در مورد رئیسعلی دلواری در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات


رئیس‌علی دلواری متولد ۱۲۶۱ شمسی و درگذشته به سال ۱۲۹۴ شمسی استو او مبارز مشروطه‌خواه و رهبر قیام جنوب در تنگستانو بوشهر علیه نیرو‌های بریتانیا در دوره جنگ جهانی اول بود.



زندگی‌نامه



رئیس‌علی دلواری در سال ۱۲۶۱ خورشیدی برابر با ۱۸۸۲ میلادی (۱۲۹۹ قمری) در روستای دلوار از توابع تنگستان متولد شد. دلوار امروزه شهری در شهرستان تنگستان از توابع استان بوشهر است. مادر رئیس‌علی بنام شهین اهل تنگستان و پدرش زائر محمّد از کدخدایان اهل دلوار بود که بعد‌ها به «معین‌الاسلام» ملقب شد. با شروع نهضت مشروطیت، رئیس‌علی در حالی که ۲۴ سال بیشتر نداشت از جمله پیشگامان مشروطه‌خواه در جنوب ایران شد و همکاری نزدیکی با محافل انقلابی و عناصر مشروطه‌طلب در بوشهر، تنگستان و دشتی آغاز کرد.

دوران جوانی او همزمان با حضور گسترده استعمار انگلیس در خلیج فارس بود. وی نقشی کلیدی در قیام جنوب داشت. قیام مردم تنگستان به رهبری وی روی هم هفت سال طول کشید و در این مدت دلیران تنگستانی دو هدف عمده را دنبال می‌کردند، پاسداری از بوشهر، دشتستان و تنگستان به عنوان منطقه سکونت خود و جلوگیری از حرکت قوای بیگانه به درون مرز‌های ایران و دفاع از استقلال وطن.


مبارزات مشروطه‌خواهی رئیس‌علی


رئیس‌علی با همراهی دیگر مشروطه‌خواهان بوشهر را از حاکمیت استبداد محمدعلی شاه قاجار خارج کرد. در سال ۱۲۸۷ خورشیدی/ ۱۹۰۸ میلادی به درخواست ملاعلی تنگستانی و سید مرتضی مجتهداهرمی که مخالف استبداد محمدعلی شاه بود، بوشهر را تصرف کرد و حدود ۹ ماه شهر را در کنترل داشت.


رئیس‌علی و جنگ جهانی اول


در آغاز جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ میلادی با نقض بی‌طرفی توسط قوای روس از شمال و نیرو‌های انگلستان از جنوب، ایران را در معرض هجوم قرار دادند و کشتی‌های جنگی انگلستان در مقابل بوشهر لنگر انداختند و نیرو‌های اشغالگر در ۸ اوت ۱۹۱۵م/ ۱۷ مرداد ۱۲۹۴خ به صورت تدریجی قصد اشغال بوشهر و نواحی ساحلی اطراف را داشتند. یک روز پس از اشغال بوشهر، چهارده نفر از ساکنین آن علیه اشغالگران اعتراض کردند، ولی، چون اهل نبرد مسلحانه نبودند دستگیر و به هندوستان تبعید شدند. بدنبال کسب تکلیف رئیسعلی از علماء، حکم جهادیه علمای نجف از جمله میرزای دوم توسط شیخ محمدحسین برازجانی به انضمام حکم خود شیخ به وی ابلاغ گردید. رئیس‌علی به همراه دوستش خالو حسین بردخونی دشتی در اوایل ماه رمضان ۱۳۳۳ قمری در عمارت حاج سید محمدرضا کازرونی، پس از مذاکراتی با وی آمادگی خود را برای دفاع از بوشهر و جلوگیری از پیشروی نیرو‌های انگلیسی اعلام داشت.

 

نبرد دلوار


نیرو‌های انگلیسی همزمان با حمله به بوشهر قصد تصرف ناحیه دلوار را داشتند. دلوار محلی بود که پیش از آن چندبار سربازان انگلیسی به آن جا تجاوز کرده، اما طعم شکست را در این ناحیه چشیده بودند. رئیسعلی دلواری و شیخ حسین خان چاهکوتاهی وزایرخضرخان اهرمی از این وقایع آگاه و در مقام دفاع از وطن برآمدند. قیام دلیران تنگستان علیه اشغالگران آغاز شد و نیرو‌های متجاوز انگلیسی که قریب به پنج هزار نفر بودند در دام مبارزان تنگستانی گرفتار آمدند و عده زیادی از نیرو‌های انگلیسی در این حمله کشته شدند.
عملیات چریکی پیروزمندانه رئیس علی، سایر مبارزان تنگستان را تشویق به همراهی با او کرد. تا تابستان ۱۹۱۵ عملیات موفقی را علیه نیروی دریایی انگلیس رهبری کرد. انگلیسی‌ها مجبور شدند نیرو‌های کمکی از عراق و هند به بوشهر اعزام کنند و دلوار را به شدت بمباران کردند.

