسیقی علاقه‌مند شد و نواختن تار را در نزد عبدالحسین شهنازی و برادر بزرگ خود، حسین شهناز ـ که به خوبی ساز می‌نواخت ـ آغاز کرد. پشتکار زیاد و استعداد شگرف جلیل به اندازه‌ای بود که در سنین جوانی از نوازندگان خوب اصفهان شد و در همین دوران با حسن کسایی، نوازندهٔ سرشناس نی آشنا شد که این آشنایی سرآغاز همکاری بلندمدت‌شان بود. جلیل شهناز از سال ۱۳۲۴ در تهران ساکن شد و با رادیو تهران آغاز به کار کرد و در بسیاری از برنامه‌ها تک‌نواز بود.
جلیل شهناز با سفر به تهران و اقامت در این شهر، کارمند افتخاری شهرداری شد. این زمان مصادف بود با پخش برنامه‌های تخصصی موسیقی از رادیو و تلویزیون که جلیل شهناز از تکنوازان بی‌بدیل این دوران بود. امکانات ضبط و استودیوهای تازه به خدمت گرفته رادیو تلویزیون، این فرصت را به او داد تا بتواند با پنجه و مضراب سحرآمیز خویش، دل هر شنونده و بیننده‌ای را تسخیر کند.
ضبط برنامه‌های فراوان و نیز کنسرت‌های گوناگون با نوازندگان و خوانندگان معروف آن دوران در تهران حاصل این دوران است اما با این که استاد هیچ گونه شناختی با نت ندارد و همه آثارش سمعی و بصری است، ولی با داشتن گوشی سمیع و دستانی بدیع توانسته است همه اجراییات آواز را موبه‌مو جواب دهد و این برای استاد نقطهٔ عطفی است.
این استاد برجسته و بی همتای تار در زندگی هنری خود با هنرمندانی چون فرامرز پایور، حبیب الله بدیعی، همایون خرم، علی تجویدی، حسن کسائی، محمد موسوی، تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، عبدالوهاب شهیدی، اکبر گلپایگانی، حسین خواجه امیری و محمدرضا شجریان و.. همکاری داشته و آثار کم نظیری با سرپنجه های هنرمندش ثبت شده که گوش نسل‌های آینده را نیز همچون پیشینیان و نسل معاصر، نوازش خواهد داد.
استاد جلیل شهناز بحق در سال ۱۳۸۳ چهره ماندگار هنر و موسیقی برگزیده شد و در ۲۷ تیر سال ۱۳۸۳، مدرک درجه یک هنری (معادل دکترا) برای تجلیل از یک عمر فعالیت هنری دریافت کرد و بی‌شک تا تار در موسیقی جهان جای داشته باشد، شهناز هیچ گاه از نظرها دور نخواهد شد و یادش برای مردم هنردوست ایران زمین به جاودانگی موسیقی ایران زمین خواهد بود.
استاد محمدرضا شجریان در تجلیل از استاد شهناز، نام گروه موسیقی‌اش را «شهناز» نهاده است
زنده یاد شهریار در تجلیل از فن نوازندگی استاد شهناز چه نیکو سروده بود:
ای جگر گوشه کیست دمسازت
با جگر حرف می زند سازت
تار و پودم در اهتزاز آرد
سیم ساز ترانه پردازت
حیف نای فرشتگانم نیست
تا کنم ساز دل هم آوازت
وای ازین مرغ عاشق زخمی
که بنالد به زخمه سازت
چون من ای مرغ عالم ملکوت
کی شکسته است بال پروازت
شور فرهاد و عشوه شیرین
زنده کردی به شور و شهنازت
نازنینا نیازمند توام
عمر اگر بود می کشم نازت
سوز و سازت به اشک من ماند
که کشد پرده از رخ رازت
گاهی از لطف سرفرازم کن
شکر سرو قد سرافرازت
شهریار این نه شعر حافظ بود
که به سر زد هوای شیرازت
«تابناک» که پیش از این در حد توان خود به گرامیداشت شأن این استاد بزرگ‌منش پرداخته بود، اینک در فیلمی در دو بخش، در حد ذره‌ای به جایگاه این استاد فقید بیشتر اشاره میکند. در بخش نخست یکی از اجراهای قدیمی استاد شهناز را که یک همنوازی تاریخی است، می‌بینید. همچنین قطعه قدیمی کوتاهی را تماشا می‌کنید که استاد در بخشی از آن، با یک دست تار می‌نوازد که در میان اساتید برجسته نیز کمتر استادی توانش را دارد و در پایان، اجرایی معاصر از استاد را پیش رویتان دارید که در مراسم تقدیر از این استاد در سال‌های معاصر ثبت شده است.
