مشکلات آموزش و پرورش چیست؟
طاهره صاحب الزمانی
اوراق زرین تاریخ تربیت سیمای درخشان مربیان نام آوری چون ابراهیم، موسی، عیسی و محمد (ص)، علی (ع) و فاطمه (س) و زینب (س) را بر خود نقش ابدی زده است آنان که با پیکار مقدس خویش حماسه‌های شکوه‌مند و جاوید در سازندگی انسان متعهد به وجود آوردند و با تزکیه و تعلم کاخ بلند پایهٔ علم و فضیلت را بنا نهاده و پرچم توحید رابرافراشتند و امروز شما معلم گرامی ادامهٔ این نهضت عظیم را بر عهده گرفته‌ای؛ قلم تنها کاری که می‌تواند بکند اقرار به اعتراف وعجز است در مسیر شناخت مقام رفیع معلم تا چه رسد به شناساندن و تقریر و تصویر کردن آن!!
از میان تمامی عوامل آموزشی و تربیتی، نقش معلم به‌عنوان مهم‌ترین عامل نظام تعلیم و تربیت، جایگاه و اهمیت بسزایی دارد. معلم در رشد و پرورش دانش‌آموزان، نقش بسیار مهمی را ایفا میکند.
غزالی، شغل معلمی را شریف‌ترین مشاغل و بر‌ترین هنری می‌داند که انسان می‌تواند به عهده بگیرد. او همچنین در وصف حرفه معلمی می‌گوید: معلم در قلب و روح انسان نفوذ میکند و بدون تردید شریف‌ترین مخلوق روی زمین، انسان است و شریف‌ترین قسمت انسان قلب او است که کار معلم پاکسازی آن و راهنمایی آن به سوی خداوند است.
معلمان قشری هستند که بیشترین وقت خود را صرف آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان میکنند و نقش مهمی در درونی کردن ارزش‌های جامعه و هم چنین در روند پیشرفت جامعه دارند. آموزش و پرورش زیر بنای توسعه هر جامعه‌ای محسوب می‌شود زیرا تربیت نیروی کار ماهر و خلاق از طریق آموزش صورت پذیر است.
تاریخ ایران نشان می‌دهد که در روزگاران گذشته و ادواری که ملت ایران در صف مقدّم ملل متمدن و مقتدر قرار داشته‌اند، صنف شریف معلم در نظر این ملت نجیب قدر و منزلت زیادی را حائز بوده است، و ایرانیان بقدری بشغل معلمی اهمیت میدادهاند که همه کس را لایق این مقام نمیدانستهاند، تا آنجا که قبل از اسلام در ایران معلمین عموما از میان بزرگان و برگزیدگان قوم انتخاب می‌شدند، و به حیثیت و علو شأن خانوادگی و تقوی معروف بوند، و به همین نسبت هم مردم آنان‌را عزیز و محترم میداشتهاند. پس از آنکه دین مبین اسلام در ایران رواج یافت و ایرانیان تعالیم عالی آنرا پذیرفتند مقام معنوی معلم بیش از پیش بالا رفت زیرا چنانکه می‌دانیم اسلام دین علم و تقوی است و جهل و ناپاکی در نظرمسلمانان مردود و منفور است.
برای درک اهمیت مقام معلم از نظر دین مبین اسلام همین بس که خداوند تبارک و تعالی در قرآن مجید پیغمبران خود را بعنوان معلم ستوده است، و آیه مبارکه «کما ارسلنا فیکم رسولا منکم یتلوا علیکم آیاتنا و یزکیکم و یعلمکم الکتاب و الحکمة و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون» دلیلی روشن بر این معنی است.
سخنی زیبا از امام صادق علیه السلام ارزش و مقام معلم خوب را روشن می‌سازد. حضرت می‌فرماید: «تمامی جنبندگان روی زمین و ماهی‌های دریا و هر کوچک و بزرگ در زمین و آسمان خدا، برای آموزگار خوب طلب آمرزش میکنند». معلم، شاگردانش، این امانت‌های الهی را از آلودگی‌ها و تباهی‌ها حفظ کرده و سعی میکند با تعلیمات خود و تربیت آنان، زمینه رشد و کمالشان را فراهم آورد.
