تلاش هندي‌ها براي نجات ساري

جامعه هند هشدارهایی را می شنود؛ اینکه اگر ساری با زندگی امروز زنان هندی متناسب نشود، نسل جوان این لباس سنتی را فراموش خواهد کرد. برای باور این زنگ خطر، کیمونوی ژاپنی ها به عنوان مثال ذکر می شود، لباسی که که امروز به مراسم رسمی همچون آیین های عبادی یا عروسی محدود شده است.

به گزارش «جام جم آنلاین» لباس سنتی ساری، پوششی برآمده از فرهنگ هند که حدود دو هزار سال بدون تغییر مانده بود، این روزها برای تطبیق با شیوه زندگی کنونی ناچار به پذیرش تغییراتی جدی است.

در سبک زندگی امروزی، پوشیدن لباسی متشکل از پنج شش تا هشت متر پارچه برای بسیاری از زنان دست و پاگیر به نظر می رسد و به همین دلیل، این لباس سنتی توان رقابت با شلوارهای سنتی هندی یا جین را ندارد.

ساری معمولاٌ از سه تکه تشکیل شده است؛ بلوزی که به مدل های مختلف دوخته می شود، دامن و پارچه ای دوخته نشده به طول 6 تا 9 یارد که بدور بدن پیچیده می شود. پوشیدن این لباس، بخصوص تنظیم چین های پارچه ی آن، کار دشوار و وقتگیری است که همه زنان قادر به انجام آن نیستند.

 نسل جوان برای آموختن شیوه بستن ساری به اندازه کافی صبور نیست. در نتیجه، پوشیدن ساری در بسیاری از شهرهای هند به مناسبت های خاص محدود شده است و بخصوص برای جوانان، جذابیتی ندارد.

این لباس سنتی زیبای زنان هندی، علاوه بر دشواری در پوشش، محدودیت هایی در تحرک زنان نیز بوجود می آورد. ساری با وجود ظرافت هایی که دارد، در مواقعی مثل رانندگی با موتور یا ماشین، سوار و پیاده شدن از اتوبوس، رفتن به باشگاه و ... قابل استفاده نیست.

در این شرایط، جامعه هند هشدارهایی را می شنود؛ اینکه اگر ساری با زندگی امروز زنان هندی متناسب نشود، نسل جوان این لباس سنتی را فراموش خواهد کرد. برای باور این زنگ خطر، کیمونوی ژاپنی ها به عنوان مثال ذکر می شود؛ لباسی که که امروز به مراسم رسمی همچون آیین های عبادی یا عروسی محدود شده است.

از این رو، در سال های اخیر پیشنهاداتی برای طراحی مجدد ساری به گونه ای که متناسب با جامعه امروز هند باشد مطرح شده است. گروهی از طراحان لباس گردهم آمدند تا ساری را برای زندگی امروز زنان هند بازطراحی کنند. آنها قول دادند که طراحی شان ساده و از نظر فرهنگی مورد پذیرش باشد.

طراحان لباس هند، با این شعار که لباس، بوم خوبی برای نوآوری است، برای نجات ساری از فراموشی به صحنه آمدند تا خلاقیت به خرج دهند و ساری فرصت دیگری برای زندگی بیابد.

این طراحان، در اقدامی ساختار شکنانه لباس شرقی و غربی را با هم ترکیب کردند. آنها دامن زیر ساری را با شلوارهای گشاد هندی یا شلوارهای جین جایگزین کرده و ساری-شلوار طراحی کردند.

 این ساری ها که «سارینی» نامیده می شوند، کوتاهتر شده تا قابلیت پوشیدن روی شلوار را داشته باشند. آنها با استقبال هم مواجه شده اند.

ساتیا پائول، یکی از طراحان لباسی که برای طراحی دوباره ساری تلاش می کند، امیدوار است که افراد مشهوری  این ساری را بپوشند و تبلیغی برای آن باشند.

