تیم ملی والیبال مردان ایران تیم بین‌المللی مردان والیبال است که به نمایندگی از ایران به میدان می‌رود و زیر نظر فدراسیون والیبال جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند. تیم ملی ایران در حال حاضر برترین تیم آسیا به‌شمار می‌رود. تیم ملی والیبال ایران بین جزو ده تیم برتر دنیا به شمار می‌رود. سرمربی تیم ملی ایران در حال حاضر ایگور کولاکوویچ است. تیم ملی ایران در آخرین رده‌بندی جهانی اف‌آی‌وی‌بی که در اکتبر ۲۰۱۸ منتشر شد با ۱۳۷ امتیاز در ردهٔ هشتم جهان قرار دارد. تیم ملی ایران از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ موفق به کسب دو عنوان قهرمانی جام ملت‌های آسیا، دو طلا بازی‌های آسیایی، یک مقام چهارمی لیگ جهانی و یک مقام ششمی در قهرمانی جهان شده‌است. تیم ملی ایران در سال ۲۰۱۶ در مسابقات انتخابی المپیک توانست بعد از ۵۲ سال به عنوان تیم دوم به المپیک ۲۰۱۶ ریو صعود کند.

 

ایران در سال ۲۰۱۷ برای نخستین بار موفق به کسب مدال برنز و سومی در مسابقات جام بزرگ قهرمانان جهان ۲۰۱۷ شد. این راهم باید در نظر گرفت که خولیو ولاسکو به مدت سه سال سرمربی تیم ملی والیبال کشورمان ایران بود، ولی در این مدت به قدری خوب کار کرد تیمی خوب و جوان ساخت که زمینه موفقیت‌های بعدی در این چندین تیم ملی والیبال کشورمان فراهم کرد. او به شدت در کشورمان محبوب است به گونه‌ای که صعود به المپیک برای اولین بار و قهرمانی در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ و... از چشم وی می‌بینند.



تاریخچه والیبال در ایران

---

در ابتدا تأسیس فدراسیون‌های ورزشی والیبال و بسکتبال دارای فدراسیون مشترک شدند و تا سال ۱۳۳۶ به همین نحو ادامه داشت. در آن سال‌ها مسابقاتی تحت عنوان قهرمانی باشگاه‌ها، دسته‌جات آزاد، انتخابی، قهرمانی مدارس و دانشکده‌های هر شهرستان و نهایتاً قهرمانی کشور انجام می‌گرفت. اشغال ایران توسط نیرو‌های متفقین در جنگ جهانی دوم، ارتباط ورزشی کشور ما به ویژه تیم‌های والیبال را با سربازان این نیرو‌ها به همراه داشت و راهی برای آشنا شدن با والیبال خارج از کشور بود. در آن زمان یک مسابقه دوستانه بین یک تیم از کشورمان با ارتشروسیه در انزلی انجام شد که این بازی به نفع تیم ملی ایران خاتمه یافت.