همچنین در بخش دوم، سخنرانی استاد محمدرضا شجریان شاگرد ارشد استاد جلیل شهناز که گروهش را نیز به واسطه ارادتش به شهناز، به نام استادش نهاده، می‌شنوید که این بخش نیز در نهایت با نوای شجریان به پایان می‌رسد. یاد این استاد گرانمایه گرامی و میراثش همواره در ویترین فرهنگ ایران پایدار باد.
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۳۲
انتشار یافته: ۱۰۷
ایییی خدااااااا گرییییمم گرفت. استاد همیشه تو دل ما زنده ای پاسخ ها
ناشناس
| 
| ۱۵:۴۱ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
واقعاً باید گریستاز بزم طرب باده گساران همه رفتند
ما با که نشینیم که یاران همه رفتند
ناشناس
| | ۱۷:۵۵ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
ممنون از تابناک بابت سرعت عمل در اطلاع رسانی و فیلم ها حیف.ایشان واقعا استاد توانایی در تار بودند..روحش شاد..صداوسیمای ما هم که خیلی خوب قدر این استاد برجسته رو دونست!!!!! پاسخ ها
ناشناس
| | ۲۱:۵۳ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
ای کاش بقیه رسانه ها و خبرگزاری هم مثل تابناک به همچین اخباری می پرداختند. خیلی که اصلا نفهمیدن بعضی هم با یک جمله خبر را اعلام کردند یعنی این از روسیه و ترکیه کم اهمیت تره؟ بعدا میشینیم میگیم چی شد فرهنگ هفت هزار ساله. بعد از اون نسل باز هم داریم؟ حیییییف!!! حیف و صد حیف.این اساتید جایگزینی ندارن و رفتنشون واقعاً غم انگیزه.روحش شاد. پاسخ ها
ناشناس
| 
| ۱۳:۵۶ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
مهران جان! یه طوری میگی حیف که استاد جوانمرگ شدند. ایشان در سن 92 سالگی به رحمت خدا رفتند. جوان که نیستند ناشناس
| | ۱۴:۳۸ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
عزیزم همچین اساتیدی 192 سالشونم باشه حیفه ...واقعا صد حیف................ یادش گرامی باد ما بیشتر از اونی که بدونیم به این اساتید مدیونیم. تسلیت باد
پاسخ ها
سعید
| | ۱۸:۱۸ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
عجب ... روحش شاد و یادش گرامی باد هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق ..... ثبت است بر جریده عالم دوام ما استادهیچ وقت نخاهدمرد.مگه استاد بنان مرده!! هرگزنمیرد انکه دلش زنده شدبه عشق.............. روحش شاد یادش گرامی... بدرود استاد این ضایعه بزرگ را به تمام ایرانیان در سراسر جهان و استاد گرانقدر شجریان تسلیت عرض می کنیم امیدواریم سایه پر برکت ایشان مستدام باشد. مرد نکونام نمیرد هرگز پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۷:۳۴ - ۱۳۹۲/۰۳/۲۷
ببین کی بوده که تاجم باش کار کرده هرگز نميرد آنكه دلش زنده شد به عشقتار استاد معجزه اي بود براي ما.
حيف است هنرمندان بميرند بي هنران جاي ايشان بگيرند
يادش گرامي وروحش شاد باد.
روحش شاد امید محیطی بشه که باز همچین اساتیدی تربیت کرد
استاد شهناز... استاد بی بدیل موسیقی ایرانی رفت. به راستی که آسمان هنر موسیقی ایران چنین استادی را در آسمان خود هرگز دوباره تجربه نخواهد کرد. یادش گرامی و اشک چشمهای عاشقمان و دعای برخاسته از دلمان بدرقه همیشگی هجرتش باد. یکی از بزرگ ترین افتخارات ملی سرزمین ما از دست رفت. روحش شاد.فقط امیدوارم لااقل بعضی ها به خودشون زحمت بدن یه پیام تسلیتی بدن نه اینکه بگن مگه برای مملکت چکار کرده بود روحش شادای کاش قدر این بزرگان درسطح ملی گرامی داشته میشد. روحش شاد و ياداش گرامي باد.حيف ...
