کلیات
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که گاهی اوقات هوش ماشینی نامیده میشود، به هوشمندی نشاندادهشده بهوسیله ماشینها در شرایط مختلف، اطلاق میشود که در مقابل هوش طبیعی در انسانها قرار دارد؛ به عبارت دیگر، هوش مصنوعی به سامانههایی گفته میشود که میتوانند واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله، درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرایندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را به عنوان (دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند) تعریف کردهاند.
هوش مصنوعی را باید گستره پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست. ریشهها و ایدههای اصلی آن را باید در فلسفه، زبانشناسی، ریاضیات، روانشناسی، عصبشناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینهسازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیستشناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.
از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی میتوان به C++ ، C# Lisp ، prolog ، java ، python و.. میتوان اشاره کرد
یک «عامل هوشمند» سامانهای است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش میدهد. جان مکارتی که واژه هوش مصنوعی را در سال ۱۹۵۶ استفاده نمود، آن را «دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند» تعریف کردهاست.
هوش مصنوعی در علم پزشکی امروزه به دلیل گسترش دانش و پیچیدهتر شدن فرایند تصمیمگیری، استفاده از سامانههای اطلاعاتی به خصوص سامانههای هوش مصنوعی در تصمیمگیری، اهمیت بیشتری یافتهاست. گسترش دانش در حوزهٔ پزشکی و پیچیدگی تصمیمات مرتبط با تشخیص و درمان - به عبارتی حیات انسان - توجه متخصصین را به استفاده از سامانههای پشتیبان تصمیمگیری در امور پزشکی جلب نمودهاست. به همین دلیل، استفاده از انواع مختلف سامانههای هوشمند در پزشکی رو به افزایش است، به گونهای که امروزه تأثیر انواع سامانههای هوشمند در پزشکی مورد مطالعه قرار گرفتهاست.
هوش مصنوعی توسط فلاسفه و ریاضیدانانی نظیر جرج بول که اقدام به ارائهٔ قوانین و نظریههایی در مورد منطق نمودند، مطرح شده بود. با اختراع رایانههای الکترونیکی در سال ۱۹۴۳، هوش مصنوعی، دانشمندان آن زمان را به چالشی بزرگ فراخواند. در این شرایط، چنین بهنظر میرسید که این فناوری قادر به شبیهسازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.
با وجود مخالفت گروهی از متفکّرین با هوش مصنوعی که با تردید به کارآمدی آن مینگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشینهای شطرنج باز و دیگر سامانههای هوشمند در صنایع گوناگون شدیم.
حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی در یک کارگاه آموزشی در کالج دارتموت در سال ۱۹۵۶ متولد شد. شرکت کنندگان آلن نیول (دانشگاه کارنگی ملون)، هربرت سیمون (دانشگاه کارنگی ملون)، جان مککارتی (مؤسسه فناوری ماساچوست)، ماروین منسکی (مؤسسه فناوری ماساچوست) و آرتور ساموئل (آی بی ام) از بنیانگذاران و رهبران پژوهش در زمینه هوش مصنوعی شدند.
آنها به همراه دانشجویانشان برنامههایی نوشتند که مطبوعات آن را «شگفتآور» توصیف میکردند، رایانهها استراتژیهای بردِ بازی چکرز را فرامیگرفتند، سوالاتی در جبر حل میکردند، قضیههای منطقی اثبات میکردند، و انگلیسی صحبت میکند. در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی وزارت دفاع آمریکا سرمایهگذاریهای سنگینی در حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی انجام میداد، در آن دهه آزمایشگاههای فراوانی در سراسر جهان تأسیس شد. بنیانگذاران هوش مصنوعی در مورد آینده خوشبین بودند: هربرت سیمون پیشبینی کرد «ماشینها ظرف بیست سال قادر به انجام هر کاری هستند که یک انسان میتواند انجام دهد». ماروین مینسکی، نوشت: «در طی یک نسل … مسئله هوش مصنوعی اساساً حل خواهد شد»
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان یک دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت در این زمینه از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شد. (مرجع۱) بیشتر کارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازیها و نیز اثبات قضیههای ریاضی با کمک رایانهها بود. در آغاز چنین به نظر میآمد که رایانهها قادر خواهند بود چنین فعالیتهایی را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی کشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین روش برای حل آنها به انجام رسانند.
