کلیات
آنفولوانزا ( Influenzas) یا گریپ (: Grippe) بیماری واگیردار است که توسط نوعی ویروس آرانای یا بیماری تی از خانواده ارتومیکسوویریده ایجاد میشود. این نوع ویروسها در پرندگان و پستانداران بیماری ایجاد میکند. که در ریه قرار میگیرد.
این بیماری باعث عفونت حاد دستگاه تنفسی میشود که با سردرد ناگهانی، درد ماهیچه، تب و ضعف و بیحالی شدید نمایان میشود. سه نوع از ویروس آنفلوانزا به نامهای آ (A)، ب (B)، ث (C) وجود دارد. نوع آ در انسان و حیوانات، نوع ب در انسان و پستانداران و نوع ث فقط در انسان دیده میشود. در کمیته بینالمللی طبقهبندی ویروسها (ICTV)، ویروس نوع د (D) نیز در این خانواده مشاهده میشود.
در حالت معمولی دورهٔ بیماری ۳ تا ۴ روز است. بیماری آنفلوانزا یک عفونت تنفسی کوتاهمدت ولی تا اندازهٔ شدید را در همهٔ افراد، به ویژه بالغین ایجاد میکند و در افراد سالمند و کودکان و افراد دارای بیماری زمینهٔ قلبی-تنفسی، تهدیدکننده است و اگر کنترل نشده و تحت نظر گرفته نشود، ممکن است منجر به مرگ شود.
تاریخچه بیماری
در قرن بیستم، دنیاگیری بیماری آنفلوانزای اسپانیایی در سال ۱۹۱۸، حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ کشاند. آنفلوانزای اسپانیایی یکی از مرگبارترین وقایع بیماری در تاریخ بشر به حساب میآید. دنیاگیریهای بعدی بسیار خفیفتر بودند. آنفلوانزای آسیایی در سال ۱۹۵۸، عامل مرگ حدود ۲ میلیون نفر، و آنفلوانزای هنگ کنگی در سال ۱۹۶۸ عامل مرگ حدود ۱ میلیون نفر بودند. تا امروز آمار مرگ و میر یک سیر نزولی را طی کردهاست. به این صورت که در آغاز فعالیت این ویروس، مرگهای دستهجمعی حتی ۴۰ میلیون نفر در یک سال گزارش شدهاست، اما به مرور کاهش یافت. امروزه گونههای جدیدتر این ویروس، مانند آنفلوانزای پرندگان، یا آنفلوانزای خوکی نیز، ظهور کردهاند.
افرادی که در معرض آنفلوانزا هستند
بیماریهایی چون قلبی، ریوی، کلیوی، دیابت، آسم، بارداری و کهنسالی امکان مبتلا شدن افراد به آنفلوانزا را افزایش میدهند. همچنین کودکان به علت سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند. چون این ویروس از طریق تنفسی انتقال مییابد در مکانهای عمومی امکان انتقال آن بیشتر است. آلودگی از انسان به انسان است و از پرندگان به انسان، یا از تخممرغ به انسان نمیباشد.
علائم بیماری
علائم بیماری میتواند خفیف یا شدید باشد. تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی از جمله کمردرد، خستگی، سرفه (که ممکن است با خلط همراه باشد)، گلودرد، ایجاد زخمهایی داخل دهان-بینی-روی سطح پوست، خشونت صدا، استفراغ و حالت تهوع، خارش بدن و کوفتگی از علایم شایع بیماری هستند. این علائم معمولاً دو روز پس از مواجهه با ویروس بروز میکنند و معمولاً کمتر از یک هفته باقی میمانند. با این حال سرفهکردن ممکن است بیش از دو هفته مشاهده شود.
آنفلوانزا در تمام سنین به غیر از دوران شیرخوارگی دیده میشود. حالت تهوع و استفراغ ممکن است در کودکان مشاهده شود، اما در بزرگسالان متداول نیست. شیوع ناگهانی انواع مختلف آنفلوانزا تقریباً در فصلهای سرد سال رخ میدهد و شدت آنها متفاوت است. علایم مشابه سرماخوردگی به همراه درد عضلانی و بیحالی، در حدی که بیمار توان بیرون آمدن از تخت را ندارد، از علایم تفریق آنفلوانزا از دیگر بیماریهای تنفسی عفونی است.
تقریباً ۳۳٪ از افراد مبتلا به بیماری آنفلوانزا فاقد علائم این بیماری هستند.
پدیداری علائم آنفلوانزا ممکن است یک یا دو روز پس از ابتلا بهطور کاملاً ناگهانی آغاز شود. معمولاً لرز و بدندرد نخستین نشانهها هستند، اما بروز تب نیز از علائم رایج در آغاز ابتلا به بیماری است و دمای بدن به بازهٔ ۳۸ تا ۳۹ درجهٔ سانتیگراد (حدود ۱۰۰ تا ۱۰۳ درجهٔ فارنهایت) میرسد. بسیاری از افراد به اندازهای بیمار میشوند که چندین روز در بستر میمانند، و دردها و تیر کشیدنهایی را در سراسر بدن خود تجربه میکنند که در پشت بدن و پاها دردناکترند.
