کلیات
زوال عقل یک اصطلاح برای کاهش تواناییهای ذهنی است که باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره میشود. از علل دمانس میتوان آلزایمر را نام برد. زوال عقل یا دمانس یا خِرَدسودگی در پزشکی و روانپزشکی، اختلال مزمن و گاهی حاد فرایندهای روانی به علت بیماری عضوی مغز که با تغییر شخصیت و نئاندرتال شدن و موقعیتناشناسی و اختلال در حافظه و داوری و اندیشه همراه است.
شایعترین نوع دمانس، زوال عقل سالخوردگی یا بیماری آلزایمر است. از دیگر عوامل ایجاد دمانس میتوان به سکته مغزی، روانآشفتگی (دلیریوم) ناشی از سمی شدن بدن در اثر مواد مخدر و روانگردان و بیماریهای ناشایع ولی معروف مانند جنون گاوی اشاره نمود. طبق تعریف، خردسودگی عبارت است از تخریب پیش رونده کارکردهای شناختی که در زمینهای از هشیاری کامل (بدون وجود دلیریوم بسته به نوع عامل آن) بروز میکند.
دمانس یک بیماری خاص نیست. بهجای آن میتوان اصطلاح زوال عقل را بکار برد. زوال عقل به کاهش حافظه، تفکر و تواناییهای اجتماعی اشاره میکند که باعث اختلال در عملکرد روزانه میشود. زوال عقل عموماً شامل از دست رفتن حافظه میشود، از دست دادن حافظه علل مختلفی دارد؛ بنابراین از دست دادن حافظه به تنهایی، به این معنی نیست که شما دمانس را تجربه میکنید. بیماری آلزایمر شایعترین علل زوال عقل پیشرونده در افراد مسن است.
علائم زوال عقل
در حالی که علائم این پدیده میتواند به شدت متفاوت باشد، حداقل دو مورد از عملکرد ذهنی اصلی زیر باید به طور معنی داری تحت تاثیر دمانس قرار گیرد:
حافظه
ارتباطات و زبان
توانایی تمرکز و توجه
استدلال و قضاوت
ادراک بصری
افراد مبتلا به زوال عقل ممکن است با حافظه کوتاه مدت مانند پیدا کردن کیف پول، پرداخت صورتحساب، برنامهریزی، تهیه غذا، به یاد آوردن وقت ملاقات یا سفر مشکلاتی داشته باشند. بسیاری از دمانسها پیشرونده هستند. بدین معنا که شروع علائم به آرامی است و به تدریج و با گذشت زمان، علائم بدتر میشوند.
علائم دمانس با توجه به علل این پدیده متفاوت است، اما علائم و نشانههای رایج عبارتاند از:
از دست دادن حافظه
دشواری ارتباط برقرار کردن یا پیدا کردن کلمات
دشواری استدلال یا حل مسئله
دشواری انجام وظایف پیچیده
دشواری در برنامهریزی و سازماندهی
دشواری هماهنگی و عملکرد حرکتی
سردرگمی و عدم تمرکز
افسردگی
اضطراب
رفتار نامناسب
پارانویا
تحریک پذیری
هذیان گویی
علل زوال عقل
زوال عقل ناشی از آسیب به سلولهای مغزی است. آسیب به سلولهای مغزی باعث کاهش توانایی ارتباطی سلولهای مغز میشود. هنگامی که سلولهای مغز قادر به برقراری ارتباط طبیعی نیستند، تفکر، رفتار و احساسات تحت تأثیر قرار میگیرد.
انواع دمانس
انواع دمانسهایی که پیشرفت میکنند و قابل برگشت نیستند عبارتاند از:
بیماری آلزایمر: در افراد بالای ۶۵ سال، بیماری آلزایمر شایعترین علل زوال عقل است. اگر چه علت بیماری آلزایمر شناخته شده نیست، اغلب در مغز افراد مبتلا به آلزایمر پلاکهایی یافت میشود. پلاکها یک توده پروتئینی به نام بتا آمیلوئید هستند. بعضی از عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در افراد آلزایمر ایجاد کند.
دمانس عروقی: این پدیده نیز از علل زوال عقل در اثر آسیب رسیدن به عروقهایی است که خون را به مغز میرسانند. مشکلات عروق خونی ممکن است ناشی از سکته مغزی یا سایر بیماریهای خونی باشد. آسیب به سلولهای گیجگاهی: این دسته، گروهی از بیماریها شامل تخریب سلولهای عصبی در قسمتهای جلویی و مرکزی مغز هستند. این مناطق معمولاً با شخصیت، رفتار و زبان مرتبط هستند که با علائم زوال عقل مشخص میشود. مطالعات انجام شده روی افراد ۸۰ ساله و مبتلا به زوال عقل نشان میدهد که بسیاری از آنها دارای ترکیبی از بیماری آلزایمر و دمانس عروقی بودند.
