در مورد وقایع اتفاقیه در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

یکی از مهمترین حوادث سال 1357 که باعث افزایش خشم مردم و سرعت بخشیدن به انقلاب اسلامی ایران شد، فاجعه به آتش کشیدن سینما رکس آبادان بود. علت خشمگینی مردم، نسبت دادن این فاجعه به عوامل حکومت پهلوی بود. در حدود ساعت 21:45 شب بیست و هشتم مرداد طبق آمار دقیق 630 نفر از کسانی که به تماشای فیلم گوزن‌ها در آخرین سانس به سینما رفته بودند در آتش سوختند. تعداد کشته‌شدگان بعداً به بیش از 677 نفر افزایش یافت. سینما در زمانی دچار آتش‌سوزی شد که در حال نمایش فیلم گوزنها، ساخته مسعود کیمیایی بود. این فیلم به گونه‌ای اشاره کوتاه و گذرایی داشت به روزهای فرار و مرگ یک مبارز مسلح علیه حکومت پهلوی و بسیاری بر این عقیده بودند که فیلم به بخش کوچکی از واقعه سیاهکل پرداخته‌است. همین امر موجب برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر دخالت ساواک در این آتش‌سوزی گردید. متقابلاً در فضای انقلابی سال 1357 مقامات وقت رژیم پهلوی با نسبت دادن این رویداد به مارکسیست‌های اسلامی متهم کردند. بقایای سینما در سال 1384 تخریب و به مجتمع تجاری تبدیل شد. کشته شدگان سینما شهید محسوب شدند و همچنان برای بزرگداشت آنان مراسم گلباران بر مزارشان برگزار می‌شود. آنچه اکنون می‌بینید، سوگواری بازماندگان قربانیان سینما ریکس در قبرستان آبادان، پس از وقوع این حادثه است.

پس از ورود امام خمینی در روز 12 بهمن 1357 به ایران، او طی سخنانی در بهشت زهرا وعده تشکیل دولتی انقلابی را داد. امام خمینی تاکید کرد: «من تو دهن این دولت می‌زنم، من دولت تعیین می‌کنم، من به پشتیبانی این ملت دولت تعیین می‌کنم، من به واسطه اینکه ملت مرا قبول دارد». در شامگاه 14 بهمن طی جلسه‌ای که با حضور اعضای شورای انقلاب اسلامی در اقامتگاه آیت‌الله خمینی در دبستان علوی شماره 2 برگزار شد مهدی بازرگان به عنوان نخست وزیر دولت موقت تعیین شد. حکم نخست وزیری بازرگان در تاریخ 15 بهمن 1357 مصادف با 6 ربیع‌الاول 1399 ابلاغ شد و در تاریخ 16 بهمن 1357 در آمفی تاتر مدرسه علوی در خیابان ایران (خیابان عین الدوله سابق) به او اعطا شد. در حکم نخست وزیری بازرگان آمده بود: «بنا به پیشنهاد شورای انقلاب، بر حسب حق شرعی و حق قانونی ناشی از آرای اکثریت قاطع قریب به اتفاق ملت ایران که طی اجتماعات عظیم و تظاهرات وسیع و متعدد در سراسر ایران نسبت به رهبری جنبش ابراز شده‌است و به موجب اعتمادی که به ایمان راسخ شما به مکتب مقدس اسلام و اطلاعی که از سوابقتان در مبارزات اسلامی و ملی دارم، جنابعالی را بدون در نظر گرفتن روابط و حزبی بستگی به گروهی خاص، مأمور تشکیل دولت موقت می‌نمایم تا ترتیب اداره امور مملکت و خصوصاً انجام رفراندوم و رجوع به آرای عمومی ملت درباره تغییر نظام سیاسی کشور به جمهوری اسلامی و تشکیل مجلس مؤسسان از منتخبین مردم جهت تصویب قانون اساسی نظام جدید و انتخاب مجلس نمایندگان ملت بر طبق قانون اساسی جدید را بدهید.» آیت‌الله خمینی در مراسم اعطای حکم به بازرگان در سخنرانی خود، بازرگان را پیشنهاد شورای انقلاب خواند و به بختیار نخست‌وزیر دولت شاهنشاهی اخطار کرد تا با دولت موقت مخالفتی نکند. در روزهای بعد منتهی به انقلاب، مردم در راهپیمایی‌ها در حمایت از دولت موقت و بی‌اعتباری دولت بختیار شعار می‌دادند. مراسم اهدای حکم نخست وزیری با بازرگان و راهپیمایی‌های انقلابیون در روزهای بعد که پیوسته با شعارهایی در حمایت از دولت موقت همراه بود را در تابناک می‌بینید.