علائم آنفلوانزا
- تب و لرز
- سرفه
- گرفتگی بینی
- آبریزش بینی
- گلودرد
- گرفتگی صدا
- گوشدرد
- درد ماهیچه
- خستگی
- سردرد
- تحریک و آبریزش چشم
- قرمزی چشمها، گرگرفتگی پوست (بهویژه صورت)، دهان، گلو و بینی
| نشانه: | حساسیت | ویژگی |
|---|---|---|
| تب | ۶۸–۸۶٪ | ۲۵–۷۳٪ |
| سرفه | ۸۴–۹۸٪ | ۷–۲۹٪ |
| گرفتگی بینی | ۶۸–۹۱٪ | ۱۹–۴۱٪ |
|
|
||
- جوشهای پتشی
- در کودکان، علائم گوارشی مانند استفراغ، اسهال، و درد شکمی (ممکن است در کودکان مبتلا به آنفلوانزای نوع ب، شدیدتر باشد)
ممکن است در مراحل اولیهٔ ابتلا، تمایز دادن سرماخوردگی و آنفلوانزا از یکدیگر سخت باشد. علائم آنفلوانزا ترکیبی از نشانههای سرماخوردگی و سینهپهلو، بدندرد، سردرد و کوفتگی هستند. در افراد بالغ، معمولاً اسهال از جمله علائم آنفلوانزا محسوب نمیشود. اگرچه این نشانه در برخی موارد ابتلا به «آنفلوانزای پرندگان» H5N1 دیدهشده و همچنین در کودکان میتواند یکی از علائم بیماری باشد. علائم و نشانههایی که بهطور موثق در مبتلایان به بیماری آنفلوانزا دیده شدهاند در جدول روبرو آمدهاند.
ترکیب ویژهٔ تب و سرفه بهعنوان مهمترین عامل برای پیشبینی ابتلا به بیماری آنفلوانزا تشخیص داده شدهاست؛ با افزایش دمای بدن به بیشتر از ۳۸ درجهٔ سانتیگراد (۱۰۰ درجهٔ فارنهایت)، دقت در تشخیص نیز افزایش مییابد. دو پژوهش با موضوع تجزیه و تحلیل تصمیم نشان دادهاند که در طول همهگیری محلی بیماری آنفلوانزا، میزان شیوع بیش از ۷۰٪ خواهد بود. در طول فصل آنفلوانزا و تا زمانی که میزان شیوع بیماری بالاتر از ۱۵٪ است، حتی در شرایط نبود همهگیری محلی، تشخیص بیماری در افراد مسن میتواند موجه باشد.
مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحدهٔ آمریکا (CDC) خلاصهای بهروز از آزمونهای آزمایشگاهی موجود را نگهداری میکند. بهگفتهٔ این مرکز، آزمایشهای تشخیصی سریع در مقایسه با آزمون کشت ویروسی دارای حساسیت ۵۰ تا ۷۰٪ و ویژگی ۹۰ تا ۹۵٪ هستند.
در برخی موارد، آنفلوانزا میتواند باعث بیماریهای شدیدی شامل سینهپهلوی ویروسی اولیه یا سینهپهلوی باکتریایی ثانویه شود. نشانهٔ مشهود این بیماری سختی در تنفس است. علاوه بر این، در مواردی که بهنظر میرسد یک کودک (یا احتمالاً یک فرد بالغ) رو به بهبود است و سپس بیماری به یکباره پسرفت کرده و فرد دچار تب بالا میشود، از آنجا که این پسرفت میتواند ناشی از سینهپهلوی باکتریایی باشد، یک نشانهٔ خطر محسوب میشود.
در بعضی اوقات ممکن است آنفلوانزا بهطریقی غیرعادی نمود پیدا کند، مثلاً در افراد مسن ممکن است گیجی و پریشانی دیده شود، یا در افراد جوان بهشکل یک نشانگان مشابه سپتیسمی پدیدار شود.
علائم هشدار اضطراری
- تنگی نفس
- درد قفسهسینه
- گیجی
- کنفوزیون
- استفراغ مفرط
- علائمی از آنفلوانزا که بهبود مییابند، اما سپس با بروز تب بالا و سرفهٔ شدید پسرفت میکنند. (میتواند نشانگر سینهپهلوی باکتریایی باشد)
- رنج کبود
- تب بالا یا راش.
- ناتوانی از نوشیدن مایعات
نشانههای کمبود آب در بدن
- ناتوانی در قورت دادن مایعات
- (در نوزادان) پوشکها بسیار کمتر از مواقع عادی خیس شود.
- (در نوزادان) عدم مشاهدهٔ اشک بههنگام گریه.
