کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکتهای تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکتهای دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکتهای دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکتهای بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکتهای دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکتها به سازمان‌ها و نهادهای شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکتهای دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکتهای دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولتهای یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکتها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهادهای نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکتها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالت
علی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکتهای سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکتهای مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصیسازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکتهای سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
او در عین حال تأکید کرده که هنوز «ابهام‌های مختصری درباره شناسایی مشمولان، سبد سهام، سازو کار‌های ساماندهی آن برای آزادسازی سهام عدالت وجود دارد.» برای حل این مشکل، دولت لایحه تهیه کردهاست و قرار است آن را به مجلس بفرستد و پس از آن «تکلیف سهام عدالت روشنتر میشود.»
در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکتها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکتها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بودهاست.
موافقت رهبر انقلاب با آزادسازی سهام عدالت
۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریعتر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.
متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
درپی تصمیم واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوارهای کم درآمد، انتظار این بود که توسط مسئولین مربوط در دولتهای مختلف با اجرای دقیق مواد ۸ گانه ابلاغی ۱۳۸۵/۴/۱۲ هرچه سریعتر مقدمات لازم برای آزادسازی سهام عدالت و واگذاری تعیین قیمت آن به بورس فراهم گردیده و آیین‌نامه‌های اجرایی تهیه و به اجرا درآید. در هر صورت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت میشود:
دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکتهای سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.
مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاههای اجرایی لازم‌الاجراست.
نسبت به سهام باقیمانده در شرکتهای سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکتهای مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم نماید.
با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است، و به دلیل ضرورت بهره‌مندی هرچه سریعتر مردم از منافع سهام خود، لازم است دولت محترم هرچه زودتر اقدامات مقتضی در جهت تحقق موارد مذکور در بندهای سه گانه فوق را به‌عمل آورد.
سیّد علی خامنه‌ای
در مورد سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
به گفته رئیس سازمان خصوصی سازی، تفاوت پرتفوی این افراد با مشمولانی که سال ۱۳۸۴ انتخاب شدند، در این است که در حال حاضر سهام دولت بسیار محدود شده و ابتکار عملی که در آن زمان بوده، وجود ندارد.
کد خبر: ۱۱۲۲۹۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۷
رئیس سازمان خصوصی سازی از شناسایی جاماندگان سهام عدالت تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی خبر داد و افزود: نیاز نیست افراد برای ثبت‌نام به جایی مراجعه کرده یا حتی یک ریال پرداخت کنند.
کد خبر: ۱۱۲۲۹۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۷
مدیر اداره پرداخت سود شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه گفت: حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار سهامدار سهام عدالت همچنان مشکل شبای معتبر بانکی دارند.
کد خبر: ۱۱۲۲۸۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۶
کد خبر: ۱۱۲۲۷۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۶
از اسفند ماه سال گذشته پرداخت سود سهام عدالت آغاز شده بود قرار است سود کسانی که اطلاعات بانکی و هویتی خود را در سامانه سجام کامل نکرده‌اند پرداخت شود. زمان دقیق پرداخت این سود کی است؟
کد خبر: ۱۱۲۲۵۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۴
با اعلام رئیس سازمان خصوصی سازی ۳.۶ میلیون نفر از افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی در اولویت دریافت سهام عدالت قرار دارند.
کد خبر: ۱۱۲۲۳۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۳
رییس سازمان خصوصیسازی با تاکید بر اینکه از تیر ماه ۱۴۰۱ فرآیند تخصیص سهام عدالت آغاز میشود، گفت: تعداد سه میلیون و ۳۶۳ هزار و ۷۰۰ نفر از افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، سهام عدالت ندارند که باید سهام به آنها تعلق بگیرد.
کد خبر: ۱۱۲۲۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۱
وضعیت شرکتهای بورسی سهام عدالت و نوسان قیمت هر سهم در این گزارش قابل مشاهده است.