چه زمانهائی که با صدای تار ایشان بند بند تار دلمان می گسلد و بر اقیانوس مواج چهار مضراب هایشان به وجد می آئیم.گرچه جسمشان از این دنیای پر از نامرادی رخت بربست, ولی بواسطه آثار بی مانندشان, یادشان همیشه در بین ماست.
براستی هرکس با گوش جان ساز استاد شهناز را گوش کند دیگر نمی تواند از آن دل بکند.
دلم گرفت خیلی هم گرفت
چه بسیار بزرگانی بودند که ما پس از درگذشتشان به آنها فکر کردیم.ای دریغ!
شجريان تسليت یادش گرامی استاد شهناز عزیز رفت خدا استاد فرهنگ شریف دیگر اسطوره بازمانده موسیقی ایران را حفظ کند روحش شاد.بغض گلومو گرفت .صدای سازش به جان می نشست یادش گرامی باد چه زمانهائی که با صدای تار ایشان بند بند تار دلمان می گسلد و بر اقیانوس مواج چهار مضراب هایشان به وجد می آئیم.گرچه جسمشان از این دنیای پر از نامرادی رخت بربست, ولی بواسطه آثار بی مانندشان, یادشان همیشه در بین ماست.
براستی هرکس با گوش جان ساز استاد شهناز را گوش کند دیگر نمی تواند از آن دل بکند.
دلم گرفت خیلی هم گرفت
روحش شاد. با درود به روان پاکش لطفا یک نفر اهل فن برای شناسایی هنرمندان استخدام کنید! که حداقل حسین تهرانی را بشناسد !!!!...حاضر به مشاوره رایگان هستم با احترام
خدا به استاد شجريان صبر بده تار مرد ! ای پیران و میانسالان به یاد خاطرات خوش جوانی با نوای دل انگیز استاد والا مقام موسیقی در گلهای رنگارنگ محمدرضا شجریان، خسرو آواز ایران، ایشان را استاد اصلیِ خود می دانست یادش گرامی باد.تسلیت به جامعه موسیقی و همه هنرمندان ایران زمین روحش شاد و یادش گرامی باد مرغ سحر ناله سر کن.... روحش شاد... کاش تا هستند قدرشون بدونیم .روحش شاد
در دنیای هنر و موسیقی هیچ اسمی نمی تواند با جلیل شهناز مقایسه شود مگر خود جلیل شهناز.یادش گرامی و راهش مستدام باد.
روحش شاد صبر بسیار بباید ، پدر پیر فلک را تا دگر مادر گیتی، چو تو فرزند بزاید حيف و صد حيف كه ديگه كسي جليل شهناز نميشه، در عجبم چرا تا اين اساتيد زنده هستند حرفي ازشون نيست و وقتي پر ميكشند و از ميون ما ميروند اونوقت...واقعا از ته دل اشك ريختم و غصه خوردم.ولي چه سود..خداوند جايي بهت بده استاد كه يادت و اين دنيا نباشه.خدا رحمتت كنه كه بندبند وجودم با صداي سازت تا ابد غمگين ميماند
زمان تشییع جنازه نمیدونید کیه؟؟؟ روحاني بايد بره مراسمش خداوند اين استاد و بقيه اساتيد را مورد رحمت خويش قرار دهد شهناز عزیز ز ما گسستی رفتی و دل همه شکستی
از عالم خاکیان بریدی
در جنت کبریا نشستی
استاد مسلم تار و پیر دیر موسیقی سنتی ایران از خاک به افلاک رسید . آوای دلنشین تارش تا ابد در
یاد همه شیفتگان وی زنده است . روحش شاد .
روحش قرین رحمت باد یادش سبز در بهاریهای جاودان تاریخ الذین اذا اصابتهم المصیبه قالو انا لله و انا علیه راجعونگرچه ایشان آشنایی چندانی به نت های موسیقی نداشتند اما الحق که نوازنده تار چیره دستی بودند که استاد شجریان نام گروهش را از نام ایشان وام گرفته اند.
