دنداني فداي دندان ديگر!
اين روزها با به‌وجود آمدن انواع روش‌ها جهت افزايش زيبايي و متنوع بودن آنها، هر فردي براي افزايش زيبايي خود دچار وسوسه مي‌شود.به گزارش «همشهری»، روش‌هاي متعددي براي كاهش چاقي، كاشت مو، كاشت دندان، كاشت نگين، رديف كردن دندان‌ها با ارتودنسي و بدون ارتودنسي با ليزر، روكش و انواع و اقسام روش‌هاي ديگر در آگهي‌هاي رنگارنگ ديده مي‌شود.
در دنياي مترقي امروز و به مدد تكنولوژي‌هاي مدرن، انجام دادن بسياري از اقداماتي كه در گذشته براي پزشكان غيرممكن بوده قابل انجام شده است؛ بنابراين محدوديت تكنيكي و عملي براي اغلب نيازهاي زيبايي وجود ندارد. ولي سؤال اينجاست كه آيا انجام اين اقدامات صحيح است يا خير؟جواب اين سؤال نزد پزشكان با دانش‌كافي و متعهد است كه باارزيابي تمام جوانب درمان، طرح درمان مناسب را به بيمار ارائه مي‌دهند و حتي در جايي كه نبايد اقدامي انجام شود يا بيمار تقاضاي انجام درمان نادرست را دارد فارغ از مسائل مادي بيمار را راهنمايي و به جهت صحيح هدايت مي‌كنند.
توجه به زيبايي صورت در همه جاي دنيا مورد توجه بوده و افراد با گرايش‌هاي مختلف خواسته‌هايي درجهت تغيير فرم صورت يا تغيير فرم لبخند يا شكل دندان‌ها دارند. در پاسخ به نيازهاي جامعه، رشته‌هاي تخصصي مختلفي نيز براي انجام اين اقدامات شكل گرفته و با توجه به ميزان علاقه مردم جهت انجام اين درمان‌ها، آگهي‌هاي متفاوتي نيز براي جلب نظر و اعتماد مردم در بخش‌هاي مختلف به چشم مي‌خورد كه هر كدام به نوعي وسوسه‌كننده هستند؛ يكي از اين آگهي‌ها رديف كردن دندان‌ها در يك جلسه بدون ارتودنسي و با ليزر است. در اين خصوص دكتر محمد امين نريماني متخصص ارتودنسي مي‌گويد: زيبايي صورت و به‌خصوص زيبايي دهان و دندان‌ها مسأله‌اي است كه همه به آن توجه و حساسيت نشان مي‌دهند و حتي با يك اظهار نظر ساده يك فرد عام هم به فكر فرو رفته و به فكر راهي مي‌افتند تا آن‌را اصلاح كرده و درجه جذابيت و زيبايي خود را افزايش دهند.
فردي را تصور كنيد كه به تازگي درمان ارتودنسي دندان‌ها را انجام داده است يا با درمان خاصي، از نماي نامناسب دندان‌هاي كج خود رهايي يافته است، اگر شما هم درجه‌اي از اين مشكل را داشته باشيد و تغيير ايجاد شده را ببينيد به فكر راه حل مشابه نمي‌افتيد؟ از آنجايي كه روش‌هاي متفاوتي براي رفع اين مشكل پيشنهاد شده و مسائل مختلفي مثل وقت و زمان كافي، هزينه مالي، سليقه‌هاي شخصي وميزان علاقه شما به اين درمان‌ها در تصميم‌گيري نهايي‌تان تأثير‌گذار است به كداميك از آنها اولويت مي‌دهيد؟ آيا وسوسه نمي‌شويد؟
دكتر نريماني متخصص ارتودنسي در اين زمينه مي‌گويد: براي رديف كردن يا رديف نشان دادن دندان‌ها 2راه بيشتر وجود ندارد: 1-روش درمان ارتودنسي كه دراين روش با حركت دندان يعني تاج و ريشه به‌طور همزمان و متعاقب آن حركت استخوان مجاور، دندان چرخانيده شده و در محل صحيح خود قرار مي‌گيرد و رديف كردن دندان به معني واقعي انجام مي‌شود.