ترجمه کتاب قوانین والیبال در سال ۱۳۳۳ توسط سید ضیاالدین شادمان، رئیس فدراسیون والیبال و بسکتبال و تهیه و تنظیم آن توسط کاظم رهبری، رئیس تربیت بدنی آموزشگاه‌های ایران که از داوران ممتاز والیبال در ایران بود. اقدامات رو به جلوای بود که شکل منظمی را در برگزاری مسابقات والیبال آن زمان فراهم نمود. در پایان سال ۱۳۳۶، والیبال دارای فدراسیون مستقل شد و امیرعباس امین به عنوان اولین رئیس فدراسیون والیبال کار خود را آغاز کرد. در همین دوران بحث عضویت ایران در فدراسیون بین‌المللی والیبال جهان مطرح شد و سرانجام یک سال بعد ۱۹۵۹ میلادی این مهم به انجام رسید. در سال ۱۳۳۷ برای اولین بار تیم ملی پاکستان به تهران دعوت شد و چند مسابقه دوستانه با تیم‌های ملی و باشگاهی و ارتش ایران انجام داد. تیم ملی والیبال ایران برای اولین بار در این سال تشکیل شد. چندی بعد تیم ملی مردان ایران به مسابقات بازی‌های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو اعزام شد. اعضای این تیم را هشت بازیکن تشکیل می‌دادند و مربی تیم فریدون شریف‌زاده از بزرگان ورزش آن دوران بود و سابقه عضویت در تیم‌های اروپایی را هم داشت. این تیم که برای اولین بار در چنین رویداد مهمی شرکت کرده بود، توانست با افتخار مقام دوم مسابقات را کسب نموده و مدال نقره اولین دوره مسابقات والیبال بازی‌های آسیایی را برای کشورمان به ارمغان آورد. پس از این مسابقات، فعالیت‌های بین‌المللی بیشتری در ورزش والیبال ایران آغاز شد. اعزام مربیان و داوران به کلاس‌های بین‌المللی، دعوت از تیم‌های خارجی و اعزام تیم‌های ملی کشورمان به تورنمنت‌ها و مسابقات رسمی بین‌المللی مانند بازی‌های آسیایی، مسابقات قهرمانی آسیا، غرب آسیا، آسیای مرکزی، قهرمانی جهان،  جام جهانی، دانشجویان جهان، ارتش‌های جهان، ناشنوایان جهان، معلولین جهان و راه آهن‌های جهان و جام‌های جمهوریت ترکیه، ریاست جمهوری قزاقستان، شیخ راشد امارات بخشی از این فعالیت‌ها است. در آن سال‌ها ابراهیم نعمتی به عنوان داور بین‌المللی والیبال مطرح شد که در ادامه به عضویت کمیته داوران فدراسیون جهانی والیبال درآمد و مدرس جهانی داوری شد.

در طول دوران پس از انقلاب ایران مربیان مطرح زیادی به ایران آمدند. سردار نصرالله خان به ایران آمد و کار با بازیکنان ایران را قبل از بازی‌های ۱۹۵۸ آغاز کرد و برنامه‌ای را برای تنظیم اسپک روی تور به بازیکنان داد. مربی بعدی میلوسلاو ایم بود، تیم ملی والیبال در دهه ۷۰ میلادی نسل تازه‌ای از بازیکنان را به خود دید و او هدایت تیم ملی را با چهره‌هایی مانند حسن کرد و مسعود صالحیه به عهده گرفت و ایران در بازی‌های آسیایی ۱۹۷۰ بانکوک با این مربی به عنوان پنجم رسید. تادایی کورادا بعد از میلوسلاو به ایران آمد و در بازی‌های تهران به اتفاق فاروق فخرالدینی روی نیمکت ایران نشست، اما ایران در عین میزبانی، در بین هشت تیم شرکت‌کننده چهارم شد، فکر بازی‌های تدارکاتی بیشتر را نیز کورادا در ایران جا انداخت و بعد از او پارک سونگ کره‌ای به ایران آمد و در جام پهلوی شرکت کرد.

 

