دعای افتتاح از دعاهای شبهای ماه رمضان است که محمد بن عثمان از نایبان خاص امام زمان (عج) آن را نقل کرده است. دعای افتتاح شامل مطالب خداشناسی است و عدهای از علما بر آن شرح نوشتهاند. بند آخر این دعا به این امور اشاره دارد: اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی(عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه شیعیان در قبال آن. دعای افتتاح را سیدبن طاووس در اقبال الاعمال، شیخ طوسی در مصباح المتهجد، کفعمی در مصباح و البلد الامین، مجلسی در زاد المعاد و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، نقل کردهاند. بنابر منابع، راوی این دعا محمد بن عثمان بن سعید، از نایبان امام زمان (عج) است. گرچه این دعا به حسب ظاهر از امام معصوم (ع) نقل نشده است؛ لکن با توجه به این که ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعید عمری از نوّاب خاص حضرت مهدی (عج) بوده و به خواندن این دعا مداومت داشته و نیز با توجه به مضامین عالیه دعا و اعتماد سید بن طاووس، میتوان اطمینان پیدا کرد که این دعا از ناحیه مبارکه امام عصر (عج) و یا از سایر معصومین (ع) به دست او رسیده باشد. دعا، حمد و ثنای الهی را با این عبارت آغاز میکند: «اَللّهُمَّ اِنّی اَفْتَتِحُ الثَّنآءَ بِحَمْدِکَ: بار خدایا من ثنای تو را با حمدت آغاز میکنم» به همین سبب نام آن «افتتاح» است.