آیت‌الله سیستانی، آخرین امید برای نجات عراق
با تشدید درگیری‌ها در عراق و خطر پیشرفت آنها به سطح یک بحران گسترده سیاسی، تحلیلگران و سیاستمداران عراقی به جست‌و‌جوی راهکاری برای پایان دادن به این اوضاع برآمده‌اند. در این میان، گزینه‌ای که به طور فزاینده‌ای مورد تأکید آنها قرار می‌گیرد، استفاده از پتانسیل آیت‌الله سیستانی، مرجع عالیقدر شیعه در عراق است.
به گزارش «تابناک»، سایت تحلیلی «المانیتور» در مطلبی به بررسی آخرین وضعیت درگیری‌ها در عراق پرداخته و می‌نویسد: اکنون بسیاری در این کشور به این باور رسیده‌اند که آیت‌الله علی سیستانی، آخرین دستاویز و راهکار ممکن برای پایان دادن به وضعیت بحرانی جاری است.
المانیتور اشاره می‌کند، در پانزدهم آوریل ۲۰۱۳، مارتین کولبر، رئیس هیأت سازمان ملل در عراق، با آیت‌الله سیستانی، عالی‌ترین مرجع شیعی نجف دیدار کرد؛ دیداری که ناظران، آن را مهمترین تحول از زمان آغاز ناآرامی‌ها در برخی استان‌های عراق می‌دانند.
پس از این دیدار، کولبر گفت: آیت‌الله سیستانی «نقشه راهی» برای حل و فصل بحران سیاسی در عراق دارد.
به گفته وی، این طرح شامل بازگشت رهبران بلوک‌های گوناگون سیاسی عراق به پای میز مذاکره، با مواضعی میانه‌روست.
با این حال، یک ماه پس از این دیدار، بحران همچنان ادامه دارد و اکنون حتی احتمال وقوع درگیری مسلحانه میان دولت نوری مالکی و رهبران سنی عراق ـ که علیه دولت مرکزی اقدام کرده‌اند ـ وجود دارد؛ اما هم در میان شیعیان، هم اهل سنت و هم کرد‌ها، درخواست‌هایی برای مداخله آیت‌الله سیستانی مطرح می‌شود.
کولبر می‌گوید: آخرین اظهارنظر آیت‌الله سیستانی درباره بحران عراق این بوده که وی اکنون بیش از هر زمان دیگری نسبت به آینده عراق احساس نگرانی می‌کند.
آیت‌الله سیستانی از اقبال گسترده‌ای میان گروه‌های قومی و مذهبی در عراق برخوردار است و به عنوان مردی طرفدار صلح و مهمترین حامی گفت‌و‌گو در این کشور شناخته می‌شود.
همچنین چندین دهه است که آیت‌الله سیستانی نسبت به ترویج دیدگاه‌های خود از نجف اقدام می‌کند و در عین حال، وی میان دولت ـ که همواره فاصله خود را با آن نگه داشته ـ و امور مذهبی عمومی، تمایز قائل می‌شود.
اما درخواست‌ها و دیدگاه‌های آیت‌الله سیستانی درباره درگیری میان شیعیان و اهل سنت در عراق، تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. شیخ عبدالمهدی الکربلایی، نماینده آیت‌الله سیستانی در کربلا، می‌گوید: «نگرانی ایشان، همچون زنگ بیدارباشی برای همه نیروهای سیاسی در عراق و همچنین برای طرف‌های منطقه‌ای و جهانی است».
کربلایی با حالتی بدبینانه و ناامیدانه می‌گوید: «آیت‌الله سیستانی هیچ ابتکار جدی برای حل این بحران نمی‌بیند، به ویژه با توجه به این که پیچیدگی‌های بیشتری نیز به وجود آمده است».
عبدالحسین عبطان، یکی از رهبران شیعی در شورای عالی عراق نیز می‌گوید: «تا هنگامی که ما به کنار گذاشتن درگیری‌ها متعهد نشویم و از آن مهم‌تر، تا زمانی که توصیه‌های آیت‌الله سیستانی را اعمال نکنیم، بحران سیاسی حل نخواهد شد». به بیان وی، توصیه‌های آیت‌الله سیستانی شامل توجه به مشکلات شهروندان و تلاش برای آرام کردن اوضاع است.
در همین حال، برخی ناظران پا را فرا‌تر گذاشته و از آیت‌الله سیستانی خواسته‌اند با مداخله در ماجرا، مستقیم از همه طرف‌ها بخواهد از کشاندن کشور به آستانه یک جنگ داخلی خودداری کنند.
یاسین البکری، استاد علوم سیاسی در دانشگاه نهرین می‌گوید: «شیوه عمل نیروهای سیاسی دخیل در منازعه، شانس گفت‌و‌گو و تفاهم را ضعیف کرده است. آنها دیگر به فکر موافقتنامه‌های آشتی برای بازگرداندن اوضاع به حالت عادی نیستند و هم‌اکنون همه چیز عرصه را برای چشم انداز آینده‌ای بد در کشور آماده کرده است».
بکری می‌گوید در این چشم انداز مبهم، توده مردم به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راهکار، مداخله آیت‌الله سیستانی است. وی می‌افزاید: «هنوز هیچ راهکاری وجود ندارد. همه چیز به بن بست رسیده و همه آنچه مانده، این است که این روحانی شیعه به منظور جلوگیری از اقدامات نیروهای سیاسی و پیشگیری از وقوع درگیری مسلحانه میان فرقه‌ها، مداخله کند».
افزایش درخواست‌ها برای مداخله حوزه نجف در عرصه سیاسی، به سبب ناکامی ابتکار مذاکره‌ای است که از سوی نهادهای «وقف» شیعه و سنی در عراق ـ دو نهاد بین دولتی که وظیفه نظارت بر امور مذهبی جمعیت‌های سنی و شیعه در عراق را بر عهده دارند ـ مطرح شده بود. ناکامی این ابتکارات، به واسطه از دست رفتن اعتماد عمومی به مقامات شیعی و سنی حاضر در این نهاد‌ها بوده است. این افراد بیشتر از سوی منتقدان به پیروی بیش از اندازه از دولت عراق متهم می‌شوند.
به هر حال، به نظر می‌رسد در چنین شرایطی، تنها چهره‌ای که می‌تواند با نفوذ معنوی خود در میان گروه‌های عراقی، در این کشور وفاق ایجاد کرده و جلوی گسترده‌تر شدن بحران در این کشور را بگیرد، آیت‌الله سیستانی است.