روزنامه اطلاعات قدیمی‌ترین روزنامه در حال انتشار ایران است. روزنامه اطلاعات شامگاه روز یکشنبه 19 تیر 1305 در تهران برای نخستین بار چاپ شد. نخستین بار در اتاق ساختمانی در خیابان علاالدوله (فردوسی امروز)، دفتری با نام دفتر اطلاعات توسط عباس مسعودی درست شد که کارش تهیه و تنظیم خبرهای سیاسی و حوادث روز، برای نشریه‌های گوناگون آن دوران بود. سه سال بعد از تأسیس دفتر اطلاعات، سرپرست آن از وزارت معارف خواستار دریافت امتیاز تأسیس روزنامه شد. انتشار اطلاعات در آغاز فقط دو صفحه را دربرمی‌گرفت و تیراژ آن 500 نسخه بود، اعضای کادر آن نیز به جز سرپرست و مدیر روزنامه، فقط دو نفر بودند اما به تدریج این مرکز گسترش یافت و با گذشت زمان، محدوده کارش از انتشار یک روزنامه بسیار فراتر رفت تا آن جا که که به صورت یکی از بزرگ‌ترین موسسه‌های فرهنگی خاورمیانه درآمد. در سال‌های گذشته ساختمان روزنامه اطلاعات به خیابان میرداماد منتقل شد و ساختمان تاریخی روزنامه اطلاعات رو به ویرانی رفت. این گزارش را درباره این بخش از میراث روزنامه نگاری ایران را در تابناک می‌بینید.

باستان شناسان مصری روز پنجشنبه اعلام کردند که تابوت کشف شده در بندر اسکندریه متعلق به اسکندر مقدونی، فرمانروای دوران باستان نیست. در ابتدا با کشف این تابوت این امیدواری پدید آمده بود که درون آن جسد اسکندر مقدونی قرار دارد. با این حال باستان شناسان درون این تابوت تنها بقایای مومیایی شده یک خانواده سه نفره را یافتند. این گزارش را در این زمینه از عملیات کشف ببینید.

انتصاب شاپور بختیار توسط شاه به عنوان آخرین نخست وزیر دوران پهلوی، با هدف جذب بخش‌های ملی گرا بود که بختیار نیز جزو آنها محسوب می‌شود اما جبهه ملی بختیار را اخراج کرد و ملی گراها از او فاصله گرفتند. در این شرایط رژیم پهلوی برای آنکه چنین القاء کند که با روی کار آمدن دولت بختیار، شرایط سیاسی تغییر کرده، یک تظاهرات حکومتی با حضور کارمندان دولت و طرفداران رژیم به همراه عده‌ای که خود را طرفدار بختیار معرفی می‌کردند، در سوم بهمن 1357 برگزار شد؛ تظاهراتی که در خیابان‌های منتهی به میدان بهارستان تهران برگزار شد و در آن درباره عدم تخریب اموال عمومی شعار داده شد و برخلاف راهپیماهای حکومتی پیشین در دوره پهلوی، شاه از شعارها حذف شده بود. تصاویری از این تظاهرات را در تابناک می‌بینید.

سه روز پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران، در صبح روز 25 بهمن ماه، یک گروه مسلح از سازمان منافقین (مجاهدین خلق) به سفارت آمریکا حمله کردند و این سفارتخانه را اشغال کردند. پیش از این برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارد که سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران عامل این حمله بوده‌اند اما در فیلمی که اکنون می‌بینید، یکی از عاملان این حمله می‌گوید با همراهی 24 نفر از اعضای سازمان مجاهدین دست به این حمله به مقر دیپلماتیک آمریکا در ایران زده است. ویلیام سالیوان سفیر وقت آمریکا در تهران به تفنگداران دریایی محافظ سفارتخانه دستور داد تا تنها به منظور حفظ جان خود تیراندازی کنند و برای پراکنده کردن چریک‌هایی که اقدام به بالا رفتن از دیوارها کرده بودند، از گاز اشک‌آور استفاده نمایند. با وخیم تر شدن اوضاع، سالیوان با دولت موقت تماس حاصل کرده و از آن‌ها کمک خواست. کارکنان سفارت سپس همگی خود را در اتاق گنبدی شکل مخابره خبر حبس کرده و اقدام به از بین بردن اسناد کردند. پس از آنکه مهاجمان، کارکنان سفارت را به مرگ و آتش زدن اتاق مخابره خبر تهدید کردند، به دستور سالیوان، آنان همگی تسلیم شدند. با این حال امتناع امام خمینی (ره) از تأیید اقدام مذکور در آن مقطع، ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دولت موقت را قادر ساخت تا به نمایندگی از دولتش، به این تنش پایان دهد. پس از گذشت دو ساعت، نیروهای کمیته انقلاب به همراه یزدی وارد درگیری شده و موفق شدند چریک‌ها را به ترک سفارت ترغیب کنند، به این ترتیب در ساعت دوازده ظهر آن روز، کنترل سفارت آمریکا به دست مقامات دولت موقت افتاد. این لحظات را در تابناک می‌بینید.

