فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره) در مورد تقسیم ارث
فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره)
تقسیم ارث
سؤال: ميت داراى چند فرزند صغير و مادر مى باشد، آيا مى شود سهم الارث مادر را با تقسيم، از سهم الارث كودكان صغير جدا كرد؟
جواب: تقسيم بايد با موافقت ولىّ صِغار كه جد پدرى آنها است انجام گيرد. و اگر جد پدرى ندارند با دخالت حاكم شرع يا نماينده وى صورت گيرد.
سؤال: :آيا با وجود صغار مى توان اموال ميّت را تقسيم كرد؟
جواب: با اذن حاكم شرع و نظارت او يا مأذون از طرف او مانعى ندارد.
سؤال: ورثه شخصى چندين سال در زمين موروثى به صورت شراكت كار كرده اند و هركس هركار كه قدرت داشته انجام مى داده است. مثلا يكى درخت كاشته و يكى آبيارى كرده است و... و حالا تصميم به تقسيم زمين دارند، برادرى كه درختها را كاشته مى گويد آنها مال من است و نبايد تقسيم شود، ساير ورثه مى گويند چون كل كار مشترك بوده بايد مثل اصل زمين تقسيم شود. حكم مسأله را بفرماييد؟
جواب: اگر نهال درخت را از پول مشترك خريده باشند و در زمين مشترك كاشته باشند متعلق به همه است. ولى اگر آن را از پول شخصى خريده باشد; مال خود او است، و شركاى زمين حق دارند اجرت زمين را بگيرند، يا او را وادار كنند درخت ها را ريشه كن كند و از زمين خارج كند.
سؤال: برادر و خواهرى از پدر املاكى به آنان ارث رسيده، و هردوى آنها از دنيا رفته اند، و هيچگونه مدركى از آنان در دست نيست كه خواهر حق خود را بخشيده يا نه، حالا اولاد آن خواهر مى توانند از اولاد برادر مطالبه حق مادرشان را بنمايند يا نه؟ در صورتى كه فعلا تمام املاك موروثى در تصرف اولاد برادر است.
جواب: در فرض سؤال كه علم دارند املاك مزبوره بعنوان ارث بوده، اولاد خواهر حقّ مطالبه دارند. مگر اينكه شرعاً ثابت شود كه خواهر سهم خود را به برادر تمليك كرده است.
سؤال: :شخصى فوت كرده، يك برادر ابوينى دارد و يك خواهر ابى، تقسيم ارث چگونه است؟
جواب: ماترك او به برادر پدرومادرى مى رسد. وخواهرپدرى از او ارث نمى برد.
سؤال: شخصى فوت كرده يك دخترزاده دارد و يك برادر، ارث متوفّى به كدام يك مى رسد؟
جواب: در فرض سؤال، ارث متوفّى به دختر زاده متوفّى مى رسد. و به برادر متوفّى چيزى نمى رسد.
سؤال: ميت، پسر، دختر و دو نوه اى كه پدرشان قبل از او مرحوم شده دارد، آيا نوه ها از جدّشان ارث مى برند يا وجود عمو و عمه مانع مى شود؟
جواب: در فرض مسأله نوه ها از تركه جدشان ارث نمى برند. بلكه از تركه پدر خودشان ارث مى برند.
سؤال: يكى از اقوام فوت كرده كه من هم شرعاً وارث او محسوب مى شدم و بقيه وراث بدون حضور من اموال را تقسيم كرده اند و من نسبت به تقسيم اعتراض دارم. آيا تقسيم بدون حضور من صحيح بوده يا من حق اعتراض دارم؟
جواب: تقسيم بايد با رضايت و حضور همه شركا انجام شود. مگر اينكه بعضى از شركاء غايب باشند يا از حضور امتناع ورزند. كه در اين صورت بقيه با مراجعه به حاكم شرع و مراجع ذى صلاح و با نظر او اموال را تقسيم مى كنند. كه در اين صورت حق اعتراض ندارد.
سؤال: :زمين موروثى از شخصى به ورثه اش منتقل شده است. ورثه آن را بين خودشان تقسيم كرده اند. بعداً ثابت شده كه حصّه يكى از ورثه غصبى بوده، آيا اين وارث يا ورثه هاى او حقّ به هم زدن آن تقسيم اوّلى زمين موروثى مذكور را دارند يا خير؟
جواب: در صورتى كه ساير ورثه غصبى بودن آن را تأييد كنند، تقسيم مزبور باطل است.
سؤال: ارثى بيش از ده سال است ميان ورثه تقسيم شده و همه ورّاث در آن تصرف كرده اند، حال يكى از ورثه مدعى است كه بايد اموال موروثى دوباره از نو تقسيم شود. آيا چنين ادعايى وجه شرعى دارد يا خير؟
جواب: اگر تقسيم با توافق همه ورثه كه بالغ و عاقل بوده اند انجام شده و با رضايت تصرف كرده اند، ادعاى فعلى بعضى از آنها وجهى ندارد. خصوصاً اگر با قرعه تقسيم شده باشد. بلى اگر يكى از آنها ادعاى اشتباه و غلط بودن تقسيم را بكند، و بينه بر دعواى خود اقامه كند، تقسيم سابق نقض مى شود. و اگر بينه ندارد مى تواند ساير شركا را كه منكر اشتباه هستند، قسم بدهد