اصطلاح هوش مصنوعی برای اولین بار توسط جان مککارتی (که از آن بهعنوان پدر علم و دانش تولید ماشینهای هوشمند یاد میشود) استفاده شد. وی مخترع یکی از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی به نام لیسپ (به انگلیسی: lisp) است. با این عنوان میتوان به هویت رفتارهای هوشمندانه یک ابزار مصنوعی پی برد. (ساختهٔ دست بشر، غیرطبیعی، مصنوعی) حال آنکه هوش مصنوعی به عنوان یک اصطلاح عمومی پذیرفته شده که شامل محاسبات هوشمندانه و ترکیبی (مرکب از مواد مصنوعی) است.
از اصطلاح "Strong and Weak AI" میتوان تا حدودی برای معرفی ردهبندی سامانهها استفاده کرد.
آزمون تورینگ
آزمون تورینگ آزمونی است که توسط آلن تورینگ در سال ۱۹۵۰ در نوشتهای به نام «محاسبات ماشینی و هوشمندی» مطرح شد. در این آزمون شرایطی فراهم میشود که شخصی با ماشینی تعامل برقرار کند و پرسشهای کافی برای بررسی اقدامات هوشمندانهٔ ماشین، از آن بپرسد. چنانچه در پایان آزمایش نتواند تشخیص دهد که با انسان یا با ماشین در تعامل بودهاست، آزمون با موفقیت انجام شدهاست. تاکنون هیچ ماشینی از این آزمون با موفقیت بیرون نیامده است. کوشش این آزمون برای تشخیص درستی هوشمندی یک سامانه است که سعی در شبیهسازی انسان دارد.
تعریف و طبیعت هوش مصنوعی
سامانه یک خودروی بدون راننده میتواند از یک شبکه عصبی استفاده کند تا بتواند تشخیص دهد که کدام قسمت از تصاویر میتواند با تصویر یک انسان تطابق داده شود، و سپس آن قسمت را به شکل یک مستطیل با حرکت آهسته شبیهسازی کند که باید از برخورد با آن خودداری شود.
هنوز تعریف دقیقی برای هوش مصنوعی که مورد توافق دانشمندان این علم باشد ارائه نشدهاست و این به هیچ وجه مایهٔ تعجب نیست. چرا که مقولهٔ مادر و اساسیتر از آن، یعنی خود هوش هم هنوز بهطور همهجانبه و فراگیر تن به تعریف ندادهاست. در واقع میتوان نسلهایی از دانشمندان را سراغ گرفت که تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سؤال عمده نمودهاند که: هوش چیست؟
اما اکثر تعریفهایی که در این زمینه ارائه شدهاند بر پایه یکی از ۴ باور زیر قرار میگیرند:
- سامانههایی که بهطور منطقی فکر میکنند
- سامانههایی که بهطور منطقی عمل میکنند
- سامانههایی که مانند انسان فکر میکنند
- سامانههایی که مانند انسان عمل میکنند (مرجع۱)
شاید بتوان هوش مصنوعی را اینگونه توصیف کرد: «هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه این که چگونه رایانهها را میتوان وادار به کارهایی کرد که در حال حاضر انسانها آنها را صحیح یا بهتر انجام میدهند» (مرجع۲). هوش مصنوعی به هوشی که یک ماشین از خود نشان میدهد یا به دانشی در کامپیوتر که سعی در ایجاد آن دارد گفته میشود. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را «دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند» تعریف کردهاند. یک عامل هوشمند، ساماندهی است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را بالا میبرد.
اینکه هوش مصنوعی چیست و چه تعریفی میتوان از آن بیان نمود؟ مبحثی است که تاکنون دانشمندان به یک تعریف جامع در آن نرسیدهاند و هریک تعریفی را ارائه نمودهاند که در زیر نمونهای از این تعاریف آمدهاست.