جزایر فالکلند، مجمع‌الجزایری در اقیانوس اطلس جنوبی است. این جزایر بخشی از مستعمرات بریتانیا هستند ولی آرژانتین مدعی مالکیت این جزایر است. در سال 1982 و در پی شرایط بد اقتصادی و ناآرامی‌های داخلی لئوپولدو گالتیری رهبر دیکتاتوری آرژانتین تصمیم گرفت که با تحریک ملی‌گرایی در آرژانتین به جزایر فالکلند حمله کرده و از این طریق اذهان مردم آرژانتین را از شرایط بد اقتصادی منحرف سازد. تصور اولیه گالتیری این بود که به دلیل فاصله بسیار این جزایر با بریتانیا و کم اهمیت بودن آن، بریتانیا به این تهاجم واکنش نظامی نشان نخواهد داد. اما کابینه جنگ تاچر به سرعت تشکیل شد و نیروی‌های نظامی بریتانیا برای بازپس‌گیری جزایر اعزام شدند. در جنگی که ده هفته به طول انجامید نزدیک به هزار نفر کشته شدند در حالی که کل جمعیت جزایر فالکلند در حدود 1900 نفر بود. در اثر این جنگ دیکتاتوری نظامی به شدت تضعیف شد و نهایتا پس از نزدیک به یک دهه برای اولین بار در آرژانتین انتخابات عمومی برگذار شد. پس از جنگ جهانی دوم این نبرد بزرگترین نبرد آبی، هوایی قرن بیستم است و به همین دلیل تحلیل‌های نظامی بسیاری روی آن انجام شده که منجر به شکل‌گیری روند و گسترش جنگ‌افزارهای نیروهای هوایی و دریایی شده است. تصاویری از این جنگ که خورخه لوئیس بورخس، نویسنده معروف آن را نبرد دو مرد کچل بر سر یک شانه توصیف کرده است، همراه با خاطرات سربازان و غیرنظامیان این جنگ را در ویدیو تابناک ببینید.

در روز یکشنبه 22 بهمن 1357، تقریباً تمامی خیابان‌های تهران به کنترل مردم درآمده بود. همزمان با سقوط کلانتری‌ها به دست نیروهای انقلاب، در روز سه شنبه 24 بهمن 1357، ستاد ژاندارمری در میدان بیست‌وچهار اسفند (انقلاب) به دست افراد نیروی هوایی، دریایی و مردم افتاده بود و همین خبر انگیزه بیشتری به مردم داد تا از اطراف پادگان متفرق نشوند. پس از ساعت‌ها زد و خورد، پادگان عشرت‌آباد نیز به تصرف مردم در آمد و بر اثر حمله مردمی به تسلیحات ارتش، كارخانه‌ها و انبارهای اسلحه نیز به دست مردم افتاد. در این شرایط برخی دست به سوءاستفاده زدند و مشخصاً گروه‌های مسلح تروریستی همچون منافقین اقدام به غارت مهمات کردند و از این سلاح‌ها در جریان حملات تروریستی که پس از انقلاب اسلامی انجام دادند، سوءاستفاده کردند. در این میان شماری از مردم نیز از این سلاح‌ها در قالب کمیته‌ها برای برقراری امنیت استفاده کردند. با توجه به آنکه اغلب این مردم آموزش نظامی ندیده بودند، همافران و سایر نظامیانی که به مردم پیوسته بودند، به مردم آموزش استفاده از سلاح و خلع سلاح دیگران را می‌دادند. این مجموعه تصاویر که تماشا می‌کنید از حمله به پادگان عشرت آباد تا مسلح شدن مردم را شامل می‌شود. در تابناک می‌بینید.