روحش شاد و به مینو بادا صبر بسیار بباید پدر پیر فلک راتا دگر مادر گیتی چوتو فرزند بزاید
یک سفیر فرهنگی کم شد.روحش شاد ای جگر گوشه کیست دمسازتبا جگر حرف میزند سازت
تا تار هست شهناز هست خدایش بیامرزدبیایید قدر هنرمندان خود را بدانیم چون اصلن نمی دانیم !
روحشون شاد چشمهایی گریانوتنهایی خاک
اینجا ایران است که چنین در سوگ است
ناله هایی سرد و چشمانی گریان
نکنم باور که استاد گلچین شد
تسلیت بر اهل هنر ایران زمین
خرم آن نغمه كه مردم بسپارند به يادروحش شاد
واقعا جگر ادم میسوزه مردی چون استاد شهناز تو این دنیا نباشه .شهناز واقعا شهنواز بود جاش همیشه تو دلهاست .جامعه موسیقی همچو شهناز را نخواهد دید. خداش بیامرزد روحش شادازخداوندمتعال برای آن مرحوم علو درجات وبرای بازماندگان ایشان صبرجمیل واجرجزیل مسئلت می نمائیم نامش جاويد ...خرم آن بقع كه آرامگه يار آنجاست ...
درود بر روان پاکش کاش در زمان حیاتش فراوان از او تجلیل میشد این هنرمند عزیز در نزد هنر دوستان موسیقی سنتی همیشه بیاد ماندنی است خدا نگهدار استاد گرامی برای شادی روحش همه با هم صلوات اگر هم حالشو داشتیم الفاتحه به همه ایرانیان و هنرمندان تسلیت عرض مینماییم و امیدواریم هنرمندان بازمانده از نسل ایشان مورد توجه قرار گیرند تا این هنر جاودانه بماند و برای خانواده استاد صبر آرزومندیم. درود بر استاد عالیقدر مرحوم شادروان جلیل شهنازایکاش این دولت جدید بدونه موسیقی اصیل ایرانی چه جایگاهای در جهان داره
این کوزه گر دهر چنین جام لطیفچرا می سازد و باز بر زمین می زندش
بزن تار که امشب دلم از دنیاگرفته شهناز هم رفت ، چقدر این موسیقی داره غریب میشه خیلی ناراحتم روحش شاد روحش شادکاش آقای روحانی توی کنفرانس شون یه اشاره ای هم به این مصیبت می کردند :(
دغدغه اصلي وزيرفرهنگ يك كشور مثل ايران بايد اين باشد كه جاي اين استادواستاداني نظيرفرامرز پايور وهمايون خرم وعده بسياري كه توان شمردن آن نيست چه كساني خواهندنشست واگرگذشتگان چنين زمينه وبستري فراهم كردند تا چنين استعدادهائي كشف شود وفضاي رشد وتجلي آنرافراهم نمودند ما چه كرديم وما براي آيندگان چه ميراثي باقي خواهيم گذاشت ونقش ما در تجلي ورشد فرهنگ وهنر اين مرز وبوم چه خواهدبود ازقدرشناسی شماتشکرمیکنم.ازاینکه ازنوای استادشجریان استفاده کردید تشکرویژه دارم. درود روحش شاد امروز که در دست توام مرحمتی کن فردا که شدم خاک چه سود اشک ندامت
درود بر روح و روان آن مرحوم
روزی در خدمت استاد محسن نفر بودیم که بحث صدای تار استاد جلیل شهناز پیش آمد . ایشان فرمودند که صدای مضراب تار استاد شهناز هنوز بی همتا است . روحش شاد تسلیت تسلیت تسلیت خدایش بیامرزد. روحش شاد هر 1000 سال یکی مثل استاد شهناز و امثالالهم میاد کاسه ی تار بعد از او زیبد/ کاندرو عنکبوت بندد تارروح بلند جلال تار استاد جلیل شهناز قرین رحمت حق باد.