2- روش‌هايي كه بدون درمان ارتودنسي و با افزودن مواد همرنگ دندان در يك سطح و تراشيدن تاج دندان از سطح ديگر، بدون حركت دادن ريشه و تغيير استخوان مجاور انجام مي‌شود و به نوعي به‌جاي رديف كردن دندان تظاهر به رديف نشان دادن دندان مي‌شود. البته وضعيت فاجعه بار‌تر آن است كه در بعضي افراد ما مي‌بينيم كه دندان يا دندان‌هاي كجي كشيده شده و به‌جاي آنها دندان‌هاي مصنوعي ولي به حالت رديف شده قرار داده شده‌اند كه خوشبختانه با افزايش آگاهي مردم و درك اهميت دندان سالم، اين روش امروزه بسيار كم ديده مي‌شود.
در روش‌هايي كه همراه با تراشيدن و افزودن مواد ترميمي است معمولا بخشي از تاج دندان كه شامل بخش بسيار مهم و نازك دندان يعني ميناي تاج دندان است تراشيده مي‌شود تا با تركيب و كم و زياد كردن ماده همرنگ دندان بتوان چرخش آن‌را اصلاح كرد. اما مزايا و معايب اين روش كدام است؟
از نظر اين عضو هيأت علمي دانشگاه، ناهنجاري و نوع آن تأثير عمده‌اي در تصميم‌گيري دارد به‌طوري كه در ناهنجاري‌هاي نامرتبي دندان‌ها با شدت خفيف، متوسط و شديد هيچ مزيتي در اين روش وجود ندارد و توصيه اين متخصص ارتودنسي اين است كه حتي اگر تمايل به درمان ارتودنسي نداريد حداقل سلامتي دندان‌هايتان را به خطر نيندازيد و دندان‌ها را به حال خودشان رها كنيد.
در مورد مشكلات بسيار خفيف، ممكن است اين درمان به بعضي افراد كمك كند كه در اين صورت نيز توصيه اين است كه حداقل فرصت مشاوره با يك متخصص ارتودنسي را از دست ندهيد و در اين زمينه نظر و پيشنهاد درمان را با او در ميان بگذاريد. اين گروه عمدتا افرادي هستند كه مشكل ترتيب صحيح دنداني ندارند و مشكل آنها در فرم، شكل يا اندازه ظاهري يك يا چند دندان است.
در تمام درمان‌هاي پزشكي كليد درمان صحيح، حذف علت اصلي ايجاد‌كننده بيماري است، بنابراين اگر علت اصلي مشكلات شما مربوط به اندازه دندان يا شكل دندان باشد متخصص ارتودنسي شما را به دندانپزشك يا متخصص دندانپزشكي ترميمي ارجاع خواهد داد.
در مواردي كه درمان با مبناي صحيح انجام نشده باشد هم در قسمت تراشيده شده تاج دندان و هم در قسمتي كه مواد ترميمي اضافه شده است مشكلاتي ايجاد خواهد شد؛ اولين مسأله اين است كه شما قسمتي از بافت سالم دندان خود را از دست داده‌ايد كه هيچ‌گاه نمي‌توانيد آن‌را به‌دست آوريد. در روش‌هاي اين‌چنيني براي رديف نشان دادن دندان بسته به مقدار كجي دندان حجم متفاوتي از بافت دنداني برداشته مي‌شود. دكتر نريماني مي‌گويدمتأسفانه من خود مواردي را ديده‌ام كه به اندازه‌اي از دندان برداشته شده كه دندان به عصب‌كشي هم نياز پيدا كرده است.
من به‌عنوان يك متخصص ارتودنسي قيمت اين نوع رديف شدن دندان را فداشدن دندان مي‌دانم. مسأله بعدي اين است كه شما يك فرايند غيرقابل برگشت را شروع كرده‌ايد به اين معني كه تغييرات ايجاده شده در سطح سخت دندان از پشتيباني و حمايت لثه و بافت‌هاي نگهدارنده برخوردار نبوده بلكه براي وضعيت موجود نيز دردسر‌هايي ايجاد مي‌شود و با تجمع باكتري‌هاي بيماري‌زا در حاشيه آنها، لثه مي‌تواند در 2جهت تحليل يا افزايش حجم تغيير كند كه هر دو منشأ بيماري‌هاي پريودنتال هستند. درصورتي كه بيماري‌هاي پريودنتال كنترل نشوند نيز وضعيت غيرقابل برگشت شده و خطر از دست دادن كامل دندان وجود دارد.