سافرجت به زنانی گفته می‌شد که در اوایل قرن بیستم برای بدست آوردن حق رای برای زنان فعالیت سیاسی انجام می‌دادند. برجسته‌ترین اقدامات سافرجت‌ها در بریتانیا به رهبری املین پنکهرست انجام می‌شد. هرچند ایرلند (فقط برای زنان صاحب ملک)، نیوزیلند و استرالیای جنوبی در قرن نوزدهم به زنان حق رای داده بودند، اما این حق تا سال 1918 در بریتانیا به رسمیت شناخته نمی‌شد. مبارزات سافرجت‌ها به خشونت گرایش پیدا کرد و پس از مدتی آن‌ها تلاش کردند که با آتش زدن صندوق‌های پست و شکستن شیشه‌ها جامعه را مجبور به پذیرش حق آن‌ها برای رای دادن کنند. در میان اقدامات سافرجت‌ها شاید حادثه دربی اپسم مهمترین اقدام اعتراضی باشد. امیلی دیویدسون، فعال سافرجت با پریدن به میان پیست اسب‌دوانی جلو اسب پادشاه را گرفت و در اثر برخورد با آن به کما رفته و سپس از دنیا رفت. دوربین‌های خبری این اقدام را ضبط کردند و هزاران سافرجت در مراسم خاکسپاری وی شرکت کردند. نیت او از انجام این کار مشخص نیست. او پیش از این اقدام توضیحی در مورد آن نداده بود و نظرات مختلفی مانند قصد خودکشی، حادثه بودن این واقعه یا تلاش برای نصب پرچم سافرجت‌ها روی اسب پادشاه هیچ‌کدام قطعا ثابت نشده‌اند. در میزان تاثیر اقدامات سافرجت‌ها روی بدست آمدن حق رای برای زنان اختلاف نظر وجود دارد و برخی از مورخان معتقد هستند حتی بدون چنین اقداماتی نیز به مرور زمان زنان حق رای را بدست می‌آوردند. تصاویری از لحظه برخورد امیلی دیویدسون با اسب شاه بریتانیا را همراه با توضیحاتی در مورد نیات و عوامل اقدام وی در ویدیو تابناک با زیرنویس فارسی ببینید.

هیتلر در دوران جنگ جهانی دوم مدت زیادی را در اقامتگاه «برگهوف/ Berghof» در دامنه کوه‌های آلپ سپری کرد. این خانه مجلل با سی اتاق و اسباب و اثاثیه‌ گران محل امنی بود که دیکتاتوری نازی در آن مهمانی شام برگزار کند و علاقه خود به هنر را با اطرافیان نزدیک خود به اشتراک بگذارد. هرچند علاقه هیتلر به هنر در تضاد با رویه خشن او در جنگ بود. اما این جنبه از شخصیت هیتلر نیز قسمتی از حقیقت تاریخ سیاه آلمان نازی است.تصاویری از اسباب و اثاثیه این اقامت‌گاه همراه با تصاویر خانگی آن دوران را در ویدیو تابناک با زیرنویس فارسی ببینید.

یکی از بزرگترین اتفاقات قرن بیستم سفر انسان به ماه بود. این سفر در پی یک رقابت فضایی بین شوروی و آمریکا رخ داد. هر دو کشور سعی داشتند که اولین فضانورد را به روی کره ماه بفرستند و در این رقابت از دیگری پیشی بگیرند. ابتدا کندی با هزینه‌های برنامه فضایی آمریکا موافق نبود و درخواست ناسا برای بودجه بیشتر را رد کرده بود. اما پس از رسیدن یوری گاگارین به فضا، به عنوان اولین انسانی که به فضا رفته است و همینطور شکست عملیات خلیج خوک‌ها برای احیای چهره سیاسی خود همینطور از بین بردن ترس و تحقیر مردم آمریکا به خاطر برتری که شوروی با ارسال گاگارین به فضا به دست آورده بود, دستور داد که برنامه فضایی با رویکرد فرستادن اولین انسان به ماه پیگیری شود. برای همراه کردن مردم با خود در این برنامه جسورانه و پر هزینه او سخنرانی‌ای در دانشگاه رایس انجام داد که بعدها به سخنرانی «ما انتخاب می‌کنیم که به ماه برویم» معروف شد. در این سخنرانی کندی با تکیه بر تاریخ آمریکا که روی کشف سرزمینی جدید بنا شده است و همینطور ربط دادن اکتشافات فضایی به حفظ امنیت و اجتناب از رسیدن سلاح‌های کشتار جمعی به فضا سعی کرد که تلاش برای رسیدن به ماه را توجیه کرده و ملت را با خود همراه کند. در این ویدیو قسمت‌هایی از این سخنرانی معروف را با زیرنویس فارسی ببینید.

