پیروزی خانم لوپن یک زلزله سیاسی برای فرانسه و اروپا محسوب خواهد شد/ لوپن تمایل به چرخش به سمت ایران دارد/ شانس مکرون بیشتر است یا لوپن؟

بین الملل تابناک: انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه برگزار شد و بر اساس اعلام نتایج دور نخست انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، امانوئل مکرون و مارین لوپن موفق شدند به دور دوم راه یابند.

دوازده روز مانده به برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، تبلیغات کاندیداها برای دور دوم آغاز شده و دو نامزد راه یافته به دور دوم تلاش می‌کنند تا به هرشکل ممکن، هواداران احزاب دیگر و یا غایبان دور نخست را تشویق کنند تا به آنها رای دهند.

امانوئل مکرون که فقط حدود چهار درصد از مارین لوپن بیشتر رای آورد به خوبی می‌داند که دور دوم انتخابات با پنج سال پیش بسیار متفاوت است، چون او باید با حریفی بسیار جدی‌تر و قوی‌تر از قبل روبه رو شود.

 در همین رابطه تابناک در گفت‌وگو با «رحمان قهرمانپور» کارشناس ارشد مسائل انتخاباتی و امور بین المل به تحلیل انتخابات دور اول و نتایج احتمالی دور دوم و همچنین تاثیر پیروزی هر یک از دو رقیب بر سیاست خارجی فرانسه به ویژه در خاورمیانه و در رابطه با ایران پرداخته است.

تابناک: ارزیابی شما از دور نخست انتخابات ریاست جمهوری فرانسه چیست؟ 

رحمان قهرمانپور: نظام انتخاباتی فرانسه معروف به نظام مبتنی بر رای غیر قابل انتقال Single Non-Transferable Vote (SNTV) و مستقیم است که براساس آن، هر نامزدی که بتواند در مرحله نخست ۵۰ درصد بعلاوه یک رای را به دست آورد، برنده می‌شود. اما به دلیل جبهه بندی‌ها و شکاف‌های سیاسی که در فرانسه در دوران بعد از جنگ جهانی دوم شکل گرفته، انتخابات ریاست جمهوری همواره به دور دوم کشیده شده و نفر برنده در دوم تعیین شده است که این بار هم بر همین اساس قابل پیش بینی بود که انتخابات در فرانسه به دور دوم کشیده می‌شود.

در این دور از انتخابات، آقای ژان لوک ملانشون شانس خوبی برای رفتن به دور دوم و رقابت با مکرون داشت و حتی این امکان وجود داشت که با ایجاد یک موج انتخاباتی رئیس جمهور فرانسه بشود. اما اختلاف درونی چپ‌های فرانسوی باعث شد که سایر نامزد‌های چپ و کمونیست به نفع او کنار نروند و در نتیجه ملانشون با اختلاف کمی از مارین لوپن نتوانست به دور دوم انتخابات راه یابد.

تابناک: تحلیل شما از دور دوم چیست؟ شانس کدام یک از طرفین برای پیروزی بیشتر است؟

 رحمان قهرمانپور: در دور دوم آقای مکرون و خانم لوپن رقابت خواهند کرد و روز ۲۰ آوریل یک مناظره تلویزیونی انتخاباتی میان این دو برگزار خواهد شد که تاثیر زیادی در نتیجه انتخابات خواهد داشت. اما نحوه رای دهی رای دهندگان فرانسوی و موقعیت مکرون و لوپن نشان می‌دهد که رئیس جمهور فعلی فرانسه شانس بیشتری برای برنده شدن دارد و با فاصله رای احتمالا ۵ تا ۸ درصد بتواند برنده انتخابات شود. البته این فاصله رای بستگی به کمپین انتخاباتی مکرون در دور دوم انتخابات دارد.

در دور اول مکرون سعی کرد چندان وارد کارزار انتخاباتی و رقایت جدی با سایر نامزد‌ها نشود. به چند دلیل: اول اینکه طبق نظرسنجی‌ها مشخص بود در میان پراکندگی نامزد‌ها و با وجود ۱۲ نامزد، رفتن مکرون به دور دوم کار ساده است. دوم، برخی نامزد‌های انتخاباتی سعی داشتند یک جریان ضد مکرون یا رای منفی به مکرون ایجاد کنند. اگر مکرون وارد رقابت جدی با آن‌ها می‌شد، شروع به تخریب آن‌ها می‌کرد و خودش نیز تخریب می‌شد، این امکان وجود داشت که حتی در صورت رفتن به دور دوم انتخابات، سایر نامزد‌ها از او حمایت نکنند یا آرای مردد از ترس مکرون به او رای ندهند. چون در فرانسه حمایت سایر نامزد‌ها از یک نامزد بسیار مهم است. کما اینکه روز گذشته آقای ملانشون با وجود اختلافات شخصی که با مکرون داشت، به هواداران خودش تاکید کرد که حتی یک رای هم به لوپن ندهید؛ بنابراین با توجه به اینکه در این انتخابات رای چپ‌ها به مانند سال ۲۰۰۲ بسیار تعیین کننده است، عدم حمایت آن‌ها از لوپن، امتیاز بزرگی برای مکرون قلمداد می‌شود و مکرون می‌تواند با شکل دهی به یک کمپین انتخاباتی فعال، شانس خودش برای برنده شدن را افزایش دهد.