 

نبرد بوشهر


زمانی که مقامات انگلیسی تصمیم قطعی دربارهٔ اشغال بوشهر و پیشروی به سوی شیراز را داشتند به منظور تطمیع رئیسعلی، دو نفر از متابعان حیدرخان حیات داودی را به دلوار گسیل داشتند تا موافقت او را با پیاده‌شدن قوای انگلیس در کرانه خلیج فارس و حرکت به سوی شیراز جلب کنند. نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیسعلی متذکر شدند که چنانچه او از قیام علیه قوای اشغالگر صرف نظر کند، مقامات انگلیسی چهل هزار پوند به او خواهند پرداخت. رئیسعلی در پاسخ می‌گوید: «چگونه می‌توانم بی‌طرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ایران در معرض خطر جدی قرار گرفته‌است؟»
پس از مراجعت نمایندگان حیدرخان، نامه تهدیدآمیز از طرف مقامات انگلیسی به رئیسعلی نگاشته شد مبنی بر این که: «چنانچه بر ضد دولت انگلستان قیام و اقدام کنید، مبادرت به جنگ می‌نماییم، در این صورت خانه‌هایتان ویران و نخل‌هایتان را قطع خواهیم کرد.»
رئیسعلی در پاسخ مقامات انگلیسی نوشت: «خانه ما کوه است و انهدام و تخریب آن‌ها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراطوری بریتانیای کبیر است. بدیهی است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ با ما، تا آخرین حد امکان مقاومت خواهیم کرد.»

 

کشته شدن


جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رئیسعلی دلواری در کنار سیصد تفنگدار برازجانی به رهبری غضنفرالسلطنه برازجانی از یک سو و نیرو‌های بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به‌طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه یافت و انگلیسی‌ها نتوانستند بر رئیسعلی و یارانش برتری یابند. رئیسعلی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون به قوای بریتانیا توسط فردی نفوذی به نام غلامحسین تنگکی، از پشت سر هدف گلوله قرار گرفت و در سن ۳۳ سالگی شهید شد. تاریخ شبیخون مذکور و کشته شدن رئیسعلی دلواری در همه منابع، شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳ قمری برابر با ۳ سپتامبر ۱۹۱۵ میلادی نقل شده‌است، که می‌تواند با ۱۲ شهریور تقویم خورشیدی برجیرایج آن زمان برابر بوده باشد.

 

آرامگاه و بزرگداشت


پیکر او ابتدا در نزدیکی حرم امامزاده‌ای در روستای «کله بند» به خاک سپرده شد. اما به موجب وصیت خود رئیس‌علی، پس از انتقال پیکر او را در جوار حرم علی بن ابی‌طالب دروادی‌السلام دفن کردند. کنگره هشتادمین سال کشته شدن وی در سال ۱۳۷۳ در بوشهر برگزار شد. همه ساله بزرگداشت وی در استان بوشهر بخصوص محل تولد وی دلوار در سالروز کشته شدن او گرامی داشته می‌شود.

 

روز ملی مبارزه با استعمار


در ایران با مصوبه شورای عالی انقلاب (سال ۱۳۸۹) سالروز کشته شدن رئیسعلی دلواری برابر با روز ۱۲ شهریور ماه، به نام «روز ملی مبارزه با استعمار» نامگذاری شده‌است.