چندین سال است بهانه مقدس شهادت معلمی بزرگ و فرزانه، استاد شهید مطهری رحمه الله دست مایه قدردانی و تجلیل از معلم شده است؛ معلمی که انسان ساز و فردا‌پرداز است و تکریم و تعظیم او، تکریم و تعظیم علم است. معلم، معمار قلب هاست و بذر نور در دل‌ها می‌افشاند. قدردانی و تجلیل از معلم، قدردانی از باغبانی است که هر صبح، سبدی از صمیمیت با خود به کلاس می‌برد و با انگشتان مهربان خویش، بر شاخه قلب‌ها فردا را پیوند می‌زند. معلم را توقع نام و نان نیست. این گمنام، هر روز از تنور داغ جانش، هزاران نان بر سفره گرسنه دل‌ها می‌بخشد و از علقمه قلبش، هزاران مشک به خیمه‌های عطش می‌رساند. تجلیل معلم، سپاس از انسانی است که هدف و غایت آفرینش را تأمین، و سلامت امانت‌هایی را که به دستش سپرده‌اند، تضمین میکند.
۱۲ اردیبهشت روز بزگداشت مقام معلم، برای عده کثیری از معلمان با بیم‌‌ها و امید‌های بسیاری همراه است؛ از سویی مراسمی برای بزرگداشت معلم برپاست و از سویی دیگر مشکلات اقتصادی، تورم، عدم توجه به منزلت آنان، نادیده گرفتن شایسته سالاری در این حرفه، عدم امنیت شغلی، این روز را با یادداشتی ساده در تقویم هر سال تنزل می‌دهند.
بسیاری از مشکلات آموزشی و توسعه‌ای کشور به بهبود وضعیت معلمان و ارتقا کیفیت آموزشی دانش آموزان بستگی دارد؛ مشکلات آموزش وپرورش از دیدگاه بسیاری از معلمان عبارتند از:
۱-کمبود در آمد معلم
۲-پایین بودن مقام و اعتبار اجتماعی آنان
۳-سنگینی کاردر حرفه معلمی
۴-جاذبه و کشش بخش‌های پولساز
۵- بی‌توجهی به شغل معلمی و ترقی نداشتن آن
۶- روی کار آمدن بعضی اشخاص نا‌آگاه و ناوارد نسبت به این شغل
۷- عدم رعایت شایسته سالاری در پست‌های مدیریتی آموزش وپرورش
مسئله عدم توجه به منزلت معلم خاص سالهای اخیر نیست و در دوران قبل از انقلاب نیز به چشم می‌خورد؛ در آن دوران از کاستی‌های نظام آموزشی کمبود معلم بود و اغلب درآمد آن‌ها جوابگوی مخارج زندگیشان نبود.
با توجه به شواهد تاریخی می‌شود اذعان کردتورم در ایران به صورت جدی از سال ۱۳۴۰ آغاز شد و با توجه به اقتصاد تک محصولی (نفت) و افزایش وابستگی اقتصادی به بازار‌های جهانی، در سالهای اخیر که رشد تورم هم چنان ادامه داشته، دستمزد‌ها و به خصوص دستمزد معلمان دوشادوش نرخ تورم رشد نداشته و غالب کسانی که به حرفه معلمی اشتغال دارند برای تامین مایحتاج خود به دنبال شغل دوم هستند. شغل دوم برای معلم به منزله صرف نیروی زیاد و به تبع آن خستگی مفرط و درنتیجه کاهش کارایی در محیط آموزشی مدرسه است.
مشکلات معلمان پیچیده و چند بعدی است؛ از یک سو تأمین مسکن، هزینه‌های معیشتی خانواده، تلاش برای کسب شغل دوم و از سوی دیگر کاهش منزلت اجتماعی و عدم قدردانی از خدمات و زحمات معلم، رضایت در حرفه معلمی را کاهش داده است. با وجود تمامی مشکلات، معلمان عاشقانه در پی تعلیم وتربیت آینده سازان ایران اسلامی در سنگرهای علم ودانش مشغول جهاد هستند.
حا آبه راستی کلامی هست که تاب ثنای ایثار شما آسمانیان را بیاورد؟ کدامین روز، روز تونیست و کدامین لحظه است که از شمیم تو عطر آگین نشود؟ به راستی آیا قلمی را می‌شناسید که شکوه ایثار خاموش تورا که در بستر رویش آدمی هماره چون نگینی زرین درخشنده است به تصویر در آورد؟
ای فرزانگان عاشق که شمع وجود گرانقدر خویش را در طبق اخلاص نهاده‌اید و نهال نوپای امروز را به امید فردایی شکوفا‌تر، با عصاره جان آبیاری می‌نمایید؛ روزتان مبارک.
از میان تمامی عوامل آموزشی و تربیتی، نقش معلم به‌عنوان مهم‌ترین عامل نظام تعلیم و تربیت، جایگاه و اهمیت بسزایی دارد. معلم در رشد و پرورش دانش‌آموزان، نقش بسیار مهمی را ایفا میکند.
غزالی، شغل معلمی را شریف‌ترین مشاغل و بر‌ترین هنری می‌داند که انسان می‌تواند به عهده بگیرد. او همچنین در وصف حرفه معلمی می‌گوید: معلم در قلب و روح انسان نفوذ میکند و بدون تردید شریف‌ترین مخلوق روی زمین، انسان است و شریف‌ترین قسمت انسان قلب او است که کار معلم پاکسازی آن و راهنمایی آن به سوی خداوند است.