ناو آمریکایی وینسنس در روز 12 تیرماه 1367، یک فروند هواپیمای مسافربری ‏ایران را در خلیج فارس هدف قرار داد و همه 290 سرنشین آن را به شهادت رساند. ساعت 10 صبح هواپیمای جمهوری اسلامی ایران پرواز655 با 15دقیقه تأخیر در ساعت 10:05 از برج مراقبت فرودگاه بندرعباس تقاضای پرواز کرد، مدت پرواز تا دوبی 30 دقیقه و حداکثر ۱۴ هزارپا تعیین شد. در ساعت 10:17 دقیقه، هواپیمای ایرباس 300 به پرواز درآمد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج‌‏گیری تا ارتفاع 12 هزارپایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راه‌های هوایی ایران و امارات تماس داشت. در خلیج فارس ناوجنگی آمریکایی وینسنس که در تاریخ هفتم خرداد از بندر سان دیه گو وارد خلیج‏ فارس شده بود، به قصد یک ماجراجویی هوایی به آب‏های مرزی ایران نزدیک شد. ایچنرمارک قلب این رزم‏ناو به شمار می‏رفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدف‌های پرنده،اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور همزمان و کنترل آتش آن‏ها بود، هم‏چنین این رزم‏ناو به موشک‏های‏ زمین به هوا با برد 408 کیلومتر نیز مجهز بود. چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس 300 به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام مولبیت، خلبان به مرکز کنترل هوایی کشور اطلاع داد که قصد دارد به 14هزارپایی بالا برود. ساعت 10:22دقیقه ناو وینسنس که خود را به بهترین و نزدیکترین موقعیت رسانده بود، به دستور ناخدا ویلیام راجرز، فرمانده ناو، موشک استاندارد 2 به سوی پرواز 655 شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در طوفانی از دود و آتش به پهنه آب‏های نیلگون خلیج‏ فارس فرو رفت. با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز 655 شد ولی آن‏ها اظهار بی‏اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. بلافاصله پس از این جنایت هولناک، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف-14 ایران را مورد هدف قرار داده‏‌اند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکایی‌ها سعی کردند تا به نحوی وانمود کنند که در این مورد مرتکب اشتباه شده‏‌اند، اما شواهد بعدی، این نظر آنان را کاملاً مردود جلوه داد. تصاویر عملیات کشف و جمع آوری پیکر شهدای هواپیمای ایران‌ایر را در خلیج فارس در تابناک می‌بینید.

شهید بهشتی در نماز جمعه در سال 1359، خطبه متفاوتی در نماز جمعه تهران داشت. آیت الله محمد حسینی بهشتی درباره بخش های مختلف مردم در سال‌های نخست انقلاب سخن می‌گوید و در ادامه با بیان اینکه حدود دو هزار تاکسی ضدانقلابی داریم، از حاضران می‌خواهد این دو هزار راننده تاکسی را شناسایی کنند. در تابناک می‌بینید.

پس از فروپاشی شوروی ساختار اقتصادی روسیه یک شبه از بین رفت. این منجر به فاجعه اقتصادی و اجتماعی در روسیه شد و هزاران نفر به زیر خط فقر رفتند. بوریس یلتسین که آن زمان رئیس‌جمهور روسیه بود برای حل مشکلات شروع به اصلاحاتی کرد که با مخالفت نمایندگان شورای عالی شوروی رو به رو شد. نمایندگان مدعی بودند که تمام مشکلات اقتصادی و اجتماعی ناشی از رئیس‌جمهور است و برنامه استیضاح او را در سر داشتند. پس از بالا گرفتن درگیری‌های سیاسی و دو نیم شدن جامعه سر حمایت از مجلس یا دولت کار به درگیری نظامی کشید و تانک‌های زیر دست یلتسین به سمت پارلمان روسیه آتش گشودند. این درگیری‌ها منجر به مرگ صدها تن شد و نهایتا با مداخله نیروهای ضد تروریستی که زمانی زیر نظر کا گ ب فعالیت می‌کردند ماجرا به پایان رسید. بسیاری بر این باور هستند که تک تیراندازانی ناشناس با شلیک هدفمند به مردم به دنبال تشدید شرایط و ایجاد بحران بودند هرچند تحقیقات بعدی موفق به کشف هویت این افراد نشد. اما از این جهت که این اتفاقات منجر به افزایش شدید اختیارات ریاست‌جمهوری برای یلتسین و کاهش شدید اختیارات پارلمان شد. بسیاری باور دارند که این تک‌تیراندازها مزدورانی بودند که یلتسین به روسیه دعوت کرده بود.تصاویر نفس‌گیر از اتفاقات مسکو در سال 93 همراه با توضیحات بیشتر را در ویدیو تابناک ببینید.