مسأله بعدي رنگ دندان‌هاست. تغييرات حاصل از سن و اثرات مواد غذايي روي دندان‌هاي سالم و مواد ترميمي متفاوت است و به مرور زمان اين وضعيت تشديد مي‌شود. اين نكته در ارتباط با سايش‌هاي طبيعي مواد ترميمي و بافت طبيعي دندان نيز صادق است كه اين مسأله مي‌تواند اثراتي در مفاصل فكي داشته باشد به‌طوري‌كه با ساييده شدن دندان و عدم‌سايش دندان ترميمي ممكن است فرد همواره احساس يك جسم اضافه را در بين دندان‌ها داشته باشد.
مزيتي كه در اين روش‌ها به آن تكيه و تبليغ مي‌شود كوتاه بودن دوره درمان در يك يا چند جلسه است كه در مقايسه با تمام مدت طول عمر كه فرد را درگير درمان‌هاي مختلف مي‌كند حرف درستي به‌نظر نمي‌رسد.
در ارتودنسي به توجه به اينكه درمان با حذف عوامل ايجاد‌كننده انجام مي‌شود نتيجه منطقي بدون آسيب رساندن به بافت دندان انجام مي‌شود. ممكن است برخي سؤال كنند كه در ارتودنسي هم دندان كشيده مي‌شود. در پاسخ مي‌توان گفت اول اينكه در همه موارد دندان كشيده نمي‌شود و خوشبختانه با روش‌هاي جديدتر و امكانات جديد به‌كار گرفته شده توسط متخصصان ارتودنسي، موارد درمان بدون كشيدن دندان يا بدون جراحي فك افزايش پيدا كرده است. دوم اينكه از فضاي اين دندان كشيده شده براي اصلاح ساير دندان‌ها و اصلاح رابطه دندان‌ها استفاده مي‌شود. دندان‌هاي رديف شده با رابطه خوب، كارايي به‌مراتب زيادتري نسبت به دندان‌هاي كج با رابطه غلط دارند و منطق درمان در ارتودنسي بر همين مبناست. سوم اينكه هيچ دنداني زخمي نمي‌شود تا در آينده نياز به اقدامات درماني پي‌درپي داشته باشد.
به گفته دكتر نريماني بحث ديگري كه مطرح مي‌شود برگشت درمان‌هاي ارتودنسي است. اگر درمان با مبناي صحيح و به‌طور كامل انجام شود شانس برگشت درمان در حد 5 درصد است كه بسيار ناچيز است. ولي اگر درمان بر مبناي صحيح و توسط متخصص ارتودنسي انجام نشده باشد نتيجه غيرقابل پيش‌بيني است. يكي از مشكلات كشور ما در سال‌هاي گذشته كم بودن تعداد متخصصان ارتودنسي در اقصي نقاط شهر بوده است به‌طوري كه هم‌اكنون نيز نزديك به 90درصد متخصصان ارتودنسي در مناطق شمالي شهر متمركز هستند.
اين مسأله در كنار ناآشنايي مردم با اين رشته سبب شده است كه برخي بدون كسب اطلاعات كافي به افراد فاقد صلاحيت جهت درمان مراجعه كنند و نتيجه آن درمان نامناسب با طرح درمان غلط است كه علاوه بر ايجاد مشكلاتي طي درمان، نتيجه مناسب به‌دست نيامده و باعث مي‌شود نتيجه درمان هم پايدار و قابل اعتماد نباشد و حتي در مواردي به دندان‌هاي سالم هم آسيب برسد كه در نهايت با مراجعه به متخصص ارتودنسي هم قابل اصلاح و جبران نخواهد بود.
وي مي‌افزايد: در نظر داشته باشيم كه با وجود روش‌هاي متعدد و امكان انجام اين روش‌ها، روش‌هاي درماني صحيح محدود هستند. يكي از نكاتي كه مي‌تواند به ما در تفكيك روش‌هاي درست از نادرست كمك كند مراجعه و مشاوره با متخصصان مختلف و مرتبط است به‌طوري كه اگر مشكل نامرتبي دندان و ناهنجاري فك داريم حتما با متخصصان ارتودنسي مشاوره كنيم.
