راهبرد سه گامی ایران در مذاکرات امروز مسکو

نخستین روز مذاکرات ایران و ۱+۵ درباره برنامه هسته‌ای ایران در مسکو در جریان است و بنا بر گزارش‌های پیشین، قرار است پیشنهادهای هر دو طرف در این مذاکرات مورد بحث قرار گیرد. با این حال، اخبار متنوعی درباره محتوای دقیق پیشنهادهای هر یک از طرفین در این مذاکرات به گوش می‌رسد.

به گزارش «تابناک»، گفت‌و‌گوهای ایران و ۱+۵ ساعت ۱۱: ۳۰ دقیقه به وقت تهران در هتل «حلقه طلایی» در مسکو آغاز شد و قرار است امروز و فردا ادامه داشته باشد. این در حالی است که از روز گذشته تاکنون، اخبار زیاد و ‌گاه متفاوتی درباره محتوای این مذاکرات منتشر می‌شود.

آنچه رسانه‌های غربی تقریباً بر آن اتفاق نظر دارند، این است که پیشنهادهای ۱+۵ در مسکو، کم و بیش‌‌ همان مواردی را شامل می‌شود که در دور پیشین مذاکرات در بغداد درباره آن سخن به میان آمده بود، اما توافقی نشده بود.

این موارد شامل درخواست از ایران برای تعلیق غنی سازی ۲۰ درصدی، خارج کردن همه حجم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده از ایران و همچنین تعطیلی تأسیسات غنی سازی اورانیوم در «فردو» است. در مقابل، ۱+۵ اعلام کرده برای تأمین سوخت هسته‌ای با ایران همکاری خواهد کرد و ایزوتوپ‌های لازم برای رآکتور پزشکی تهران را در اختیار ایران خواهد گذارد.

اما محور مهم دیگر، بحث تحریم‌های یکجانبه غرب علیه ایران است. باز هم آن گونه که از اخبار رسانه‌های غربی و اظهارنظرهای پراکنده برخی دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی برمی‌آید، غرب در مذاکرات مسکو، هیچ برنامه‌ای برای بحث از کاهش تحریم‌ها و یا تعلیق تحریم‌های تصویب شده علیه ایران ندارد. تنها چیزی که غرب حاضر شده درباره تحریم‌ها با آن موافقت کند، تصویب نکردن تحریم‌های جدید علیه ایران است.

این در حالی است که خود تحلیلگران غربی نیز از برداشته شدن تحریم‌ها به عنوان یکی از شروط مهم و اساسی ایران یاد می‌کنند و بر این باورند در صورت موافقت نکردن غرب با این موضوع، امکان موفقیت مذاکرات بسیار پایین است. در این رابطه، این روز‌ها مطبوعات غربی به گفته‌های سید حسین موسویان، مذاکره کننده ارشد سابق کشورمان اشاره می‌کنند که گفته بود، غرب از ایران می‌خواهد الماس خود را تحویل بدهد و به جای آن بادام زمینی تحویل بگیرد.

در نقطه مقابل، ایران با یک خواسته دارای اولویت و بنیادین وارد مذاکرات شده و آن، به رسمیت شناخته شدن حق ایران در غنی سازی اورانیوم در هر سطحی، بر پایه معاهده منع گسترش (ان. پی. تی) است. در حقیقت، ایران بر این باور است که باید نخست غرب حق قانونی ایران را در زمینه غنی سازی به رسمیت بشناسد و تنها پس از انجام این کار است که می‌توان درباره ادامه یا تعلیق غنی سازی ۲۰ درصدی مذاکره کرد.

افزون بر این، یک دیپلمات نزدیک به تیم مذاکره کننده ایران گفته، این تیم در دور نخست مذاکرات در مسکو، راهبرد سه گامی در پیش گرفته است و ۱+۵ در دور نخست مذاکرات با یک رهیافت منسجم از جانب تیم ایران روبه‌رو خواهد شد.

به گفته وی، ایران یک راهبرد مذاکراتی سه گامی را در این مذاکرات در پیش خواهد گرفت؛ گام نخست از این راهبرد، انتقاد از فرصت سوزی یک ماهه گروه ۱+۵ از مذاکرات بغداد به این سو و عدم برگزاری نشست معاونین است؛ بنابراین، ۱+۵ کاملا در این باره توجیه خواهد شد که به این ترتیب به امکان پیشرفت در مسکو ضربه زده است.

این دیپلمات ایرانی که نخواسته نامش فاش شود، گام دوم راهبرد ایران را «ورود جدی و محتوایی به بحث درباره محور مدنظر ۱+۵» نامیده و گفته: «ایران پاسخ‌هایی روشن، مستند و مبتنی بر NPT به پیشنهادهای غرب آماده کرده است که به تفصیل برای تیم ۱+۵ توضیح داده خواهد شد».
وی این امر را روشن‌ترین دلیل بر جدیت ایران در مذاکرات مسکو دانست.

این عضو هیأت ایرانی در مسکو در ادامه افزود: «گام سوم راهبرد ایران، روشنگری پنج محور پیشنهادی ایران در بغداد به نحو تفصیلی‌تر و روشن‌تر است تا پایبندی گروه ۱+۵ به تعهد خود درباره درگیر شدن در بحث جدی در این باره به آزمون گذاشته شود».

پیش از این نیز کا‌ترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در گفت‌و‌گوی تلفنی توافق کرده بودند تا پیشنهادهای هر دو طرف در مذاکرات مسکو مطرح و بحث و بررسی شود.

به این ترتیب، باید دید ایران و ۱+۵ تا چه اندازه می‌توانند در نزدیک کردن دیدگاه‌هایشان به یکدیگر و احتمالاً رسیدن به توافقی در زمینه‌های موردنظر طرفین، موفق کار کنند.