معلمان قشری هستند که بیشترین وقت خود را صرف آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان میکنند و نقش مهمی در درونی کردن ارزش‌های جامعه و هم چنین در روند پیشرفت جامعه دارند. آموزش و پرورش زیر بنای توسعه هر جامعه‌ای محسوب می‌شود زیرا تربیت نیروی کار ماهر و خلاق از طریق آموزش صورت پذیر است.
تاریخ ایران نشان می‌دهد که در روزگاران گذشته و ادواری که ملت ایران در صف مقدّم ملل متمدن و مقتدر قرار داشته‌اند، صنف شریف معلم در نظر این ملت نجیب قدر و منزلت زیادی را حائز بوده است، و ایرانیان بقدری بشغل معلمی اهمیت میدادهاند که همه کس را لایق این مقام نمیدانستهاند، تا آنجا که قبل از اسلام در ایران معلمین عموما از میان بزرگان و برگزیدگان قوم انتخاب می‌شدند، و به حیثیت و علو شأن خانوادگی و تقوی معروف بوند، و به همین نسبت هم مردم آنان‌را عزیز و محترم میداشتهاند. پس از آنکه دین مبین اسلام در ایران رواج یافت و ایرانیان تعالیم عالی آنرا پذیرفتند مقام معنوی معلم بیش از پیش بالا رفت زیرا چنانکه می‌دانیم اسلام دین علم و تقوی است و جهل و ناپاکی در نظرمسلمانان مردود و منفور است.
برای درک اهمیت مقام معلم از نظر دین مبین اسلام همین بس که خداوند تبارک و تعالی در قرآن مجید پیغمبران خود را بعنوان معلم ستوده است، و آیه مبارکه «کما ارسلنا فیکم رسولا منکم یتلوا علیکم آیاتنا و یزکیکم و یعلمکم الکتاب و الحکمة و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون» دلیلی روشن بر این معنی است.
سخنی زیبا از امام صادق علیه السلام ارزش و مقام معلم خوب را روشن می‌سازد. حضرت می‌فرماید: «تمامی جنبندگان روی زمین و ماهی‌های دریا و هر کوچک و بزرگ در زمین و آسمان خدا، برای آموزگار خوب طلب آمرزش میکنند». معلم، شاگردانش، این امانت‌های الهی را از آلودگی‌ها و تباهی‌ها حفظ کرده و سعی میکند با تعلیمات خود و تربیت آنان، زمینه رشد و کمالشان را فراهم آورد.
چندین سال است بهانه مقدس شهادت معلمی بزرگ و فرزانه، استاد شهید مطهری رحمه الله دست مایه قدردانی و تجلیل از معلم شده است؛ معلمی که انسان ساز و فردا‌پرداز است و تکریم و تعظیم او، تکریم و تعظیم علم است. معلم، معمار قلب هاست و بذر نور در دل‌ها می‌افشاند. قدردانی و تجلیل از معلم، قدردانی از باغبانی است که هر صبح، سبدی از صمیمیت با خود به کلاس می‌برد و با انگشتان مهربان خویش، بر شاخه قلب‌ها فردا را پیوند می‌زند. معلم را توقع نام و نان نیست. این گمنام، هر روز از تنور داغ جانش، هزاران نان بر سفره گرسنه دل‌ها می‌بخشد و از علقمه قلبش، هزاران مشک به خیمه‌های عطش می‌رساند. تجلیل معلم، سپاس از انسانی است که هدف و غایت آفرینش را تأمین، و سلامت امانت‌هایی را که به دستش سپرده‌اند، تضمین میکند.
۱۲ اردیبهشت روز بزگداشت مقام معلم، برای عده کثیری از معلمان با بیم‌‌ها و امید‌های بسیاری همراه است؛ از سویی مراسمی برای بزرگداشت معلم برپاست و از سویی دیگر مشکلات اقتصادی، تورم، عدم توجه به منزلت آنان، نادیده گرفتن شایسته سالاری در این حرفه، عدم امنیت شغلی، این روز را با یادداشتی ساده در تقویم هر سال تنزل می‌دهند.