علل بیماری
ویروسهای عامل آنفلوانزا از سرده ارتومیکسوویریده هستند. شامل ویروس آنفلوانزای A، ویروس آنفلوانزای B و ویروس آنفلوانزای C. این ویروسها معمولاً از طریق هوا یا عطسه گسترش مییابند و باور بر این است که این روش در فواصل نسبتاً کوتاه رخ میدهد. همچنین توسط تماس با سطوح آلوده به ویروس و سپس تماس دست با چشم یا دهان نیز ممکن است منتقل شود.همچنین فرد پیش، یا در طی مدت زمانی که بیمار است، میتواند سبب آلودهشدن دیگران شود.
عوارض بیماری
هرچند دورهٔ معمولی بیماری ۳ تا ۴ روز است اما چون در جریان آنفلوانزا میکروبهای دیگری به بدن حمله میکنند از اینرو سبب پیدایش عفونتهای ثانوی به خصوص در دستگاه تنفس هم میگردند. این بدان معنا است که آنفلوانزا مقاومت بدن را کم کرده و آن را برای دچار شدن به بیماریهای دیگر آماده میسازد. به کار بردن ماسک، شستن مکرر دستها، گندزدایی هوای اتاق بیماران، و جدا کردن سریع مبتلایان از افراد سالم، تا حدی مانع شیوع آنفلوانزا میشود.
پیشگیری و درمان
شستن مکرر دستان سبب کاهش خطر عفونت میشود زیرا ویروس توسط صابون غیرفعال میشود. استفاده از ماسک پزشکی نیز مفید است. .بجز رعایت اصول بهداشتی، یکی از مهمترین توصیههای پزشکان در مورد پیشگیری از ابتلا به این ویروس، تزریق واکسن است. بسیاری از واکسنها تأثیر دورهای دارند زیرا این ویروس تغییراتی در ساختار آنتیژنی خود، که ممکن است به صورت خفیف یا شدید باشد، ایجاد میکند. بهترین زمان برای تزریق واکسن، اواخر فصل تابستان میباشد. واکسنی که اکنون در جامعه انسانی استفاده میشود علیه دو سروتیپ از آنفلوانزا نوع A و آنفلوانزای نوع B ایمنی ایجاد میکند. اما بهتازگی دو گروه از پژوهشگران آمریکایی، در تحقیقاتی جداگانه موفق شدهاند واکسنی را بسازند که به بخشی از ویروس آنفلوانزا که در تمام گونهها یکسان است، حمله میکند.
ویروس آنفلوانزا را میتوان مثل یک آب نبات چوبی در نظر گرفت که یک سر و یک پایه دارد که در سر ویروس پروتئینی به نام هماگلوتینین قرار دارد. محققان اینبار برخلاف گذشته به جای سر، به پایه مولکول حمله کردهاند، جایی که در تمام گونههای ویروس آنفلوانزا ثابت است و بسیار کمتر دچار جهش میشود. نتایج تحقیق این دو گروه پژوهشی که منتشر شده، نشان از موفقیت این واکسن جدید دارد.
داروهای ضدویروس مانند مهارکنندههای نورآمیدیناز مثل اسلتامیویر برای درمان آنفلوانزا بکار رفتهاند. اما بهنظر میرسد که مزایای آنها برای سلامتی بیشتر از خطرات استفاده از آنها نمیباشد. .هیچ مزایایی برای این داروها در افراد مبتلا به سایر مشکلات سلامتی مشاهده نشدهاست. داروهای آمانتادین و ریمانتادین در درمان آنفلوانزا مؤثر میباشند ولی فقط بر آنفلوانزای نوع A مؤثر میباشند ولی مشکلاتی مثل مقاومت ویروس آنفلوانزا به داروی آمانتادین و عوارض خفیف نورولوژیک شامل بی خوابی، و از دست دادن تمرکز را به همراه دارد. داروی ریمانتادین سمیت کمتری دارد ولی اثر کمتری نسبت به آمانتادین دارد. به همین خاطر در بیشتر نقاط جهان داروی مجاز شناخته نشدهاست. ناپروکسن نسخه برداری آرانای ویروس آنفلوانزا، در داخل سلول میزبان را متوقف میسازد و اثر ضد ویروس آنفلوانزا دارد.
سطح ضد میکروبی آلیاژهای مس
با آزمایشهای بسیار، نشان داده شدهاست که سطح مس و آلیاژهای آن، باکتری کلبسیلا پنومونیه را در کمتر از ۲ ساعت از زمان آلودگی، نابود میکند. این نتایج، نویدبخش غلبه بر عفونتهای بیمارستانی است. استفاده از مس در قسمتهای فلزی تخت و میز بیمار، شیرآلات و دستگیرهٔ درها، سینی، سینک و غیره، بهویژه در بخش مراقبتهای ویژه بیمارستانها، سبب کاهش انتقال ویروس و باکتری به دیگر افراد خواهد شد.
موارد خطرناک
اگر یکی از موارد زیر به هنگام درمان رخ دهند:
- افزایش تب یا سرفه
- وجود خون در خلط
- گوشدرد
- تنگی نفس یا درد قفسه سینه
- ترشحات غلیظ از بینی، سینوسها یا گوشها
- درد سینوس
- درد یا سفتی گردن
منبع: مدرسه آنلاین