- هنر ایجاد ماشینهایی که وظایفی را انجام میدهند که انجام آنها توسط انسانها نیاز به هوش دارد (کورزویل- ۱۹۹۰)
- مطالعهٔ استعدادهای ذهنی از طریق مدلهای محاسباتی (کارنیاک و مک درموت - ۱۹۸۵)
- مطالعهٔ اینکه چگونه رایانهها را قادر به انجام اعمالی کنیم که در حال حاضر، انسان آن اعمال را بهتر انجام میدهد. (ریچ و نایت -۱۹۹۱)
- خودکارسازی فعالیتهایی که ما آنها را به تفکر انسانی نسبت میدهیم. فعالیتهایی مثل تصمیمگیری، حل مسئله، یادگیری و … (بلمن -۱۹۷۸)
- تلاشی نو و مهیج برای اینکه رایانهها را قادر به فکر کردن کنیم. ماشینهایی با فکر و حس تشخیص واقعی (هاگلند-۱۹۸۵)
- یک زمینهٔ تخصصی که به دنبال توضیح و شبیهسازی رفتار هوشمندانه به وسیلهٔ فرایندهای رایانهای است. (شالکوف -۱۹۹۰)
- مطالعه محاسباتی که درک، استدلال و عمل کردن را توسط ماشینها را ممکن میسازد. (وینستون - ۱۹۹۲)
- توانایی دست یافتن به کارایی در حد انسان در همهٔ امور شناختی توسط رایانه (آلن تورینگ – ۱۹۵۰)
- هوش مصنوعی دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند و به خصوص برنامههای رایانهای هوشمند است. هوش مصنوعی با وظیفه مشابه استفاده از رایانهها برای فهم چگونگی هوش انسان مرتبط است، اما مجبور نیست خودش را به روشهایی محدود کند که بیولوژیکی باشند. (جان مککارتی – ۱۹۸۰)
هوشمندی مفهومی نسبی دارد و نمیتوان محدوده صحیحی را برای ارائه تعریف از آن مشخص نمود. رفتاری که از نظر یک فرد هوشمند به نظر میرسد؛ ممکن است برای یک فرد دیگر اینگونه به نظر نرسد. اما در مجموع خصوصیات زیر قابلیتهای ضروری برای هوشمندی است:
- پاسخ به موقعیتهای از قبل تعریف نشده با انعطاف بسیار بالا و بر اساس بانک دانش
- معنا دادن به پیامهای نادرست یا مبهم
- درک تمایزها و شباهتها
- تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجهگیری
- توانمندی آموختن و یادگرفتن
- برقراری ارتباط دوطرفه
به فرض اینکه تعاریف بالا را از هوشمندی بپذیریم، موارد زیر فهرستی است از وظایفی که از یک سامانه هوشمند انتظار میرود و تقریباً اکثر دانشمندان هوش مصنوعی بر آن توافق نظر دارند به شرح زیر است:
- تولید گفتار
- تشخیص و درک گفتار (پردازش زبان طبیعی انسان)
- دستورپذیری و قابلیت انجام اعمال فیزیکی در محیط طبیعی و مجازی
- استنتاج و استدلال
- تشخیص الگو و بازشناسی الگو برای پاسخ گویی به مسائل بر اساس دانش قبلی
- شمایلی گرافیکی یا فیزیکی جهت ابراز احساسات و عکسالعملهای ظریف
- سرعت عکسالعمل بالا
در نوزدهمین سمپوزیوم بین المللی روابط عمومی؛
محمد جواد خلیلی، مشاور مدیرعامل و مدیر گروه روابط عمومی شرکت ملی صنایع مس ایران در نوزدهمین دوره سمپوزیوم بین المللی روابط عمومی و بیستمین دوره جشنواره برترین های روابط عمومی ایران به عنوان «مدیر برتر روابط عمومی» کشور انتخاب شد.
کد خبر: ۱۲۰۹۹۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۲
نوزدهمین دوره سمپوزیوم بینالمللی روابط عمومی و بیستمین جشنواره برترینهای روابطعمومی ایران، دکتر بیژن عباسیآرند مدیرعامل ایرانسل را به عنوان «مدیر ارشد ارتباط گستر» ایران شناخت. همچنین روابط عمومی ایرانسل در این مراسم، نشان ویژه «روابط عمومی دیجیتال و سرآمد در کاربرد هوش مصنوعی » را دریافت کرد.
کد خبر: ۱۲۰۹۷۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۱
جنگ افزار
برخی رسانههای غربی، از تجهیز پهپادهای ایران به هوش مصنوعی خبر دادند و آن را چالشی برای رژیم اسرائیل خواندند. گزارشی از جزئیات ماجرا که با ادعاهایی نیز همراه شده، با زیرنویس فارسی میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۰۹۵۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۰
محققان توصیه میکنند که کاربران از تایپ لمسی استفاده کنند. در این صورت، میزان تشخیص تکتک کلیدها کاهش مییابد و هوش مصنوعی نمیتواند رمز عبور شما را سرقت کند.
کد خبر: ۱۲۰۹۱۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
بسته خبری آموزشی مدرسه آنلاین؛
در بسته زیر اخبار و محتواهای آموزشی پیرامون «آیا محتوای درسی کلاس اولیها تغییر می کند؟»، «فیلم/ اجرای نسخه کیک از آهنگ یاردبستانی من»، «تصاویر مدرسه ای که میرزا کوچک جنگلی در آن درس می خواند»، «نیت کن و فال این هفتهت رو از خواجهی شیراز بگیر»، «عکس/چیزی که این دانش آموز تو برگه امتحانی نوشته آدمو از خنده منفجر می کنه»، «چشمهای تیزبین فقط میتونن آووکادو با هستۀ قلبی رو پیدا کنن»، «فیلم خفتگیری وحشیانه و حیوانی از یک زن در خیابان»، «ببینید این دانشآموزان چطوری به روشهای مختلف تقلّب میکنن؛ به عقل جنّم نمیرسه+فیلم»، «با بچههایی که حرف گوش کن نیستند چه کار کنیم؟»، « هوش مصنوعی ، بیغیرتی عربها را تصویرسازی کرد»، «فیلم/لوکیشنهای جذاب هری پاتر در کجا ضبط شده اند؟»، «همسر اکبر رحیمی کیست؟ معرفی بیوگرافی خانواده اکبر رحیمی»، «متن مهراب قاسم خانی بمناسبت تولدش»، «فیلم/ استدلال عجیب برخی دختران برای ازدواج با شوهر ثروتمند اما خیانتکار» را با کلیک بر تیتر آن بخوانید.