شش فرد مسلح به شکل خدمتکار در صبح سی‌ام آذرماه 1354 به جلسه وزیران نفت سازمان اوپک واقع در وین اتریش وارد شدند و شروع به تیراندازی کردند. این گروه با نام گروه «ارتش انقلاب عربی» را ایلیچ رامیرز سانچز ونزوئلایی معروف به «کارلوس شغال» فرماندهی می‌کرد. کارلوس به همراه سه چپ‌گرای آلمانی و انیس نقاش و یکی از همدستانش به شکل خدمتکار به محل اجلاس در وین نفوذ کردند. در 5 دقیقه اول آنها 3 نفر را کشتند و سپس در سالن مواد منفجره کار گذاشتند. مهاجمان، بیش از 80 نفر، شامل 12 وزیر نفت و 68 کارمند و عضو هیأت نمایندگی را به گروگان گرفتند. جمشید آموزگار نخست‌وزیر ایران در سال‌های 1356 تا 1357 که در آن زمان ریاست مجمع سالانه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول و رئیس دوره‌ای اوپک را به عهده داشت نیز در میان این گروگان‌ها بود. او همچنین از طرف ایران به عنوان مذاکره‌کننده ارشد نفتی در این اجلاس بود. آنها از مقامات اتریشی یک دستگاه اتوبوس با پنجره های پوشیده، یک هواپیما با 3 خدمه و باک پر تقاضا کردند. همچنین تاکید کردند بیانیه‌های آنان از رادیو و تلویزیون اتریش در هر دو ساعت به زبان فرانسوی، قرائت شود. این عملیات در واکنش به دومین «توافق‌نامه جداسازی نیروها» میان مصر و «رژیم صهیونیستی» موسوم به «قرارداد سینای 2» به امضاء رسید که براساس آن، مصر به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورهای عربی، امتیازات ویژه‌ای را در ازای بازپس گیری بخشی از صحرای سینا از صهیونیست‌ها، به اسرائیل داده بود. توافق مصر و رژیم صهیونیستی و همچنین تعطیلی ایستگاه رادیویی فلسطین در قاهره به دلیل پخش برنامه‌های مخالف با «قرارداد سینای 2» باعث شد که در 15 سپتامبر گروهی از فدائیان فلسطینی سفارت مصر در اسپانیا را اشغال کنند و سفیر، کنسول، وابسته مطبوعاتی و شش کارمند اسپانیایی سفارت را گروگان بگیرند. فداییان فلسطینی که خود را وابسته به سازمان «سپتامبر سیاه»معرفی می‌کردند تهدید کردند که اگر مصر «قرارداد سینای 2» را لغو نکند، گروگان های خود را خواهند کشت. فدائیان، از مقامات مصری که در «کنفرانس صلح ژنو» شرکت کرده بودند، خواستند که با صدور یک بیانیه مشترک این قرارداد را خیانتی به مصری‌ها و خلق عرب قلمداد کنند و مصر نیز سریعاً «مذاکرات ژنو» را ترک کند. سفرای الجزایر، کویت و عراق مذاکراتی را با گروگان‌گیران سفارت آغاز کردند. انور سادات رئیس جمهور وقت مصر در تلگرافی به یاسر عرفات، او را مسئول جان تمامی گروگان‌ها دانست. یک روز بعد، مهاجمان فلسطینی طی توافقی همراه با گروگان‌های خود و سفرای عراق و الجزایر، تحت نظارت پلیس به فرودگاه برده شدند. یک هواپیما آن‌ها را به الجزایر برد و گروگان‌ها در فرودگاه الجزیره آزاد شدند. گروگانگیران وزیران حاضر در نشست اوپک که تحت رهبری فردی به نامایلیچ رامیرز سانچز (با اصالت ونزوئلایی) معروف به کارلوس بودند، در بیانیه‌ای 8 ماده‌ای که تمام آرمان‌های اعراب را در آن ایام در خود داشت، خواستار شعار «سه نه» (نه «معاهده»، نه «مذاکره» و نه «شناسایی رژیم صهیونیستی») مصوب اجلاس سران عرب در خارطوم (1967)، تقبیح هر عملی که به اشغال هر قسمتی از سرزمین فلسطین مشروعیت ببخشد و... شدند. آنها دیپلمات‌ها را به سه دسته دوست، بی‌طرف و دشمن تقسیم کردند که دوستان شامل الجزایر، عراق و لیبی و دشمنان شامل ایران، عربستان، امارات متحده عربی و قطر بودند. حمله‌کنندگان نام «سازمان بازوی انقلاب عرب» را بر خود نهاده بودند. کارلوس از دولت اتریش درخواست هواپیما کرد تا گروگان‌ها را به هر جا خواست ببرد و از این کشور خواست بیانیه‌ای درباره آرمان فلسطین هر دو ساعت از رادیو و تلویزیون اتریش پخش کند و گرنه ابتدا زکی یمانی و جمشید آموزگار را خواهد کشت و بعد سالن را منفجر خواهد کرد.سرانجام مقامات پس از چند ساعات مذاکره بی‌حاصل به خواسته گروگانگیران تن دادند و گروگان گیرها به همراه دریافت بین پنج تا پنجاه میلیون دلار آمریکا همراه با گروگان‌هایشان با اتوبوس به سمت فرودگاه و سپس با هواپیما به سمت الجزایر حرکت کردند. آنها در الجزایر برخی گروگان‌های عرب را آزاد کردند و به سوی لیبی حرکت کردند. اما در لیبی هواپیمایی جهت حرکت به سمت عراق در اختیارشان قرار نگرفت و به ناچار پس از اینکه نتوانستند در تونس فرود بیایند مجدداً به الجزایر بازگشتند و در نهایت پس از آزادی گروگان‌ها در الجزایر، گریختند. تأثیر این حادثه چنان بود که اوپک تا 25 سال اجلاسی در این سطح و گستردگی حضور برگزار نکرد. تصاویری از این گروگان گیری که پس از سه روز در دوم دی ماه 1354 به پایان رسید را در تابناک می‌بینید.