کد خبر: ۱۱۲۲۱۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۱
بنابر اعلام سازمان بورس و اوراق بهادار، سود شرکتهای غیربورسی سهام عدالت توسط سازمان خصوصیسازی در حال وصول است و در آینده‌ای نزدیک پرداخت خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۲۱۲۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۷
شرکت بورس اوراق بهادار تهران با صدور اطلاعیه‌ای از تداوم تعلیق نماد معاملاتی شرکتهای سرمایه‌گذای استانی سهام عدالت در بورس خبر داد. این نمادها تا چه تاریخی تعلیق شدند؟
کد خبر: ۱۱۲۰۷۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۴
کد خبر: ۱۱۲۰۲۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۱
معاون فناوری شرکت سپرده گذاری مرکزی گفت: از امروز صبح کار محاسبات سوده جاماندگان را آغاز کردیم و نهایتاً از فردا اول خرداد می‌توانیم سودها را به حساب شبا سهامداران واریز کنیم.
کد خبر: ۱۱۲۰۱۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۳۱
بورس اولین روز هفته و آخرین روز از ماه اردیبهشت را با ریزش ۱۵ هزار واحدی به پایان رساند و به همان دلیل نیز ارزش سهام عدالت ریزشی شد و با افت ۰.۵ درصد اردیبهشت را به پایان رساند.
کد خبر: ۱۱۲۰۱۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۳۱
از امروز شنبه (۳۱ اردیبهشت) واریز سود سال ۹۸ و ۹۹ برای جاماندگان دریافت سود سهام عدالت انجام خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۲۰۰۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۳۱
دولت مکلف شده است به افراد تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و افراد واجد شرایط مطابق قانون سیاست اصل ۴۴ سهام عدالت پرداخت کند.
کد خبر: ۱۱۱۹۴۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۸
معاون فناوری اطلاعات شرکت سپرده گذاری مرکزی با بیان اینکه جاماندگان دریافت واریز قبلی سهام عدالت تا آخر هفته نسبت به ثبت شماره شبای خود اقدام کنند، گفت: واریز سود سهام عدالت در ۳۰ اردیبهشت خبر داد و گفت: زمان واریز بعدی سود سهام عدالت ۳۰ اردیبهشت است.
کد خبر: ۱۱۱۹۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۷
داشتن شماره شبای نامعتبر، حساب بانکی مسدود، راکد، مشترک (دو امضاء)، ارزی و بلندمدت منجر به عدم واریز سود سهام عدالت برای برخی از سهامداران شده بود.
کد خبر: ۱۱۱۹۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۶
امروز مطالبی همچون دلار آمریکا در مرز ۲۹هزار تومان، بیت کوین به زیر ۳۰۰۰۰ دلار سقوط کرد!، شبریز کدال ساز شد، تحلیل بنیادی شتران | عملکرد ۹ ماهه شتران چگونه بوده است؟، تحلیل تکنیکال دو نماد بورسی |سهامداران ثشاهد و خصدرا بخوانند، پای آذرآب به مجمع سغرب باز شد!، خبری مهم برای خودروسازان، اصلاح بورس سنگین خواهد بود؟؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۱۸۱۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۲۰
امروز مطالبی همچون دلار در بازار آزاد قد کشید، پیش بینی مهم برای بورس فردا ، سهامداران درازی بخوانند، سهامداران با سوت زنی به کمک بخش نظارتی سازمان بورس می‌آیند!، حکشتی بورس | افزایش سرمایه شرکت زیرمجموعه پایان یافت!، تحلیل تکنیکال دو نماد بورسی | بترانس مشکوک به تشکیل الگوی پرچم، تحلیل بنیادی کگل | رشد سود کگل چقدر بود؟، هر آنچه باید درباره مجامع بورسی بدانید، ددانا چه زمانی عرضه اولیه میشود؟؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۱۷۸۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۹
امروز مطالبی همچون جهش قیمت این خودرو در بازار، قیمت لحظه‌ای دلار و یورو در بازار، پیش بینی بورس فردا دوشنبه ۱۹ اردیبهشت، ارزش سهام عدالت همچنان بر مدار رشد، مجمع سخاش ۱۴۰۱ | ۹۰ درصد سود کل تقسیم گردید!، صف سنگین خرید در این نماد پالایشی، جزییات افزایش سرمایه چند شرکت بورسی، غسالم دوباره صعودی میشود؟ | غپینو تا کجا رشد خواهد کرد؟، سهامداران غزر بخوانند؛ در سایت نبض بورس قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۱۱۷۶۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۱۸