خشك سيمي خشك چوبي خشك پوست از كجا مي آيد اين آواي دوست
بدرود استاد در دل هر ایرانی صاحب دوق جای داری روا نت شاد باد بقول مرحوم پرویز یاحقی:" استاد شهناز دفتر تار رو بستن"،روحشان شاد راهشان پر رهرو باد. تارو پودم در اهتزاز آردسیم ساز ترانه پردازت
حیف نای فرشتگانم نیست
تا کنم ساز دل هم آوازت
روح جليل القدر استاد جليل شهناز شاد.
استاد عزیز وبزرگ تار ایران همیشه بیاد هنر دوستان خواهد ماند در گذشت او هنرمندان وهنر دوستان را غمگین کرد بدرود هنرمند عزیز. دوباره میسازمت وطن اگرچه با خشت جان خویشستون به سقف تو میزنم اگرچه با استخوان خویش
آدم بزرگی بود تاریخ بهش افتخار میکنه
دلم سوخت ای دریغا که دفتر تار بسته شد . افسوس و صد افسوس که خداوندگار تار را هم از دست دادیم،همچنان داغ از دست دادن استاد حسن کسایی تازه هست که استاد شهناز را هم.آیا آینده موسیقی ایران بار دیگر کسانی در حد کسایی و شهناز تربیت خواهد کرد؟"صبر بسیاااااااااااار بباید پدر پیر فلک را
تا دگر مادر گیتی چو تو فرزند بزاید"
این ضایعه را به همه هنرمندان و علاقه مندان فرهنگ و هنر ایران زمین بویژه استاد شجریان تسلیت می گویم
روحش شاد زندگي صحنه يكتاي هنرمندي ماستهر كسي نغمه خود خواند و از خانه رود
خرم آن نغمه كه مردم بسپارند به ياد
روحش شاد بی بدیل و یکتا بود و هست و خواهد بودیادش گرامی
سالها بايد پدر پير فلك راتا دگر مادر گيتي چو تو فرزند بزايد
بعد از همايون خرم حالا جليل شهناز ديگر كسي از آن بزرگان موسيقي نمانده ولي صداي سازشان آنها را جاودانه كرده است و همواره نزد اهل ذوق زنده اند: ياحقي، بديعي، ملك، حوانساري، كسايي، قوامي، تجويدي، خالدي، اديب، ،....
چو بوی گل به کجا رفتی؟ سالها باید که تا یک سنگ اصلی زآفتاب لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن عمرها باید که یک کودکی از روی طبع عالمی گردد نکو یا شاعری شیرین سخن
از دست رفتن استاد شهناز ثلمه ای جبران ناپذیر است خدایش رحمت کند روحش شاد پيشنهاد مي شود فيلم هاي نوازندگي ايشان در تلويزيون به ويژه با صداي استاد آواز و نابغه موسيقي ايران زمين جناب آقاي حسين خواجه اميري (ايرج) آزاد شود. نشود كه باز حسرت عدم توجه به هنرمندان گريبانگيرمان شود. روحش شاد يادش گرامي استاد بي بديل تار واز اساتيد موسيقي اصيل ايران اين ضايعه رابه خانواده محترمش وهمچنين جامعه موسيقي اصيل ايراني تسليت مي گويم.
شب که شد تاری بیاور یک بغل آواز همشور آواز بنان را پنجه ی شهناز هم
خدایش بیامرزد
iبه نام انكه هستي نام از او يافت، هرگزم نقش تو از لوح دل و جان نرود.فقدان مرد بزرگ موسيقي ايران زمين استاد جليل شهناز را به بيت معظم ايشان وجامعه هنري به خصوص استاد گرانقدر جناب محمد رضا شجريان صميمانه تسليت عرض مينمايم ،اميد است دولت منتخب مردم جناب دكتر روحاني از اين به بعد هنر برتر از گوهر ايران واهالي آنرا درايران و جهان شكو فا نمايد. شاگردي ازخوشنويسان اراك
بزن که سوز دل ما به ساز میگوئی رفتي و رفتن تو آتش نهاد بر دل زخمه تا بر تار جان‌ها میزند/می‌چکد از پنجه‌ی شهناز، شور
روحش شاد
دریغا و درد آسمان هنر را که اختران تابناکش یک به یک به خاموشی می روند روحش شاد ویادش گرامی