اما طراحان لباس های سنتی دیگری همچون ندا محمود، با ایجاد تغییرات اساسی در ساری موافق نیستند. او می گوید که با طول و عرض پارچه ساری مشکلی ندارد و تنها بدنبال پارچه های سبک تری برای دوخت آن است.

مقاومت جوانان هندی به اجبار در پوشش سنتی

پوشش زنان همواره بحث برانگیز است. مذهب و سنت از جمله مهمترین عوامل مقاومت جوامع در برابر این تغییر هستند.

جامعه هند نمونه هایی از مقاومت جدی در برابر این تغییر پوشش را سراغ دارد. اواخر سال 2010 تصمیمی درباره پوشش مدرسان زن در کالجی در شهر بهوپال اتخاذ شد که بحث های زیادی را برانگیخت. بر اساس این تصمیم، مدرسان زن کالج نوتان از پوشیدن شلوار جین منع شده بودند.

این موضوع با مخالفت دانشجویان هم همراه شد، چون فکر می کردند که این اقدام آغاز تحمیل پوشش مشابهی به آنان است.

انجالی، دانشجوی رشته ادبیات انگلیسی این کالج در این باره گفت: وضع این قانون برای استادان تغییر خاصی در شرایط ایجاد نخواهد کرد، چون آنها به طور معمول هم ساری می پوشند ولی ما چنین قانونی را نمی پذیریم و حاضر نیستیم آزادی را که تاکنون در پوشش داشته ایم از دست بدهیم. اگر چنین اتفاقی بیفتد، سازمان های دانشجویی ما حتما واکنش نشان می دهند.

پینکی مادگال، دبیرکل اتحادیه دانشجویان هند نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داد و گفت که در صورت اجرای چنین قانونی برای دانشجویان، شاخه دانشجویی کنگره هند واکنش نشان می دهد.

وی تاکید کرد: باید نظرسنجی از دانشجویان صورت گیرد تا مشخص شود که آنها اعمال چنین قانون پوشش را قبول دارند یا خیر، و اگر قبول داشته باشند ما هم با آن مشکلی نداریم.

نمونه های دیگری از مقاومت نسبت به پوشیدن ساری در جامعه هند، نشاندهنده از دست رفتن تدریجی جایگاه این لباس سنتی در میان جوانان است.

چندی پیش روزنامه های این کشور ماجرای زن جوانی را نوشتند که به دادگاه خانواده شکایت برده بود. او به دلیل بدرفتاری خانواده همسرش، اختلاف بر سر میزان جهیزیه ای که به خانه شوهر برده و همچنین اجبار خانواده شوهر بر پوشیدن ساری خواستار طلاق شده بود، اما درخواست طلاق او از سوی دادگاه خانواده و پس از آن، دادگاه عالی رد شد. دادگاه عالی هند گفته بود که اجبار در پوشیدن ساری دلیل کافی برای صدور حکم طلاق نیست.

با این همه، سنت ها در هند هنوز آنقدر قوی هستند که حتی اگر شهرنشینان لباس های سنتی را کنار بگذارند، 70 درصد جمعیت که روستایی هستند، این سنت ها را ادامه دهند و فراموشی کامل این لباس در کوتاه مدت اتفاق نخواهد افتاد.

اما به هر حال، رخت بربستن این لباس از شهرها که ویترین یک کشور محسوب می شوند، اتفاق خوشایندی برای جامعه هند محسوب نمی شود.

ساری، لباسی که طراحان آن را از نظر زیبایی شناسی بی نظیر توصیف می کنند، هر روز بیش از پیش در شهرهای هند جای خود را به لباس های غربی یا لباس های هندی دیگری همچون کورتا شلوار (پیراهنی بلند که معمولا تا روی زانو می آید که با انواع شلوارها پوشیده می شود) می دهد.

 در چنین رقابت دشواری، تلاش ها برای بازطراحی این لباس سنتی همچنان ادامه دارد؛ شاید ساری راهی به قلب جوانان هندی بیابد و از خطر کهنه و منسوخ شدن نجات یابد.