ايران در تامين موش تراريخته خودكفا شد

مركز ملي تحقيقات موش تراريخته، صبح يكشنبه طي مراسمي ويژه با حضور دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي، معاون علمي و پژوهشي معاون علمي و فناوري رييس جمهور، معاون پژوهشي و فناوري وزير علوم و جمع ديگري از مسوولان فعاليت رسمي خود را در پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيک و زيست فناوري آغاز كرد.

به گزارش ايسنا، هدف از ايجاد اين مركز توليد موش‌هاي تراريخته براي تامين نيازهاي پژوهشي بنيادي و كاربردي و همكاري در انجام طرح‌هاي محوله براساس نيازهاي جامعه به ويژه در زمينه‌هاي پزشكي، درماني و دارويي است و تلاش دارد خدمات لازم جهت توليد موش دستكاري شده ژنتيكي يا ژن سركوب شده را براي مقاصد مختلف توليد و در اختيار پژوهشگران كشور قرار دهد.

موش‌هاي كايمر مدل ناباروري، موش تراريخته مدل سرطان پستان و موش تراريخته حامل ژن GFP(موش سبز) از محصولات اين مركز در بدو تاسيس به شمار مي‌روند.

اين مركز در عين حال از توليد موش تراريخته از طريق ريز تزريقي به پيش هسته و موش‌هاي با ژن سركوب شده، ساخت انواع سوزنهاي ميكروانجكشن، مشاوره در طراحي و ساخت سازه‌هاي ژني و كشت سلولهاي بنيادي جنيني (ES) و فيبروبلاست جنيني موشي (MEF) برخوردار است.

پروژه مركز ملي موش تراريخته به استناد بند ج ماده 43 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران با توجه به توان بالقوه پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيك و زيست فناوري به منظور انجام تحقيقات علمي و كاربردي مورد نياز كشور تحت مديريت متخصصان وابسته به اين پژوهشگاه پس از دريافت اعتبار از معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري در سال 1387 آغاز به كار كرد و در اسفند سال 1388 با حضور معاون رييس جمهور ساختمان اين مركز افتتاح شد و پس از تجهيز و انتقال فناوريهاي مورد نياز با توليد چند موش تراريخته امروز با حضور جمعي از مقامات كشوري و اعضاي محترم هيات علمي به بهره‌برداري رسيد.

مركز ملي موش تراريخت اولين مركز ملي تراريختگي در كشور ميباشد كه مطابق با استاندارد بين‌المللي و با امكانات منحصر بفرد و پيشرفته طي قرارداد انتقال تكنولوژي با خارج كشور تاسيس شده است.

در اين مركز تجهيزات لازم براي انجام فرآيندهاي ترانس‌ژنيك (تراريخته) و ديگر امكانات مورد نياز براي آزمايشات بيولوژي مولكولي، كشت سلول و جنين شناسي فراهم مي‌باشد.

بررسي كار برد ژنها و چگونگي عملكرد آنها يكي از مهمترين محورهايي است كه در اين مركز به آنها پرداخته خواهد شد. همچنين مدلهاي موشي توليد شده مي‌تواند در مطالعات داروسازي كاربرد داشته باشند.

دكتر حيدري، عضو هيات علمي پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيک و زيست فناوري در گفت‌و‌گو با خبرنگار فناوري ايسنا اظهار كرد: طرح مركز ملي تحقيقات موش تراريخته از سال 1388 پيگيري شده و از حدود پنج ماه پيش فعاليت آن آغاز شده است و طي اين مدت سه گونه موش تراريخته در مركز توليد شده است.

وي تصريح كرد: يكي از اين موش‌ها، موش تراريخته حامل پروتئين GSP (سبز فلوئورسنس) است كه در نور UV تلالو سبز دارد و هدف از توليد آن صرفا اثبات توانايي مركز در توليد موش تراريخته بوده است. علاوه بر آن يك موش تراريخته حامل ژن PIWIL2 كه در بروز سرطان پستان نقش دارد و يك موش ژن ناقص فاقد ژن ADAM27 كه در باروري جنس مذكر نقش داشته و فقدان آن به عنوان يكي از علل عمده بروز ناباروري در مردان مورد توجه محققان است در مركز توليد شده است.

حيدري خاطرنشان كرد: اين دو موش تراريخته مي توانند در مطالعات مربوط به درمان ناباروري و سرطان پستان مورد استفاده مراكز تحقيقاتي كشور قرار گيرد.

وي تصريح كرد: با توجه به اين كه امكان واردات موش‌هاي تراريخته از خارج وجود ندارد مركز ملي تحقيقات موش تراريخته اميدوارست بتواند نياز دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي مختلف كشور را به انواع اين موش‌ها كه قابل تكثير گسترده بوده و مي توانند به عنوان مدلي براي بررسي بيماريهاي مختلف به كار روند به طور كامل تامين كند.

حيدري تصريح كرد: برنامه آينده مركز توليد تمام موش‌هاي تراريخته مورد نياز مراكز علمي كشور از جمله موش‌هاي تراريخته هموفيل مورد نياز سازمان انتقال خون است.

دكتر سيد مهدي سيدي، معاون علمي و پژوهشي معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري نيز با بيان اين كه مركز ملي موش تراريخته با حمايت معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري ايجاد و به بهره‌برداري رسيده است، گفت: پس از دريافت بودجه از معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري، طراحي مركز ملي موش تراريخته به انجام رسيد و در اسفند سال 1388 فضاي فيزيكي آن توسط دكتر سلطانخواه، معاون علمي و فناوري رئيس‌جمهور افتتاح و پس از آن دستگاهها و تجهيزات لازم به تدريج به مركز انتقال يافت و كارهاي اوليه آغاز شد و پس از چند ماه كار مداوم در نهايت اولين موش ترايخته متولد و سپس چند موش تراريخته با ژن سركوب شده در مركز به توليد رسيد.

سيدي خاطرنشان كرد: همزمان با افتتاح رسمي اين مركز، كارگاه آموزشي فناوري موش تراريخته اول تا چهارم خرداد ماه جاري برگزار مي‌شود. سرفصل‌هاي اصلي اين کارگاه شامل فناوري موش تراريخته: سوپراوولاسيون موش، استحصال اووسيت، ايجاد موش‌هاي نر وازکتومي، ريزتزريقي به پيش هسته نر و انتقال به اويداکت، غربالگري موش‌هاي تراريخته؛ و فناوري موش ژن سرکوب شده(ناک اوت): جداسازي بلاستوسيت و ريزتزريقي سلول‌هاي ES، توليد موش کايمر و غربالگري موش‌هاي ژن سرکوب شده است.

دستاوردهاي جديد در فناوري تراريخته، ايجاد مدل‌هاي بيماري‌هاي انساني در حيوانات و کاربرد مدل‌هاي تراريخته در درک فرآيندهاي زيستي از جمله عناوين ارائه شده در اين سمينار است كه با حضور دكتر كريم نيرنيا، استاد برجسته ايراني دانشگاه نيوكسل انگلستان برگزار مي شود.