کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکتها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولتهای یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکتها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکتها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالت
علی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکت‌های سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت‌های مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصیسازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکت‌های سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
او در عین حال تأکید کرده که هنوز «ابهام‌های مختصری درباره شناسایی مشمولان، سبد سهام، سازو کار‌های ساماندهی آن برای آزادسازی سهام عدالت وجود دارد.» برای حل این مشکل، دولت لایحه تهیه کردهاست و قرار است آن را به مجلس بفرستد و پس از آن «تکلیف سهام عدالت روشنتر میشود.»
در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکتها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکتها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بودهاست.
موافقت رهبر انقلاب با آزادسازی سهام عدالت
۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریعتر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.
متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درپی تصمیم واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوارهای کم درآمد، انتظار این بود که توسط مسئولین مربوط در دولتهای مختلف با اجرای دقیق مواد ۸ گانه ابلاغی ۱۳۸۵/۴/۱۲ هرچه سریعتر مقدمات لازم برای آزادسازی سهام عدالت و واگذاری تعیین قیمت آن به بورس فراهم گردیده و آیین‌نامه‌های اجرایی تهیه و به اجرا درآید. در هر صورت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت میشود:
دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.
مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاههای اجرایی لازم‌الاجراست.
نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم نماید.
با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است، و به دلیل ضرورت بهره‌مندی هرچه سریعتر مردم از منافع سهام خود، لازم است دولت محترم هرچه زودتر اقدامات مقتضی در جهت تحقق موارد مذکور در بندهای سه گانه فوق را به‌عمل آورد.
سیّد علی خامنه‌ای
در مورد سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
با وجود آنکه همچنان دولتی‌ها اختصاص سهام عدالت به جاماندگان را به صورت رسمی تایید نکرده اند، مجلس نشینان از در جریان بودن این فرایند میگویند و اخیرا اعلام کرده‌اند که اولویت اول واگذاری سهام عدالت حدود چهار تا پنج میلیون نفر هستند.
کد خبر: ۱۱۱۷۶۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۸
با وجود آنکه همچنان دولتی‌ها اختصاص سهام عدالت به جاماندگان را به صورت رسمی تایید نکرده اند، مجلس نشینان از در جریان بودن این فرایند میگویند و اخیرا اعلام کرده‌اند که اولویت اول واگذاری سهام عدالت حدود چهار تا پنج میلیون نفر هستند.
کد خبر: ۱۱۱۷۱۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۵
بر اساس اعلام سازمان بورس قرار است ظرف روزهای آینده سودهای رسوب شده سهامداران پرداخت شود. به گفته کارشناسان این موضوع می‌تواند میزان اعتماد و گردش نقدینگی در بازار را افزایش دهد. این خبر این تصور را در میان برخی ایجاد کرده که قرار است سود جدیدی به حساب سهامداران عدالت واریز شود.
کد خبر: ۱۱۱۶۹۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۳
امروز مطالبی همچون بازگشت سهام عدالت به کانال ۱۲ میلیون تومان، قیمت خودرو در آستانه تعطیلات عید فطر، قیمت طلا چقدر شد؟، رشد قیمت یورو در آستانه تعطیلات عید فطر، بازگشت سهام عدالت به کانال ۱۲ میلیون تومان، پیش بینی بورس در سال ۱۴۰۱، کدام شرکتها در روند افزایش سرمایه قرار دارند؟، چند درصد این نماد‌ها عرضه می‌شوند؟، قرارداد توییتر و ماسک شامل بند فسخ ۱ میلیارد دلاری است!؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۱۶۸۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
معاون وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: برای افرادی که سود سهام عدالت سال قبل را دریافت نکردند، این سود قطعاً تا پایان اردیبهشت‌ماه پرداخت میشود.
کد خبر: ۱۱۱۶۷۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: برای معاملاتی شدن سهام عدالت باید شورای عالی بورس تصمیم‌گیری کند.