خاندان سلطنتی پهلوی به شدت به دنبال خرید آثار هنری مدرن بودند که حاصل آن شکل گیری موزه هنرهای معاصر از طریق خریدها هزاران اثر هنری از محل درآمدهای نفتی بود. در همان دوران که خاندان پهلوی و به طور خاص فرح پهلوی به خرید تابلوهای هنرمندان دیگر کشورها مشغول بود، برخی از مهم‌ترین آثار تاریخ ایران که از کشور قاچاق شده بود، چوب حراج می‌خورد و هیچ ایرانی نبود که آنها را از طریق قانونی یا خرید به گنجینه ملی ایران بازگرداند. از جمله این آثار، یک شاهنامه بسیار ارزشمند بود که به کتابخانه سلطنتی قاجار تعلق داشت و در کتابخانه سـلطنتی نـاصر الدین شاه و یا مظفر‌ الدین‌ شاه‌ بوده است. این شاهنامه بر اساس نامه‌ای که از تیگران کلکیان کلکسیونر و دلال هنری ارمنی‌تبار اهل ایالات متحده آمریکا برجای مانده، برادر زاده هاکوپ کورکیان عتیقه‌فروش و مجموعه‌دار معروف از ایران به‌ اروپا بـرد و دمـوت‌ عتیقه‌فروش‌ آزمند‌ فرانسوی آن را خریداری کرد و در ادامه میان کلکسیونرها دست به دست شد، تا اینکه 13 آوریل 1975 مقارن با 24 فروردین 1354 در حراجی ساتبی در لندن عرضه شد و در نهایت تا بیست و شش هزار پوند چوب حراج خورد و توسط خانمی به نام «اچ فیلون / H Philon» خریداری شد. اکنون ارزش این شاهنامه متشکل از صفحات متعدد مینیاتور که اکنون مشخص نیست در کدام کلکسیون قرار دارد، میلیون‌ها دلار است. لحظات تلخ این حراج را در تابناک می‌بینید.