---

در سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تحت تأثیر شرایط جنگ تحمیلی علیه ایران و به علت تعویض‌های پیاپی رؤسای فدراسیون و تغییرات وسیع در کادر هیئت رئیسه، برنامه‌های والیبال شکل پایداری نداشت و بیشتر کوشش می‌شد در زمینه ورزش عمومی و همگانی برنامه‌ریزی شود؛ لذا به جای رقابت‌های باشگاهی، برنامه‌ریزی بریا برگزاری همه ساله مسابقات قهرمانی کشور انجام شد که این رقابت‌ها همچنان نیز برگزار می‌شوند. رفته رفته با پایان یافتن جنگ تحمیلی و سامان یافتن مدیریت و برنامه‌ریزی در ورزش کشور، برنامه‌ها و مسابقات والیبال نیز در سراسر کشور به لحاظ اجرا، کمیت و کیفیت شکل بهتری به خود گرفت. دوباره اعزام تیم‌ها به خارج از کشور و دعوت از تیم‌های خارجی از سر گرفته شد و والیبال پا در راه شروعی دوباره نهاد. شومان آلمانی اولین مدرس اروپایی بعد از انقلاب بود. ایوان بوگاینکوف که اسم درست او ایوان بوگاینکوفس بود تحول نوینی در والیبال ایران ایجاد نمود و نسلی از بازیکنان و مربیان را برای والیبال ایران ساخت. مسابقات والیبال بین‌المللی دهه فجر که از سال ۱۳۶۵ تا سال ۱۳۷۹ برگزار شد از جمله رویداد‌های ارزنده در تاریخ والیبال ایران است که به پیشرفت والیبال ایران سرعت بخشید و زمینه‌ای شد برای توجه باشگاه‌ها و تیمداری در والیبال داخلی. تا جایی که لیگ‌های برتر و دسته اول باشگاه‌های کشور به شکل نوین خود یعنی آن طور که در دنیا معمول بود، پی ریزی شد و سال به سال رونق یافت و لیگ به پیشرفت تیم ملی کمک کرد. در این دوره از تیم ملی مربیان خارجی زیادی به ایران آمدند و والیبال پایه ایران رشد کرد.



المپیک ۲۰۱۶

---

تیم ملی ایران بعد از ۵۲ سال برای اولین بار در المپیک حضور پیدا کرد. ایران در گروه ب. این رقابت‌ها قرار داشت.  آرژانتین با هدایت خولیو ولاسکو اولین حریف ایران در ریو بود. ایران در دیدار اول خود درجیناسیو دو ماراکانازینیو مقابل آرژانتین ۳ بر ۰ شکست خورد.  لهستان دومین حریف ایران در ریو ۲۰۱۶ بود. تیم ملی والیبال ایران در دیدار دوم خود در یک بازی نزدیک و مهیج ۳ بر ۲ در مقابل لهستان شکست خورد و یک امتیاز از این دیدار به دست آورد. سه ست این دیدار با نتیجه ۲۵ بر ۲۳ به پایان رسیده بود. ایران در دیدار بعدی خود در مقابل کوبا با نتیجه ۳ بر ۰ پیروز شد تا اولین پیروزی سه امتیازی خود را رقم بزند. ایران در سومین و یکی از حساس‌ترین دیدار‌های خود در مقابل مصر با نتیجه ۳ بر ۰ به برتری دست یافت و به عنوان تیم چهارم گروه به مرحله حذفی صعود کرد. بازتاب صعود ایران و عملکرد بازیکنان تیم مورد تمجید رسانه‌های فرانسوی از جمله لوموند و رسانه‌های برزیلی از جمله شبکه رده گلوبو قرار گرفت.

روسیه آخرین تیم پیش روی ایران در آخرین دیدار مقدماتی بود. شاگردان رائول لوزانو در آخرین دیدار مقدماتی در مقابل شاگردان ولادیمیر الکنو ۳ بر ۰ شکست خوردند. تیم ملی ایران به عنوان تیم چهارم صعودکننده باید به مصاف سرگروه و تیم اول گلدان ب. کهایتالیا بود می‌رفت. این بار جیناسیو دو ماراکانازینیو میزبان یکی از مهم‌ترین دیدار‌های مسابقات حذفی بود. ایران در این دیدار در ست نخست با یک بازی منسجم توانست تا امتیاز ۲۹ در مقابل ایتالیا مقاومت کند، اما ایتالیا با کسب امتیاز ۳۱ ست نخست را برای خود کرد. در ست دوم ایران با دفاع‌های خوب بازیکنان خود بازی را تا میانه ست از حریف پیش بود، اما بازیکنان ایتالیا این بار با سرویس بهتر و اشتباهات دریافت‌کننده‌های ایران توانستند ۲۵ بر ۱۹ ست دوم را هم از ایران ببرند. ست سوم هم با نتیجه ۲۵ بر ۱۷ به سود ایتالیا به اتمام رسید. ایران با این شکست از رسیدن به جمع چهار تیم برتر المپیک ۲۰۱۶ ریو بازماند.