یک مطالعه جدید نشان می دهد که کاهش در حس بویایی افراد می تواند از دست دادن عملکرد ذهنی آنها را پیش بینی کند و هشداری در مورد تغییرات ساختاری در مغز که در بیماری آلزایمر مهم هستند باشد.
کد خبر: ۱۱۳۲۶۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۱۰
کد خبر: ۱۱۲۹۰۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۹
زوال عقل بر توانایی بسیاری از افراد برای تفکر، یادآوری خاطرات و عملکرد مغز تأثیر می گذارد.
کد خبر: ۱۱۲۸۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۳
یافتههای ما نشان میدهد که مصرف متوسط قهوه و چای بهطور جداگانه یا ترکیبی با کاهش خطر سکته مغزی و زوال عقل مرتبط است.
کد خبر: ۱۱۲۶۵۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۵
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند و زنان احتمالا دو برابر بیش از مردان تحت تاثیر این اختلال قرار دارند.
کد خبر: ۱۱۲۶۲۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۰۴
کد خبر: ۱۱۲۴۹۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۷
متخصصان با بررسیهای انجام شده در مورد ارتباط ویتامین D و خطر زوال عقل دریافتند: سطح پایین ویتامین D با حجم کمتر مغز و افزایش خطر زوال عقل و سکته مرتبط است همچنین تجزیه و تحلیل ژنتیکی از اثر علّی کمبود ویتامین D و زوال عقل حمایت میکند.
کد خبر: ۱۱۲۴۶۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۲۵
تحقیقات نشان میدهد که ارتباط بین سرعت راه رفتن و کاهش عملکرد ذهنی ممکن است به دلیل کوچک شدن هیپوکامپ سمت راست مغز باشد، بخشی از مغز که وظیفه یادگیری، خاطرات و توانایی یافتن راه را بر عهده دارد.
کد خبر: ۱۱۲۲۸۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۶
کد خبر: ۱۱۲۲۶۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۱۵
بر اساس تحقیقات جدید، ۷ عادت سالم سبک زندگی ممکن است در کاهش خطر زوال عقل در افرادی که دارای بالاترین خطر ژنتیکی هستند، نقش داشته باشد.
کد خبر: ۱۱۲۱۵۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۳/۰۹
نشانههای این بیماری معمولاً تدریجی شروع میشوند. مثلاً بسیاری از مبتلایان در شروع بیماری، فقط اتفاقات اخیر را فراموش میکنند یا در انجام کارهای روزمره دچار مشکل میشوند. بعضی علائم دیگر هم ممکن است در مبتلایان بروز پیدا کند
حتی ۳۰سالهها هم میتوانند به آلزایمر مبتلا شوند و نشانههای زودرسبودن بیماری را بروز دهند. تجربه هم نشان داده که سرعت پیشرفت بیماری در جوانترها در مقایسه با بیماران سالمند بیشتر است و اثرات مخرب بیشتری ایجاد میکند.
کد خبر: ۱۱۱۹۸۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۳۰
کد خبر: ۱۱۱۵۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۱
نتایج یک مطالعه تخصصی نشان می دهد که اکثریت مردم از علائم احتمالیِ اولیه آلزایمر آگاه نیستند.
کد خبر: ۱۱۱۰۰۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۶
هیچ درمان موثری برای بیماری آلزایمر وجود ندارد، اما محققان امیدوارند که فاکتورهای پرخطر اولیه را که پزشکان می توانند برای پیشگیری یا کُند کردن پیشرفت آن هدف قرار دهند، شناسایی کنند.
کد خبر: ۱۱۰۷۷۷۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۴
از دست دادن حافظه یکی از نشانههای اصلی زوال مغز و زوال عقل است.
کد خبر: ۱۱۰۶۸۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۸
کد خبر: ۱۰۹۰۵۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۹
تحقیقات جدید نشان می دهد که چگونه ورزش با کاهش التهاب از افراد مسن در مقابل زوال شناختی محافظت می کند.
کد خبر: ۱۰۹۰۱۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۷
متخصصان تغذیه همواره تاکید دارند که داشتن رژیم غذایی متعادل به حفظ سلامت و بهبود عملکرد حافظه کمک میکند.
کد خبر: ۱۰۸۷۳۰۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۲۲
پژوهشی جدید نشان میدهد که نشانههای بیماری آلزایمر را میتوان زودهنگام و پیش از آشکار شدن علایم قابلتوجه تشخیص داد.
کد خبر: ۱۰۸۲۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۲
به گفته محققان، داشتن یک رژیم غذایی مناسب مغر می تواند به بهبود عملکرد مغز و سلامت قلب کمک کند. جایگزینی غذاهای چرب و فرآوری شده با غلات کامل و سبزیجات سالم می تواند احساس سلامتی را حفظ کند.
کد خبر: ۱۰۷۷۳۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۹