کد خبر: ۱۱۱۶۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
کد خبر: ۱۱۱۶۷۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۲
رئیس خصوصی سازی خبر داد؛
رئیس خصوصی سازی گفت: براساس تکلیف قانونی بودجه باید از محل سهام باقی مانده دولت در بنگاه‌های قابل واگذاری به افراد واجد شرایط سهام اختصاص یابد.
کد خبر: ۱۱۱۶۶۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۱
انتشار هرگونه فراخوان برای ثبت نام جاماندگان سهام عدالت جعلی و تقلبی است.
کد خبر: ۱۱۱۶۱۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۸
سازمان خصوصی سازی در اطلاعیه‌ای نسبت به سو استفاده افراد سودجو از متقاضیان ثبت نام سهام عدالت هشدار داد.
کد خبر: ۱۱۱۶۰۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۸
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از تکلیف دولت در بودجه سال ۱۴۰۱ به اعطای سهام عدالت به جاماندگان خبر داد.
کد خبر: ۱۱۱۵۹۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۷
ارزش ۶۰درصد قابل فروش سبد ۵۳۲هزار تومانی سهام عدالت به ۸ میلیون و ۶۸۷هزار تومان رسیده است.
کد خبر: ۱۱۱۵۷۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۶
سخنگوی کمیسیون اقتصادی گفت: در مرحله اول پوشش جاماندگان سهام عدالت اولویت با تحت پوششان کمیته امداد، بهزیستی و رزمندگان است که دولت باید در فاز اول تا پایان سال این اقشار را صاحب سهام کند.
کد خبر: ۱۱۱۵۷۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۶
پیرو پیگیری‌های انجام شده از سوی مجلس شورای اسلامی و با موافقت آقای رییسی رییس جمهور موضوع تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت به نتیجه رسید.
کد خبر: ۱۱۱۵۲۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۳
ارزش سبد سهام عدالت یک میلیون تومانی که حالا ۲۷ میلیون و ۴۶ هزار تومان است، نسبت به شنبه ابتدای هفته کاری که برابر با ۲۶ میلیون و ۲۳۱ هزار تومان بود ۳.۱ درصد رشد داشته است.
کد خبر: ۱۱۱۴۹۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۱
۱۸ میلیون نفر جامانده از سهام عدالت در کشور شناسایی شده است که این دسته از مشمولان می‌توانند از خردادماه امسال، اقدام به ثبت‌نام برای دریافت سهام عدالت کنند.
کد خبر: ۱۱۱۴۹۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۱
بورس امروز هم سبزپوش شد و شاخص ها افزایش ارتفاع دادند. بورس فردا در حالی آغاز خواهد شد که این ده خبر می توانند بر روی آن تاثیرگذار باشند. در بین این ده خبر یک خبر مهم برای جاماندگان سهام عدالت وجود دارد.
کد خبر: ۱۱۱۴۶۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۳۰
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس، گفت: پیش‌بینی ما این است که امسال با هماهنگی دولت بتوانیم حداقل کار واگذاری سهام عدالت به ۵۰ درصد از این جمعیت ۱۸ تا ۲۰ میلیون نفری مشمولین را پوشش دهیم.
کد خبر: ۱۱۱۴۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۳۰
عضو هیات رئیسه مجلس به تابناک اقتصادی در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی
حاجی‌دلیگانی گفت: به باور من شاید دستان پشت پرده‌ای در کار است که بعضی بانک‌ها می‌خواهند سهام عدالت را که عموماً میان افراد مستضعف توزیع شده، با کاهش ارزش آن از دستان دارندگانش دربیاورند و همین عدم توثیق سهام عدالت از مصادیق آن محسوب میشود.
کد خبر: ۱۱۱۴۴۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۹
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی گفت: موضوع ثبت‌نام از مشمولان جدید سهام عدالت توسط کمیسیون اقتصادی مجلس در حال پیگیری است.
کد خبر: ۱۱۱۳۷۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۵