تابناک: پیروزی دوباره مکرون و یا انتخاب احتمالی لوپن چه تاثیری بر سیاست خارجی فرانسه به ویژه در خاورمیانه و در رابطه با ایران خواهد داشت؟

رحمان قهرمانپور: در مورد اینکه انتخاب مکرون یا لوپن چه تاثیری بر سیاست خارجی فرانسه دارد، باید توجه کرد که انتخاب خانم لوپن، یک زلزله سیاسی هم در خود فرانسه و هم در اتحادیه اروپاست، چون ایشان به رغم تغییر مواضعی که در سال‌های اخیر داشته اند، همچنان از مدافعان کاهش حضور فرانسه در اتحادیه اروپاست و حتی در صورت امکان خروج از اتحادیه اروپاست که این می‌تواند به مساله فرگزیت دامن بزند و اتحادیه اروپا را با یک بحرانی فراتر از برگزیت مواجه کند. بنابراین همه نیروهای طرفدار اتحادیه اروپا چه در خود فرانسه و چه در اروپا و آمریکا بسیج شده اند که بتوانند رای دهندگان را متقاعد کنند به مکرون رای بدهند. جامعه مدنی فرانسه به رغم اینکه در مواردی از عملکرد مکرون ناراضی هستند، ولی در این انتخاب بین بد و بدتر ترجیح می دهند از مکرون حمایت کنند.

بنابراین با فرض اینکه مکرون انتخاب شود، سیاست خارجی فرانسه در خاورمیانه به همان سبک و سیاق قبلی ادامه پیدا خواهد کرد. در خاورمیانه فرانسه اهمیت ویژه ای به روابط با عربستان می دهد. خانم لوپن هم در جایی گفته فرانسه باید به جای عربستان بر ایران تمرکز کند. اما واقعیت این است، اگر خانم لوپن به قدرت برسد، بعید است که بتواند این سیاست را اعمال کند. هر چند خانم لوپن در گذشته بر خلاف جریان اصلی حرکت کرده، این نوع رویکرد او نسبت به ایران بیشتر از اینکه ناشی از حب ایران باشد، ناشی از بغضی است که از جریان اصلی-چه چپ و چه راست- در فرانسه دارد؛ یعنی این نوع موضع گیری را باید به حساب بغض او نسبت به جریان اصلی سیاست در فرانسه دانست که تاکنون مانع رسیدن خانم لوپن به ریاست جمهوری شده است. بنابراین در صورتی که خانم لوپن انتخاب شود، شاهد تغییرات اساسی در سیاست خارجی فرانسه مخصوصا در قبال اتحادیه اروپا خواهیم بود و ممکن است اولویت های فرانسه در خاورمیانه تغییر کند.

در مقابل اگر مکرون مجددا رئیس جمهور شود که فعلا نظرسنجی ها این را نشان می دهد، سیاست خارجی فرانسه در منطقه مثل گذشته خواهد بود و با توجه با جنگ اوکراین، فرانسه فرصت چندانی برای افزایش حضور مستقل خودش در خاورمیانه نخواهد داشت. در توضیح این نکته آخر عرض کنم که پیش از آغاز جنگ اوکراین، بحث بر این بود که کشورهای عضو اتحادیه اروپا در شرایطی که در مورد تدوین یک سیاست خاورمیانه ای به اجماع نظر نرسیده اند، می خواهند انفرادی روابط خود با کشورهای خاورمیانه را گسترش دهند و فرانسه نیز در همین راستا فعالیت های دیپلماتیک خود در منطقه را مخصوصا در لبنان و عربستان  افزایش داده بود. اما با جنگ اوکراین به نظر می رسد تا سال ها دغدغه اصلی فرانسه تلاش برای تقویت امنیت و قدرت دفاعی فرانسه از یک سو و اتحادیه اروپا و تشکیل ارتش مستقل اروپایی از سوی دیگر خواهد بود و فرانسه، امکان و فرصت بیشتری برای نقش آفرینی موثر در خاورمیانه نخواهد داشت.