پروتئین شوک سرمایی چیست و چه می کند؟

به گزارش تابناک به نقل از عصر ایران- شکی نیست که تجربه حمام سرد یا غوطه ور شدن در دریاچه ای یخ زده می تواند منجر به ایجاد احساسی ناخوشایند در انسان شود. به خصوص اگر فرد به تازگی شروع به گرفتن دوش آب سرد یا غوطه وری در محیطی با آب سرد کرده باشد، قطعا با حالتی مشابه شوک نیز رو به رو خواهد شد.

 البته این پاسخ شوک مانند کلید اکثر مزایای عنوان شده برای غوطه وری در آب سرد را در اختیار دارد. به دنبال استرس محیطی ناشی از آب سرد آبشاری از واکنش های فیزیولوژیکی شدید و سریع در بدن اتفاق می افتد و آن را مجبور به سازگاری می کند که تحت عنوان استرس درانگیختن شناخته می شود.

در حالی که فرو رفتن بدن در آب سرد می تواند باعث تظاهرات فیزیکی مختلفی مانند قرمزی پوست، لرز، لب ها، دست ها و پاهای مایل به آبی و همچنین محدودیت حرکت و گفتار شود، فرآیندهای متعددی هم در سطح مولکولی رخ می دهند که ما قادر به مشاهده آنها نیستیم. یکی از این موارد آزاد شدن پروتئین های شوک سرمایی است.

مدتی است که محبوبیت پروتئین های شوک سرمایی در محافل علمی افزایش یافته است و تبدیل به موضوع مورد علاقه بسیاری از طرفداران دوش آب سرد و همچنین تحقیقات نوین شده است. در واقع پروتئین های شوک سرمایی مکانیسمی جالب از بدن باورنکردنی ما هستند. نکاتی که در ادامه مورد بحث قرار می گیرند با استناد به مقالات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند.

پروتئین شوک سرمایی چیست؟
چه در یک سونای داغ نشسته باشید و چه در یک حمام سرد، بدن در حال رویارویی با یک موقعیت بسیار استرس زا است و طی آن تمام تلاش خود را می کند تا به کمک رویکردهای فیزیکی و ذهنی مختلف به مبارزه با وضعیت مورد نظر بپردازد و از این طریق بقای خود را تضمین کند.

در نتیجه به عنوان یک مکانیسم مقابله و پاسخ انطباقی، بدن پروتئین های شوک سرمایی را تولید و آزاد می کند. این پروتئین‌ ها به ما کمک می‌ کنند تا با سرما کنار بیاییم و همچنین با تغییرات ناگهانی محیطی سازگار شویم. بدین ترتیب می توان گفت که اساسا برای زنده نگه داشتن ما کاربرد دارند.

تا به امروز پروتئین های شوک سرمایی مختلفی توسط دانشمندان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند و مشخص شده که این ترکیبات دارای فواید شگفت انگیز شناخته شده و مهمی هستند. چند پروتئین کلیدی شوک سرمایی وجود دارند که بر روش های درمانی خاص اثرگذار هستند.

برخی از پروتئین های ارزشمند شوک سرمایی که در انسان شناسایی شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند عبارت اند از:

CARHSP1 

Lin28

YB-1

RBM3

پروتئین های شوک سرمایی چه فوایدی دارند؟
پروتئین های شوک سرمایی حاصل از غوطه وری بدن در آب سرد، فواید بسیار چشمگیری برای ریکاوری ورزشی، کاهش التهاب، بهبود زخم و مبارزه با سرطان و جلوگیری از رشد تومور به همراه دارند.

اما مزیت اصلی پروتئین های شوک سرمایی که آنها را به یک فاکتور بسیار مطلوب در متدهای معمول سرمادرمانی تبدیل می کند چیزی نیست جز: حفظ توده عضلانی، اثرات محافظت کننده عصبی و بهبود زخم. شواهدی معتبر وجود دارد که نشان می‌ دهد پروتئین‌ های شوک سرمایی ناشی از حمام آب سرد می‌ توانند به کاهش از دست دادن توده عضلانی طی دوره ‌های افت تمرین بدنی یاری برساند. این موضوع می تواند در دوره های آسیب دیدگی و محدودیت حرکتی برای ورزشکاران به منظور حفظ توده عضلانی همچون معجزه عمل کند.

دو پروتئین CIRP و RBM3 عمدتا به هیپوترمی در سلول‌ های پستانداران پاسخ می‌ دهند. به طور خاص، RBM3 در پاسخ به هیپوترمی افزایش می یابد که این رویداد منتج به کاهش آپوپتوز شده و می تواند از تخریب توده عضلانی اسکلتی جلوگیری کند.

دکتر روندا پاتریک در پادکست و وب‌ سایت خود FoundMyFiitness درباره مزایای پروتئین‌ های شوک سرمایی صحبت می‌ کند. وی توضیح می‌ دهد که این پروتئین‌ ها "بقای سلولی را تقویت و آنزیم‌ های آنتی ‌اکسیدانی را فعال می‌ کنند. آنها همچنین ممکن است ویژگی‌ های محافظ کنندگی عصبی مهمی را ارائه دهند." وی همچنین خاطرنشان می کند: پروتئین شوک سرمایی RBM3 که در مقالات مختلف در زمینه فواید محافظت کنندگی عصبی و نوروپلاستیسیتی حمام های یخ مورد بحث قرار گرفته، مستقیما با نوروژنز مرتبط است و بازسازی نورون های آسیب دیده را تسهیل می کند. به این ترتیب، پروتئین ‌های شوک سرمایی می توانند به عنوان روش کمک درمانی احتمالی برای مشکلات عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و آسیب‌های مغزی مد نظر قرار گیرند.

از طرفی دیگر پروتئین شوک سرمایی YB-1 مزایای مختلفی را در حیطه بهبود زخم ارائه می دهد و همچنین ممکن است دستاوردهای مهمی را در تحقیقات آینده نگر‌ روی بیماری سرطان خلق کند.

دانشمندان معتقد هستند: «فراتر از پتانسیل تشخیصی این پروتئین ها، ما تصور می‌ کنیم که مداخلات درمانی از طریق هدف قرار دادن پروتئین‌ های شوک سرمایی ممکن است بار بیماری های مزمن را کاهش دهند. همچنین این ترکیبات به احتمال زیاد تشکیل توده‌ های پروتئینی را در بیماری های عصبی تنظیم می کنند».

چگونه می ‌توانیم پروتئین های شوک سرمایی را فعال کنیم؟
دو روش اصلی وجود دارد که به کمک آنها می توانیم ترشح پروتئین ‌های شوک سرمایی را فعال کنیم: دوش آب سرد یا غوطه‌ ور شدن در آب سرد مانند استخر. در مجموع هدف اصلی قرار دادن بدن در معرض اثرات سرما است. در واقع دمای قطعی دمایی است که نوعی واکنش شوک یا لرز را ایجاد کند. این احساس لرز باعث آزاد شدن سوکسینات می شود و به نوبه خود چربی قهوه ای را فعال می کند که فواید زیادی برای سلامت بدن و متابولیسم دارد. نشان داده شده است که شروع روز یا حتی پایان دادن به آن با دوش آب سرد، دوران نقاهت سرماخوردگی و آنفلوانزا را کاهش می دهد.