 

 

---

ایران در ابتدا در مسابقات انتخابی در اردبیل با تیم‌های [کره جنوبی]_. [چین]- [قزاقستان]- [قطر]همگروه شد و تمام حریفان خود را سه بر صفر شکست داد تا به عنوان تیم اول آسیا به مسابقات قهرمانی جهان راه پیدا کند سپس در گروه چهارم با تیم‌های [لهستان]- [بلغارستان]- [کوبا]- [فنلاند]- [پورتوریکو]همگروه شد ایران در نخستین دیدار خود مقتدرانه پورتوریکو را با حساب ۳ بر ۰ شکست داد و در دومین دیدار برابر بلغارستان میزبان خود ۳ بر ۱ به پیروزی رسید ایران در سومین دیدار نیز کوبا را ۳ بر ۱ از پیش رو برادشت و تقریبا صعود خود را قطعی کرده بود ایران در گام چهارم برابر لهستان قهرمان جهان دوره قبل با شکست سنگین ۳ بر ۰ مواجه شد ودر آخرین دیدار در یک بازی نفس گیر فنلاند را با حساب ۳ بر ۲ از پیش رو برداشت تا به عنوان تیم دوم به دور بعدی راه پیدا کند ایران در دور دوم با تیم‌های [آمریکا]- [کانادا]- [بلغارستان]همگروه شد ایران در اولین دیدار خود با یک نتیجه دور از انتظار و با نمایش بسیار ضعیف برابر میزبان خود بلغارستان ۳ بر ۰ شکست را پذیرفت تا با یک باخت سنگین به مصاف کانادا برود ایران دو دیدار بعدی خود برابر [کانادا]و [آمریکا]به ترتیب با نتایج ۳ بر ۲ و ۳ بر ۰ شکست خورد و با یک نتیجه بسیار ضعیف به عنوان سیزدهمی مسابقات دست پیدا کرد

 

---

تیم ملی والیبال ایران در مسابقات والیبال بازی‌های آسیایی ۲۰۱۴ با تیم‌های ملی هند، هنگ کنگ و مالدیو همگروه شد و توانست با پیروزی ۳ بر ۰ در تمام دیدار‌های مرحله گروهی با اقتدار به دور حذفی صعود کند. تیم ملی ایران در این مرحله در دیدار اول خود قطر را ۳–۰ مغلوب خود کرد و در دیدار دوم کروه جنوبی میزبان را ۳–۱ شکست داد تا در دور نهایی به مصاف کویت و چین برود. ایران در این مرحله نیز با نتیجه ۳ بر ۰ بر کویت و چین چیره شد تا اولین فینالیست این دوره از مسابقات والیبال بازی‌های آسیایی باشد.  تیم ملی والیبال ایران در فینال هفدهمین دوره بازی‌های آسیایی اینچئون ۲۰۱۴ با نتیجه ۳–۱ موفق به شکست ژاپن شد تا برای نخستین بار عنوان قهرمانی و مدال طلا این بازی‌ها را به دست آورد و ویترین افتخارات آسیایی خود را تکمیل کند.

 

بازی‌های آسیایی ۲۰۱۸

---

در این دوره از بازی‌های آسیایی تیم ایران با تیم‌های پاکستان و مغولستان همگروه بود که هر دو تیم را با نتیجه ۳-۰ شکست داد و به مرحله یک چهارم نهایی صعود کرد. در این مرحله هم تیم چین را با نتیجه ۳-۰برد و راهی نیمه نهایی شد و پس از برد ۳-۰ قطر به فینال رسید. در بازی فینال تیم ایران موفق شد تیم کره جنوبی را در سه ست پیاپی شکست دهد تا بدون واگذار کردن حتی یک ست در کل بازی‌ها برای دومین بار پیاپی قهرمان و صاحب مدال طلا شود.