دکتر علی شریعتی در دوم آذر 1312 هجری شمسی در روستای کاهک سبزوار در استان خراسان متولد شد. او پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، راهی پاریس شد و در آنجا موفق به اخذ دکترای جامعه ‏شناسی شد. او در ضمن تحصیل در فرانسه، جهت آزادی کشور مسلمان‏ نشین الجزایر نیز کوشش‏‌های چشمگیری داشت. دکتر در سال 1343 به ایران بازگشت و بلافاصله به خاطر مبارزاتی که علیه رژیم پهلوی انجام داده بود دستگیر و روانه زندان شد. پس از آزادی از زندان ضمن اشتغال به تدریس، به سخنرانی‏‌های روشنگرانه همت گماشت. در این زمان، شریعتی مبارزات خود را با برگزاری جلسات سخنرانی و بحث، در حسینیه ارشاد تهران ادامه داد. او در کنار استادان و متفکرانی نظیر استاد شهید مرتضی مطهری و باهنر، حسینیه ارشاد را به پایگاهی جهت تغذیه فکری نسل جوان تبدیل نمودند. دکتر شریعتی به امام خمینی(ره) علاقمند بود و محققی فعال به شمار می‏رفت، به طوری که در طول زندگی کوتاه خود، بیش از 200 اثر به صورت کتاب، جزوه و مجموعه نوار سخنرانی از خود به جای گذاشت. فعالیت‏‌های فرهنگی دکتر شریعتی، سبب دستگیری مجدد او شد و پس از آزادی، در تاریخ 16 اردیبهشت 1356 به لندن مسافرت کرد و در 29 خرداد همان سال در آن شهر به طرز مشکوکی درگذشت. بدنش را پس از چند روز به سوریه منتقل شده و در زینبیه به امانت گذاشته شد تا بعدها به ایران منتقل و دفن شود اما این اتفاق هرگز رخ نداد. آرامگاه دکتر علی شریعتی در زینبیه دمشق را می‌بینید.

تصاویری از زندگی شخصی دکتر علی شریعتی را می‌بینید. در این تصاویر محمدتقی شریعتی فعال سیاسی–مذهبی و پدر علی شریعتی و دیگر اعضای خانواده شریعتی مشاهده می‌شود. بر روی این تصاویر، صدای دکتر علی شریعتی قرار داده شده که شعر «پاییز جان» مهدی اخوان ثالث را می‌خواند. در تابناک می‌بینید.

كاروان حج حسينیه ارشاد در سال 1349 مشتمل بر گروهی بود که اکنون بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران را تشکیل می‌دهد. در این کاروان چهره‌هایی چون دکتر علی شریعتی و شهید مرتضی مطهری حضور داشتند که نقدهایی نیز به رویکردهای هم داشتند اما همچنان روابط ایشان برقرار بود. تصاویری که می‌بینید 16 و 17 بهمن ماه 1349 ثبت شده كه از روي نوار حلقه صامت فيلمبرداري تبديل شده است. بر روی این فیلم صامت، صدای دکتر شریعتی قرار داده شده است.

دولت موقت ایران در سال 1357 که با نام دولت موقت انقلاب هم شناخته می‌شود، دولتی در ایران بود که پس از انقلاب از سال 1357 و به منظور رسیدگی به اوضاع به فرمان سید روح‌الله خمینی تشکیل شد و تا ۱۳۵۸، پیش از اعلام استعفای مهدی بازرگان به مدت 9 ماه و به طور دقیق 275 روز بر سر کار بود. صبح روز 20 بهمن ماه سال 1357 مهندس مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت، سیاست ها و وظایف دولت موقت خود را در رادیو و تلویزیون به گوش مردم رسانید ولی هنوز درگیری های شدید میان همافران و دانشجویان نیروی هوایی با گارد جاویدان در تهران ادامه داشت. برشی‌هایی از تصاویر سخنرانی بازرگان در دانشگاه تهران در صبح روز بیستم فروردین با حضور همه طیف‌ها در این سخنرانی که خود را پیرو امام خمینی معرفی می‌کردند را با این توضیح در تابناک می‌بینید که نسخه اصلی این تصاویر در اختیار اسوشتیدپرس است و تنها این بخش ها از مصاحبه را منتشر کرده است.