بسیاری از مشکلات آموزشی و توسعه‌ای کشور به بهبود وضعیت معلمان و ارتقا کیفیت آموزشی دانش آموزان بستگی دارد؛ مشکلات آموزش وپرورش از دیدگاه بسیاری از معلمان عبارتند از:
۱-کمبود در آمد معلم
۲-پایین بودن مقام و اعتبار اجتماعی آنان
۳-سنگینی کاردر حرفه معلمی
۴-جاذبه و کشش بخش‌های پولساز
۵- بی‌توجهی به شغل معلمی و ترقی نداشتن آن
۶- روی کار آمدن بعضی اشخاص نا‌آگاه و ناوارد نسبت به این شغل
۷- عدم رعایت شایسته سالاری در پست‌های مدیریتی آموزش وپرورش
مسئله عدم توجه به منزلت معلم خاص سالهای اخیر نیست و در دوران قبل از انقلاب نیز به چشم می‌خورد؛ در آن دوران از کاستی‌های نظام آموزشی کمبود معلم بود و اغلب درآمد آن‌ها جوابگوی مخارج زندگیشان نبود.
با توجه به شواهد تاریخی می‌شود اذعان کردتورم در ایران به صورت جدی از سال ۱۳۴۰ آغاز شد و با توجه به اقتصاد تک محصولی (نفت) و افزایش وابستگی اقتصادی به بازار‌های جهانی، در سالهای اخیر که رشد تورم هم چنان ادامه داشته، دستمزد‌ها و به خصوص دستمزد معلمان دوشادوش نرخ تورم رشد نداشته و غالب کسانی که به حرفه معلمی اشتغال دارند برای تامین مایحتاج خود به دنبال شغل دوم هستند. شغل دوم برای معلم به منزله صرف نیروی زیاد و به تبع آن خستگی مفرط و درنتیجه کاهش کارایی در محیط آموزشی مدرسه است.
مشکلات معلمان پیچیده و چند بعدی است؛ از یک سو تأمین مسکن، هزینه‌های معیشتی خانواده، تلاش برای کسب شغل دوم و از سوی دیگر کاهش منزلت اجتماعی و عدم قدردانی از خدمات و زحمات معلم، رضایت در حرفه معلمی را کاهش داده است. با وجود تمامی مشکلات، معلمان عاشقانه در پی تعلیم وتربیت آینده سازان ایران اسلامی در سنگرهای علم ودانش مشغول جهاد هستند.
حا آبه راستی کلامی هست که تاب ثنای ایثار شما آسمانیان را بیاورد؟ کدامین روز، روز تونیست و کدامین لحظه است که از شمیم تو عطر آگین نشود؟ به راستی آیا قلمی را می‌شناسید که شکوه ایثار خاموش تورا که در بستر رویش آدمی هماره چون نگینی زرین درخشنده است به تصویر در آورد؟
ای فرزانگان عاشق که شمع وجود گرانقدر خویش را در طبق اخلاص نهاده‌اید و نهال نوپای امروز را به امید فردایی شکوفا‌تر، با عصاره جان آبیاری می‌نمایید؛ روزتان مبارک.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۸
انتشار یافته: ۲
متاسفانه بسیاری از مردم به معلم به عنوان مفت خور دولت نگاه میکنند .و ارزش وجایگاه معلم که بسیار بالاتر از استاد دانشگاه است امروز دیگر به اندازه یک آبدارچی ساده نیست .
هر کسی که می خواهد شرایط معلمان را درک کند کافی است یک ساعت به کلاسی که چهل دانش آموز پرشور در آن وجود دارد بیاید و فقط آن ها را کنترل کند که با هم درگیر نشوند.
امروز معلم به جایی که معلمی کند دارد نگهبانی بچه ها را میکند که آسیب نبینند.
معلم هم باید انسان را از نظر اجتماعی فکری و مذهبی و علمی تربیت کند ولی استاد دانشگاه فقط از نظر علمی انسان ها را تربیت میکند . اما خودتان حقوق یک استاد و یک معلم را با هم مقایسه کنید .
بابت تعطیلات همیشه این بحث در جامعه بوده که تعطیلات آموزش و پرورش زیاد است . اما اگر همین تعطیلات نباشد معلمی که روزانه با چهل دانش آموز بسیار پرشور و هر کدام از یک فرهنگ و خانواده مختلف , سر و کار دارد دیوانه می شود . بماند که واقعا معلمان ما در ایران از جان خود مایه میگذارند .
حقوق یک معلم در آلمان سالانه 80 هزار دلار است اما در ایران حقوق من معلم با 12 سال سابقه و مدرک فوق لیسانس ماهی 840 هزار تومان است .
و اما خانواده ها به جای اینکه خود در فکر تربیت فرزندانشان باشند انتظار دارند آموزش و پرورش معجزه کند
مور اداری و مالی آموزش و پرورش سمیرم بسیار نابسامان و برگرفته از ساختار غلط مدیریتی در این سيستم است. چرا که مسئولان مالی پست غير مرتبط با تخصصشان دارند که نه تنها عملکرد را زیر سوال می برد، به همه ارکان مدیریتی آموزش و پرورش صدمه جدی وارد کرده و می کند.