 

در مورد رئیسعلی دلواری در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

سفارت ایران در لندن در پیامی در واکنش به عملکرد دولت انگلیس در قبال ایران نوشت که اگر اکنون رییسعلی دلواری هم زنده بود برخی مقام‌های بریتانیا می خواستند به جرم مقاومت در مقابل اشغال‌گری‌شان، او را تروریست بنامند و نامش را در لیست گروه‌ها و اشخاص تروریستی قرار دهند.
کد خبر: ۱۲۵۷۳۴۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۲

رژه اقتدار دریایی شناورهای منطقه دوم نیروی دریایی سپاه در خلیج‌ فارس همزمان با سالروز شهادت رئیسعلی دلواری و روز مبارزه با استعمار انگلیس در کرانه و ساحل دلوار برگزار شد.‌
کد خبر: ۱۱۹۰۹۷۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۱

سید رضا میرکریمی که آخرین ساخته‌اش با نام «نگهبان شب» را در سال 1400 جلوی دوربین برد، بعد از گذشت بیش از دوسال از ساخت این فیلم برای فیلم جدید خود با نام «رئیسعلی» پروانه ساخت گرفت. رضا میرکریمی این فیلم را بر اساس زندگی رئیسعلی دلواری می‌سازد فیلمی که مدت دو سال است فیلم‌نامه آن در حال نگارش است.
کد خبر: ۱۱۸۸۸۰۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۲۹

پس از ۱۰٨ سال، عکس واقعی شهید رئیسعلی دلواری از آرشیو سیاسی شهرداری زالتسگیتر در ایالت نیدرزاکسن آلمان به‌دست آمده است.
کد خبر: ۱۱۷۲۴۲۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۰۴

رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت گفت: تقاضای جمعی از جوانان بوشهری نامگذاری یکی از خیابان‌های مقابل سفارت انگلیس به نام شهید رئیسعلی دلواری است.
کد خبر: ۱۱۶۶۳۴۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۲

منوچهر والی‌زاده دوبلور پیشکسوت که گویندگی نقش رئیسعلی دلواری در سریال «دلیران تنگستان» را برعهده داشته است، از تجربه حضور در این سریال سخن گفت.
کد خبر: ۱۱۳۸۹۳۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۵

رئیسعلی دلواری در ۱۲ شهریور ۱۲۹۴ به همراه چند نفر از همرزمانش به قصد شبیخون به قرارگاه‌های سربازان انگلیسی به تنگک صفر واقع در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر عزیمت کرد. آن‌ها در مواضعی حساس قرار گرفته، اردوگاه افراد دشمن را آماج گلوله‌های خود می‌سازند، اما ناگهان رئیسعلی مورد هجوم یکی از همرزمان خائن خود قرار گرفته و به شهادت می‌رسد. پیکر شهید رئیسعلی به گورک سادات منتقل و پس از تغسیل و تکفین طی مراسم خاصی و با حضور اکثر اهالی تنگستان و مناطق همجوار تشییع و به آبادی مل گپ انتقال داده می‌شود و در محلی موسوم به کله بند در جوار امامزاده‌ای که در آنجا مدفون است به رسم امانت نگهداری می‌گردد. شش ماه بعد تابوت وی را به نجف اشرف انتقال داده و در قبرستان وادی السلام به خاک می‌سپارند. خانه رئیسعلی که امروز به موزه شهید رئیسعلی دلواری تبدیل شده است یادگار این سردار دلیر تنگستان است.
کد خبر: ۱۰۷۳۹۲۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۲

نخستين بازيگر بختياري
دکتر اردشير صالح پور
کد خبر: ۷۸۲۰۶۸   تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۲۱

وقایع اتفاقیه؛
رئیس‌علی دلواری مبارز مشروطه‌خواه و رهبر قیام جنوب در تنگستان و بوشهر علیه نیروهای بریتانیا در دوره جنگ جهانی اول بود. او در آغاز جنگ جهانی اول که ایران از شمال به اشغال روسیه و از جنوب به اشغال انگلیس درآمد، با انگلیسی‌ها جنگید و کشته شد. این ویدیو روایت تاریخی از این قهرمان ایرانی می‌کند.
کد خبر: ۷۶۷۰۳۶   تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۰۲

با شروع نهضت مشروطيت، رئيسعلي در حالي که 25 سال بيشتر نداشت از جمله پيشگامان مشروطه‌خواه در جنوب ايران شد و همکاري نزديکي با محافل انقلابي و عناصر مشروطه‌طلب در بوشهر، تنگستان و دشتي آغاز کرد. او با همراهي ديگر مشروطه‌خواهان بوشهر را از حاکميت استبداد قاجاريه خارج کرد.
کد خبر: ۴۳۱۵۹۰   تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۶/۱۲

تبلیغات در تابناک صفحه خبر
اینترنت پیشگامان