کد خبر: ۱۲۰۹۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
ایرانسل با اعلام فراخوان، از صاحبان کسبوکار و صاحبان ایدههای نوآور در زمینههای مرتبط با هوش مصنوعی و فناوریهای نوظهور در توسعه سبک زندگی دیجیتال، دعوت به همکاری میکند.
کد خبر: ۱۲۰۹۰۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۸
لطیفی خبر داد:
رئیس سازمان امور اداری و استخدامی از تشکیل شورای ملی هوش مصنوعی در دولت خبر داد که یکی از بخشهای آن هوشمندسازی دولت است.
کد خبر: ۱۲۰۸۹۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۷
چین از اولین مزرعه عمودی مجهز به هوش مصنوعی در جهان با ۲۰ طبقه رونمایی کرد.
کد خبر: ۱۲۰۸۵۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۵
یک جراح چشم گفت: GPT-۴ یک مجموعه داده جعلی از صدها بیمار را در عرض چند دقیقه ایجاد کرده و این اتفاق یک تجربه غافلگیر کننده و در عین حال ترسناک برای او بوده است.
کد خبر: ۱۲۰۷۶۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۰
طبق آخرین اظهارات وزیر ارتباطات، در قانون برنامه هفتم توسعه، وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی مکلف به تهیه سند هوش مصنوعی شدهاند و بر این اساس به همه دستگاهها تکلیف شده ظرف سال اول برنامه، برای استفاده حداکثری از هوش مصنوعی برنامه خود را تدوین و به تصویب هیأت وزیران برسانند.
کد خبر: ۱۲۰۷۴۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۹
بانک مرکزی اروپا:
کد خبر: ۱۲۰۷۳۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۸
رایانهها با مهندسی معکوس سابقههای فسیلی، علتهای بروز یک فاجعه بزرگ و انقراض دایناسورها را شناسایی کردند.
کد خبر: ۱۲۰۷۰۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۷
پوتین هشدار داد، به غرب نباید اجازه داده شود تا انحصار خود را در فضای هوش مصنوعی توسعه دهد و ادامه داد: استراتژی بسیار بلندپروازانه روسیه برای توسعه هوش مصنوعی به زودی تصویب خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۰۶۵۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۴
دهمین دوره مسابقات بین المللی رباتیک و هوش مصنوعی رباتیک و فیراکاپ ایران در حال برگزاری است؛ در این دوره از مسابقات که در سالن ملل نمایشگاه بینالمللی آفتاب در حال برگزاری است، تیمهای در لیگهای خودروهای خودران، نوآوری، شبیه سازی خودروهای خودران، خانه هوشمند، جنگنده هوشمند، رباتهای امداد و مدیریت بحران، رباتهای ورزشی، ماموریت غیر ممکن و رباتهای پرنده در حال رقابت هستند.
کد خبر: ۱۲۰۶۲۸۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۰۲
کد خبر: ۱۲۰۵۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۳۰
مدیرعامل ایرانسل در افتتاحیه بوتکمپ «آیندهسازان دیجیتال» و در جمع دانشجویان برتر، نقش ایرانسل را در پرورش و توسعه استعدادهای حوزه ارتباطات و فناوریاطلاعات، تشریح کرد.
کد خبر: ۱۲۰۵۴۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۸
کد خبر: ۱۲۰۵۲۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۷
کارشناسان میگویند هوش مصنوعی قادر است کارهایی با وظایف قابل پیشبینی را انجام دهد. اما چطور میتوان از تسخیر بازار کار توسط هوش مصنوعی جلوگیری کرد؟
کد خبر: ۱۲۰۵۲۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۷
یک هوش مصنوعی شیمیدان جدید ساخته شده است که میتواند تولید اکسیژن را از یخهای موجود در کره مریخ آن هم بدون دخالت انسان امکانپذیر کند.
کد خبر: ۱۲۰۴۶۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۳
کد خبر: ۱۲۰۴۵۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۸/۲۳